Witaminy uzyskujemy z naturalnej żywności albo przez wzbogacenie,czyli suplementację diety i spożywamy je aby żyć.
Mówiąc najprościej witaminy są substancjami organicznymi ,biorącymi udział we wszystkich podstawowych czynnościach organizmu,umożliwiając mu życie i prawidłowe funkcjonowanie.Ich minimalne ilości,obecne w naturalnych produktach żywnościowych,zapewniają wzrost,aktywność życiową i ogólne dobre samopoczucie.

Bez wszystkich istotnych witamin niemożliwe jest utrzymanie życia.

Większość witamin pochodzi ze źródeł naturalnych
Ze względu na to że witaminy są naturalnymi substancjami znajdującymi się w żywności,suplementy które przyjmujemy w postaci kapsułek,tabletek,proszków albo płynu,pochodzą także z żywności.Są wyciągami ze źródeł naturalnych,chociaż wiele z nich może być syntetyzowana.

Witaminy podawane są w różnych postaciach ze względu na różne potrzeby ludzi.
TABLETKI są najbardziej znaną i wygodną formą suplementów witamin.Są łatwiejsze do przechowywania,przenoszenia i mogą stać dłużej na półce niż proszki czy płyny.
KAPSUŁKI podobnie jak tabletki są wygodne i łatwe do przechowywania.
KAPLETKI są to kapsułki w kształcie tabletek,czasami powlekane specjalną otoczką nie rozpuszczającą się a żołądku.
KAPSUŁKI ŻELOWE polecane są osobą mającym trudności w przełykaniu.
PROSZKI umożliwiają podawanie witamin w dużej dawce od razu,ponadto zalecane są alergikom.
PŁYNY witaminowe pozwalają na przyjmowaniu ich z napojami.
INHALACJE stały się popularnym sposobem podawania składników odżywczych,szczególnie szybko wchłaniane są przez błonę śluzową nosa.

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach są dostępne w postaci oleistej i sproszkowanej.Sproszkowana postać wskazana jest dla osób które maja skłonności do zaburzeń żołądkowo-jelitowych po spożyciu oleju,a także trądzik lub inną dolegliwość cery wrażliwej na spożywanie olejów albo pozostają na diecie ubogiej w tłuszcz.

Witaminy syntetyczne są większym zyskiem dla naszego budżetu,ale mniejszym dla żołądka.
chociaż witaminy syntetyczne i składniki mineralne dają zadowalające wyniki ,to jednak dobrodziejstwa płynące z witamin naturalnych przewyższają je.Wprawdzie analiza chemiczna wykazuje że są one identyczne,ale witaminy naturalne zawierają jeszcze inne naturalne substancje.Takim przykładem może być syntetyczna witamina C-zawiera jedynie kwas askorbinowy,naturalny ekstrakt z głogu zawiera witaminę C i flawonoidy czyli całkowity C kompleks,który czyni witaminę C bardziej efektywną.

Chelatowanie.
Tylko dwa do dziesięciu procent żelaza nieorganicznego wprowadzonego do organizmu jest od razu wchłaniana.
Chelatowanie jest to proces,podczas którego związki mineralne zmienione są w postać łatwo przyswajalną.
Podawanie składników mineralnych w tej formie zwiększa stopień wchłaniania od trzech do dziesięciu razy.

Preparaty witamin o przedłużonym działaniu [retard]
Przedłużone działanie witamin możliwe jest dzięki specjalnej warstwowej budowie tabletki.Składa się ona z mikrotabletek ułożonych według określonego wzoru,pozwalającego na stopniowe uwalnianie witamin i ich absorpcję w czasie sześciu do dwunastu godzin.

Przechowywanie witamin.
Witaminy i minerały powinny być przechowywane w chłodnych ciemnych miejscach,z dala od światła słonecznego,w dobrze zamkniętych opakowaniach.Dobrze zamknięte i zabezpieczone preparaty mogą być przechowywane do 3 lat.Należy zawsze sprawdzać datę ważności na etykiecie.Otwarte opakowania może być jeszcze przechowywane około 10 miesięcy.

Jeżeli uzupełniamy witaminy jednorazowo w ciągu dnia powinny być one przyjęte po obiedzie,a nie po śniadaniu.Należy pamiętać że witaminy muszą być podawane razem ze związkami mineralnymi,ponieważ wtedy są najlepiej wchłaniane.

Witaminy nie są pigułkami pobudzającymi ani substytutami pokarmu
*witaminy nie są pigułkami pobudzającymi i same nie mają wartości kalorycznych ani energetycznych
*witaminy nie mogą zastąpić białka ani innych składników odżywczych takich jak :związki mineralne,tłuszcze,węglowodany
*nie można być zdrowym żywiąc się wyłącznie witaminami

Witaminy regulują nasz metabolizm poprzez system enzymatyczny.Niedobór jednej witaminy może być niebezpieczny dla całego organizmu.

Witamina A.

Fakty.
witamina A należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach , potrzebuje zarówno tłuszczów jak i składników mineralnych aby zostać wchłonięta , może być magazynowana w organizmie , występuje jako Wit.A zwana retinolem znajdująca się tylko w żywności pochodzenia zwierzęcego i jako prowitamina A zwana karotenem znajdująca się zarówno pochodzenia zwierzęcego jak i roślinnego , dzienne zapotrzebowanie dorosłego mężczyzny wynosi 5000IU dzienne zapotrzebowanie kobiet wynosi 4000IU.
Korzyści.
zapobiega kurzej ślepocie,osłabieniu wzroku,pomaga w leczeniu wielu chorób oczu , zapewnia prawidłową czynność tkanki nabłonkowej , bierze udział w tworzeniu śluzu , wpływa na synteze białek lipidów hormonów szczególnie tarczycy , tak więc
zwiększa odporność organizmu na infekcje
pomaga w utrzymaniu prawidłowej czynności układu immunologicznego
skraca czas chorób
chroni nabłonek skóry
pomaga w usuwaniu plam starczych
bierze udział we wzroście kości,wytwarzaniu nabłonka,skóry,włosów,zębów,dziąseł
pomaga w leczeniu trądzika,zmarszczek,czyraczności,otwartych owrzodzeń
pomaga w leczeniu rozedmy płuc i nadczynności tarczycy.
Choroba niedoborowa.
wysychanie rogówki i spojówek,kurza ślepota
niedobory występują często z powodu przewlekłego upośledzonego wchłaniania tłuszczów.
Źródła naturalne.
tran,wątroba,marchew,ciemnozielone i żółte warzywa,jajka,mleko,żółte owoce
DAWKOWANIE.
dostępna zwykle w dwóch formach:postać naturalnego tranu z wątroby ryby,sproszkowana pozwalająca rozprowadzić się wodzie.
TOKSYCZNOŚĆ
dawka większa niż 50 000IU może wywołać zatrucie u dorosłych , dawka większa niż 18 500IU może wywołać zatrucie u dzieci
objawy zatrucia:wypadanie włosów,nudności,wymioty,biegunka,łuszczenie się skóry,nieostre widzenie,wysypka,bóle kostne,nieregularne miesiączkowanie,zmęczenie,bóle głowy,powiększenie wątroby.
CZYNNIKI SZKODLIWE.
wielonienasycone kwasy tłuszczowe oraz karoten rozkładają witaminę A ,jeżeli nie występuje ona razem z antyoksydantami
RADY.
*w przypadku stosowania leków antykoncepcyjnych zapotrzebowanie na Wit.A jest mniejsze
*jeśli tygodniowa dieta jest bogata w dostateczne ilości marchwi,szpinaku,ziemniaków słodkich,melona kantalupy,dawki Wit.A nie są konieczne
*Wit.A nie powinna być przyjmowana z olejami mineralnymi
*Wit.A działa najkorzystniej podawana razem z Wit.B kompleks,witaminą D,E,wapniem,fosforem,cynkiem
beta karoten chroni Wit.C przed utlenianiem

czerwony największe niedobory
zielony brak niedoboru
niebieski brak danych

Witamina b1.

Fakty.
*należy do grupy rozpuszczalnych wodzie , nadmiar jest wydalany a nie gromadzony , musi być codziennie dostarczana
*skuteczność Wit.B1 jest większa gdy działają one kompleksowo-B
*zapotrzebowanie dzienne osób dorosłych wynosi 1-1,5mg.
*zapotrzebowanie wzrasta w chorobie ,w sytuacjach stresowych oraz po zabiegach chirurgicznych
*nazwana jest witaminą nastroju ze względu na działanie -system nerwowy i funkcje umysłowe
działa łagodnie moczopędnie
Korzyści.
*wspomaga proces wzrostu
*bierze udział w procesie trawienia,szczególnie węglowodanów
*poprawia sprawność umysłową
*wpływa korzystnie na układ nerwowy,mięśniowy i czynność serca
*pomaga zwalczać powietrzną i morską chorobę lokomocyjną
*zmniejsza ból z zębodole po ekstrakcji zęba
*jest pomocna w leczeniu półpaśca.
Choroba niedoborowa.
beri-beri
Źródła naturalne.
drożdże piwne,nie łuskany ryż,kasze grube,pełne ziarno pszenicy,owsianka,orzeszki ziemne,chuda wieprzowina,większość jarzyn,otręby,mleko.
Suplementacja.
dostępna w dawkach zróżnicowanych zwykle po 50mg.,100mg.,500mg.
jest bardzo skuteczna w równych ilościach z witaminą B2,B6
większą jeszcze efektywność osiąga występując razem z kwasem pantotenowym,kwasem foliowym i witaminą B12
Toksyczność.
nie znane są objawy zatrucia rozpuszczalnymi witaminami wodzie,rzadkie objawy przedawkowania objawiają się drżeniem mięśniowym,opryszczką,obrzękami,wzmożoną pobudliwością nerwową,napadami kołatania serca i alergią.
Czynniki szkodliwe.
wysoka temperatura,kofeina,alkohol,technologie przetwórstwa żywności,powietrze,woda,alkalia
Rady.
*w przypadku palenia papierosów ,nadużywania alkoholu albo spożywania dużych ilości cukru zapotrzebowanie wzrasta
*w okresie ciąży lub laktacji u kobiet przyjmujących środki antykoncepcyjne dawka Wit.B1 winna być większa
*alkalia przyjmowane po posiłkach utrudniają wchłanianie dostarczonej z pożywieniem witaminy
*we wszystkich sytuacjach nerwowych dawka witaminy B1 winna być zwiększona.

Witamina b2

Fakty.
*należy do witamin rozpuszczalnych wodzie
*łatwo ulega wchłanianiu
*im większe jest zapotrzebowanie na nią organizmu,tym mniejsze jej ilości są wydalane z moczem
*podobnie jak inne witaminy z grupy B ryboflawina nie jest gromadzona w organizmie i musi być regularnie dostarczana
*znana jest jako witamina G
*ryboflawina nie jest niszczona przez czynniki termiczne
*dzienne zapotrzebowanie w diecie osób dorosłych wynosi od 1,2-1,7mg.
*zapotrzebowanie na witaminę B2 wzrasta w sytuacjach stresowych
Korzyści
*wpływa na proces wzrostu i rozrodczość
*pomaga w utrzymaniu zdrowej skóry,paznokci i włosów
*pomaga w leczeniu chorób jamy ustnej,warg,języka
*poprawia wzrok,łagodzi zmęczenie wzroku
*bierze udział wspólnie z innymi substancjami w metabolizmie węglowodanów,tłuszczów i białek
Choroba niedoborowa.
Zmiany w obrębie jamy ustnej,języka[krowi język],warg,skóry,narządów płciowych
Źródła naturalne.
Mleko,wątroba,nerki,drożdże,sery,zielonolistne warzywa,ryby,jajka
Suplementacja.
Dostępna zarówno w niskich jak i wysokich dawkach.jak większość witamin z grupy B,największą efektywność przejawia w dobrze zrównoważonym układzie z innymi witaminami tej grupy
Toksyczność.
Nie są znane objawy toksyczności,objawami przedawkowania są:świąd,drętwienie,uczucie palenia i kłucia
Czynniki szkodliwe.
Światło i zawarte w nim promienie ultrafioletowe są szczególnie groźne,Do czynników szkodliwych szczególnie należą:ulega rozkładowi w gotujących się płynach,sulfonamidy,estrogeny,alkohol,alkalia
Rady.
*przy stosowaniu środków antykoncepcyjnych,w okresie ciąży albo karmienia zapotrzebowanie wzrasta
*gdy dieta jest uboga w czerwone mięso albo produkty mleczne,należy zwiększyć spożycie B2
*istnieje duże prawdopodobieństwo braku lub niedoboru w chorobie wrzodowej i cukrzycy
*warunki stresowe niszczą witaminę B2
*witamina ta najlepiej współdziała z witaminami B6,C i niacyną
*przy stosowaniu leków cytostatycznych [przeciwnowotworowych]zbyt duża dawka B2 może obniżyć ich skuteczność.

Witamina b6

Fakty
*należy do grupy witamin rozpuszczalnych wodzie
*wydzielana jest z moczem w ciągu ośmiu godzin od chwili przyjęcia i podobnie jak inne witaminy z grupy B musi być uzupełniana w żywności albo suplementacji
*zapotrzebowanie na nią wzrasta przy diecie wysokobiałkowej
*jej obecność jest bezwzględnie konieczna do produkcji przeciwciał i krwinek czerwonych
*zapotrzebowanie dzienne w diecie dorosłych wynosi od 1,6-2mg.
*konieczna jest do produkcji kwasu solnego i wchłaniania magnezu
*produkty mleczne są stosunkowo ubogimi źródłami witaminy B6.
Korzyści.
*bierze udział we wchłanianiu białek i tłuszczów
*pomaga w zmianie tryptofanu,aminokwasu niezbędnego na niacynę
*przeciwdziała zaburzeniom nerwowym i zmianom skórnym
*łagodzi nudności
*bierze udział w syntezie kwasów nukleinowych,zapobiegających starzeniu się organizmu
*osłabia nocne skurcze mięśni,zmniejsza drętwienie oraz działa korzystnie w pewnych rodzajach zapalenia nerwów obwodowych
*ma działanie moczopędne.
Choroba niedoborowa
*niedokrwistość,łojotokowe zapalenie skóry,zapalenie języka.
Źródła naturalne
drożdże piwne,otręby pszenne,kiełki pszenicy,wątroba,nerki,soja,melin kantalupa,kapusta,melasa,ryż nie łuskany,jajka,owies,orzeszki ziemne,orzechy włoskie
Suplementacja
dostępna w szerokim zakresie zarówno sama jak i w kompleksie witamin B
aby zapobiec niedoborom innych witamin zaleca się przyjmowanie w równych ilościach z witaminami B1,B2
preparaty witaminy B6 o przedłużonym działaniu utrzymują jej stały poziom w organizmie w okresie do 10 godzin od chwili przyjęcia
Toksyczność
dawka dzienna od 2-10g. może wywołać zaburzenia neurologiczne,objawy przedawkowania - bezsenność,albo męczących powracających snów
Czynniki szkodliwe
długotrwałe przechowywanie,przechowywanie w puszkach,pieczenie i duszenie mięsa,mrożenie owoców i warzyw,niektóre technologie przetwórstwa żywności,alkohol,estrogeny.
Rady.
*w przypadku stosowania środków antykoncepcyjnych należy zwiększyć spożycie B6
*ludzie spożywający duże ilości białka potrzebują również dodatkowych ilości tej witaminy
*witamina B6 obniża u cukrzyków zapotrzebowanie na insulinę
*w trakcie leczenia penicylaminą [Cuprenil]należy podawać witaminę B6.
*witamina ta najlepiej współpracuje z witaminami B1,B2,kwasem pantotenowym,witaminą C i magnezem
*NIE WOLNO STOSOWAĆ SUPLEMENTÓW WITAMINY B6 JEŚLI Z POWODU CHOROBY PARKINSONA PRZYJMUJE SIĘ LEK O NAZWIE LEVODOPA.

Wszystkim których nękają problemy chorób nerwowo - mięśniowych, polecam wit.B12

Witamina b12.

Fakty.
*należy do grupy witamin rozpuszczalnych wodzie i jest skuteczna w małych dawkach
*jest jedyną witaminą która zawiera niezbędne elementy mineralne
*witamina B12 wchłania się w jelicie cienkim,do prawidłowego jej wchłaniania potrzebne jest połączenie z tak zwanym czynnikiem wewnętrznym,wydzielanym w żołądku,oraz z jonami wapnia
*zapotrzebowanie dzienne osób dorosłych wynosi 2 mcg.
*dieta wegetariańska bogata w kwas foliowy często powoduje niedobory w witaminy B12
*prawidłowo działająca tarczyca ułatwia wchłanianie witaminy B12
*objawy związane z niedoborem cyjanokobalaminy mogą wystąpić nawet po 5 latach od chwili zużycia przez organizm zapasów tej witaminy
*witamina B12 dostarczana głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego,gdyż żywność pochodzenia roślinnego na ogół jej nie zawiera.
Korzyści.
*bierze udział w wytwarzaniu krwinek czerwonych,zapobiega więc niedokrwistości
*wpływa na wzrost,zwiększa apetyt u dzieci
*potęguje energię
*utrzymuje sprawność układu nerwowego
*wpływa na metabolizm białek,tłuszczów i węglowodanów
*uspokaja
*poprawia koncentrację i pamięć
Choroba niedoborowa
anemia złośliwa,zaburzenia neurologiczne
Źródła naturalne.
wątroba,wołowina,wieprzowina,nerki,jajka,mleko,sery
Suplementacja.
polecana podjęzykowa postać witaminy albo o przedłużonym działaniu,która może być wchłaniana w jelicie cienkim , lekarze rutynowo podają witaminę w iniekcjach,ale powinno się to robić tylko przy poważnych objawach niedoboru lub stanach skrajnego wyczerpania
Toksyczność.
dotychczas nie zanotowano przypadków zatruć nawet przy stosowaniu wysokich dawek
Czynniki szkodliwe
kwasy,alkalia,woda,światło słoneczne,alkohol,estrogeny,tabletki nasenne
Rady.
*wegetarianie wykluczający z diety jajka i przetwory ,mleczne powinni uzupełniać Wit.B12
*przy nadużywaniu alkoholu konieczne są suplementy Wit.B12
*podanie Wit.B12 z kwasem foliowym regeneruje siły organizmu i powoduje wzrost witalności
*ludzie pozostający na diecie bogatobiałkowej mają również zwiększone zapotrzebowanie na tę witaminę,która działa synergistycznie prawie ze wszystkimi witaminami z grupy B jak również z Wit.C,A,E
*ludzie starsi często mają trudności z wchłanianiem witaminy B12 i potrzebują suplementacji drogą iniekcji
*u kobiet witamina może być pomocna jako część kompleksu witamin B,stosowanego przy obfitych miesiączkach.

Witamina b13

Fakty
* bierze udział w metabolizmie kwasu foliowego i witaminy B12
* pomaga w leczeniu SM
* obniżające stężenie cholesterolu we krwi, lipotropowe, ochronne na miąższ wątroby, odtruwające, przeciwartretyczne (zmniejszające stężenie kwasu moczowego we krwi).
* zapobiega marskości i stłuszczeniu wątroby, ochrania miąższ wątroby przed toksynami, w tym także mikotoksynami.
* zwiększa przyrost masy mięśniowej i rozrost tkanki łącznej. Przyśpiesza procesy odnowy
Korzyści
*ułatwia funkcjonowanie wątroby i zapobiega przedwczesnemu starzeniu się
*pomaga w leczeniu stwardnienia rozsianego
Źródła naturalne
warzywa korzeniowe,serwatka,kwaśne mleko
Czynniki szkodliwe
woda i światło słoneczne

Witamina b15

Fakty.
*należy do grupy witamin rozpuszczalnych wodzie
*działanie jej jest wspomagane przez Wit.A i E.
*w Polsce znana jako preparat Calgam.
Korzyści.
*wydłuża życie komórki
*zmniejsza zmęczenie
*obniża poziom cholesterolu
*usuwa objawy anginy i astmy
*zapobiega marskości wątroby
*bierze udział w wydalaniu produktów przemiany materii
*stymuluje reakcje odpornościowe
*bierze udział a syntezie białka.
Choroba niedoborowa.
zaburzenia czynności gruczołów i nerwów
choroby serca
obniżenie efektywności procesu utleniania w tkankach
Źródła naturalne.
drożdże piwne,nie łuskany ryż,pełne ziarno zboża,nasiona dy6ni,ziarno sezamowe
Suplementacja.
zwykli stosowana jest w dawce po 50mg.
polecana dawka dzienna od 50-150mg.
Toksyczność.
nie są znane przypadki zatruć,niekiedy obserwowano nudności na początku kuracji,ale zwykle objawy te ustępowały po kilku dniach
były one również mniej dokuczliwe gdy Wit.B15 przyjmowano po głównym posiłku
Czynniki szkodliwe.
woda,światło słoneczne.
Rady.
suplementacja jest polecana sportowcom oraz ludziom którzy chcieli by mieć ich kondycję
należy pamiętać że witamina ta wymaga uzupełnienia u ludzi mieszkających w dużych aglomeracjach miejskich,których cechuje wysoki stopień zanieczyszczenia atmosfery.

Witamina b17.

Fakty.
*jest to najbardziej kontrowersyjna witamina
*chemicznie jest związkiem dwóch cząsteczek cukru oraz benzaldehydu i cyjanku:bywa też nazwana amygdaliną
*w medycynie spełnia funkcję leku o nazwie nitrilozydu
*otrzymywana jest z pestek moreli
*jest jedyną z witamin z grupy B,która nie występuje w drożdżach piwnych
Korzyści.
wydaje się że witamina ta ma szczególne właściwości zapobiegające rozrostowi nowotworów
Choroba niedoborowa.
niedobory tej witaminy mogą doprowadzić do spadku odporności na nowotwory
Źródła naturalne.
małe ilości Wit.B17 znajdują się w pestkach moreli,jabłek,czereśni,brzoskwiń,śliwek,nektarynek
Suplementacja
najczęściej polecane dawki dzienne wynoszą od 0,25-1g.
Toksyczność.
chociaż nie stwierdzono objawów zatrucia przy stosowanych poziomach witaminy,to jednak zwiększenie dawek mogłoby być niebezpieczne.
UWAŻA SIĘ ŻE:spożywanie od pięciu do trzydziestu pestek moreli dziennie dostarcza takiej ilości Wit.B17 która może zmniejszyć ryzyko choroby nowotworowej.
Rady.
przed zastosowaniem Wit.B17 radzę przeprowadzić konsultację z lekarzem zajmującego się problemem żywienia.

Biotyna [koenzym R albo witamina H]

Fakty.
*należy do grupy witamin rozpuszczalnych wodzie,zawiera związki siarki
*jest konieczna do syntezy kwasu askorbinowego
*bierze udział w metabolizmie białek i tłuszczów
*zapotrzebowanie dzienne u osób dorosłych wynosi od 100-300 mcg.
*mogą ją syntezować bakterie jelitowe
*spożywanie surowych jajek może utrudnić jej wchłanianie
*współdziała z witaminami B2,B6,niacyną i Wit.A zapewnia utrzymanie zdrowej skóry.
Korzyści
*zapobiega siwieniu włosów
*zapobiega łysieniu
*łagodzi bóle ,mięśniowe
*leczy wypryski i stany zapalne skóry
Choroba niedoborowa.
wypryski skórne,skrajne wyczerpanie,pogorszenie metabolizmu tłuszczów,wyniszczenie organizmu,łysienie,depresja
Źródła naturalne.
wątroba wołowa,żółtko jaj,mąka sojowa,drożdże piwne,mleko,nerki,nie łuskany ryż
Suplementacja
biotyna zwykle wchodzi w skład suplementów witaminy B kompleks i preparatów wielowitaminowych
dawki dzienne najczęściej stosowane wynoszą od 25-300mcg.
Toksyczność
nie stwierdzono objawów działania toksycznego biotyny
Czynniki szkodliwe.
białko surowego jajka,woda,sulfonamidy,estrogeny,procesy przetwórstwa żywności i alkohol
Rady.
*pacjenci leczeni antybiotykami lub sulfonamidami wymagają większego spożycia biotyny w dawce dziennej-przynajmniej 25 mcg.
*wskazane jest podawanie biotyny mężczyzną a objawami łysienia
*pamiętać należy że biotyna działa synergistycznie i bardziej efektywnie jeśli podawana jest razem z wi9taminami B2,B6,niacyną,Wit.A
*poziom biotyny obniża się stopniowo u kobiet w ciąży,przypuszcza się nawet że niedobory biotyny u kobiet w ciąży powoduje mniejszą wagę płodu.Ponadto uzupełnienie witaminy H w czasie ciąży poprawia stan psychiczny kobiet.

Witamina c.

Fakty.
*jest rozpuszczalna wodzie
*większość zwierząt jest w stanie syntetyzować własną witaminę C,jednak ludzie,małpy,świnki morskie nie mają tej zdolności
*witamina C wpływa w dużym stopniu na tworzenie kolagenu,który odgrywa ważną rolę w procesie wzrostu i odnowy komórek,tkanek,naczyń krwionośnych,dziąseł,kości,zębów
*pomaga we wchłanianiu żelaza
*w stanach stresowych zaznacza się jej nagłe zużycie i spadek poziomu
*zapotrzebowanie w diecie dorosłej osoby wynosi 60mg.
*palacze tytoniu oraz ludzie starsi potrzebują jej więcej
Korzyści.
*przyspiesza gojenie się ran,oparzeń i krwawiących dziąseł
*zwiększa skuteczność leków stosowanych przy infekcjach układu moczowego
*przyspiesza zabliźnienie się ran pooperacyjnych
*wpływa na obniżenie cholesterolu
*wzmacnia system immunologiczny i zapobiega infekcjom wirusowym i bakteryjnym
*przeciwdziała czynnikom rakotwórczym
*przeciwdziała tworzeniu się nitrozoamin,które są silnymi czynnikami rakotwórczymi
*ma działanie przeczyszczające
*zapobiega skrzepom w naczyniach krwionośnych
*zapobiega przeziębieniom
*zwiększa wchłanianie żelaza nieorganicznego
*osłabia odczyny alergiczne
*zapobiega szkorbutowi.
Choroba niedoborowa
szkorbut
Źródła naturalne.
owoce cytrusowe,jagody,zielone i liściaste warzywa,pomidory,kalafior,ziemniaki papryka
Suplementacja
Suplementy są najpowszechniej stosowane.Witamina C jest dostępna w tradycyjnych pigułkach,w tabletkach o przedłużonym działaniu,syropach,proszkach,gumach do żucia.
Witamina C jako kwas askorbinowy w chemicznej czystej postaci otrzymywana jest z dekstrozy zawartej w kukurydzy[chociaż ani dekstroza i kukurydza nie zawiera witaminy].
Naturalny kompleks otrzymywany głównie z owoców głogu,składa się z kwasu askorbinowego oraz z innych substancji enzymatycznych,takich jak bioflawonoidy,hesperydyna i rutyna.Te właśnie substancje towarzyszące ułatwiają wchłanianie kwasu askorbinowego,co decyduje o lepszym przyswajaniu witaminy.
Naturalna witamina wraz z kompleksem jest więc formą korzystniejszą w suplementacji.
Dawki dzienne witaminy najczęściej stosowane wynoszą od 500 mg-4g.
Witamina C występuje również w jagodach krzewu tropikalnego o nazwie-acerola.
Toksyczność
Nadmierne spożycie może wywołać tworzenie się kamieni moczanowych i szczawianowych.Skutecznym sposobem zapobiegania im może być jednoczesne przyjmowanie związków magnezu,witaminy B6 i picie dostatecznej ilości płynów.Czasami bardzo wysokie dawki mogą wywołać biegunki,zwiększenie wydalanie moczu i wysypki skórne.W takich wypadkach należy dawkę zmniejszyć.
Witaminę C NIE należy podawać pacjentom którzy są podawani radio- i chemioterapii z powodu choroby nowotworowej.
Czynniki szkodliwe.
woda,gotowanie,ciepło,światło,tlen,palenie papierosów
Rady.
Ponieważ witamina C wydalana jest z moczem w ciągu dwóch do trzech godzin po spożyciu należy przyjmować tabletki o przedłużonym działaniu.
Duże dawki witaminy C mogą zmieniać wyniki badań laboratoryjnych.
Cukrzycy muszą być świadomi że wyniki badań poziomu cukru w ich moczu nie mogą być wiarygodne,jeśli przyjmują duże ilości witaminy C.
Przy dawce 750 mg.proponuje się podawanie związków magnezu,aby zapobiec kamicy moczowej.
Ponieważ tlenek węgla zanieczyszczający atmosferę niszczy witaminę C,mieszkańcy dużych aglomeracji powinni przyjmować większe dawki witaminy C.
pamiętać należy że witamina C jest najskuteczniejsza gdy jednocześnie podaje się bioflawonoidy ,związki wapnia i magnezu.
Poleca się zwiększenie dawek witaminy C u osób przyjmujących długo aspirynę,gdyż aspiryna trzykrotnie zwiększa wydalanie witaminy C.

Pantotenian wapnia[kwas pantotenowy,pantenol,witamina B5].

Fakty
*wchodzi w skład kompleksu witamin B,jest rozpuszczalna wodzie
*bierze udział w budowie komórek,zapewnia prawidłowy wzrost oraz rozwój ośrodkowego układu nerwowego
*jest niezwykle ważna dla prawidłowej czynności nadnerczy
*odgrywa znaczącą rolę w przemianach energetycznych węglowodanów i tłuszczów
*jest konieczna do wytwarzania przeciwciał
*zapotrzebowanie dzienne dorosłych wynosi 10mg.
*może być syntetyzowana w organizmie przez bakterie jelitowe
Korzyści
*przyspiesza gojenie się ran
*zwalcza infekcje poprzez wpływ na układ immunologiczny
*jest pomocna w leczeniu wstrząsu pooperacyjnego
*zapobiega zmęczeniu
*przeciwdziała objawom ubocznym wywołanym przez wiele antybiotyków.
Choroba niedoborowa
obniżenie poziomu cukru we krwi,wrzód dwunastnicy,zaburzenia w układzie krzepnięcia krwi,zmiany skórne
Źródła naturalne
mięso,pełne ziarno zboża,kiełki pszenicy,otręby,nerki,wątroba,serce,zielone warzywa,drożdże piwne,orzechy,melasa
Suplementacja
najczęściej stosowana łącznie z całym kompleksem witamin B,choć w zróżnicowanych dawkach od 10-100mg.
przeciętnie stosowane dawki dzienne wynoszą od 10-300mg.
Toksyczność
nie znane dotąd objawy zatrucia
Czynniki szkodliwe
ciepło,technologie przetwórstwa żywności,przechowywanie żywności w puszkach,sulfonamidy,środki nasenne,estrogeny,alkohol
Rady
*jeśli występuje mrowienie w kończynach,należy spróbować zwiększyć spożycie kwasu pantotenowego w połączeniu z innymi witaminami grupy B
*kwas pantotenowy jest czynnikiem pobudzającym reakcje obronne ustroju w sytuacjach stresowych
*w niektórych przypadkach dawka 1000mg,dziennie powodowała znaczne zmniejszenie bólów stawów
*w okresach nasilenia reakcji alergicznych ulgę może przynosić stałe spożywanie Wit.B5 i C w dawce 1000mg.każdej z nich podczas śniadania i kolacji.

Cholina

Fakty
*cholina należy do grupy witamin B i jest emulgatorem tłuszczów
*współdziała z inozytolem[również wchodzącym w skład witaminy B],biorąc udział w przemianach tłuszczów i cholesterolu
*jako jedna z nielicznych substancji przenika barierę krew-mózg,będącą zabezpieczeniem ośrodkowego układu nerwowego przed różnymi substancjami dostarczonymi w diecie
*cholina wchodząc bezpośrednio do komórek mózgu,bierze udział w reakcjach chemicznych procesów zapamiętywania
*zapotrzebowanie dzienne w diecie nie zostało ustalone,uważa się jednak,że spożycie dzienne choliny przez osoby dorosłe powinno wynosić od 500-900mg.
*proces emulgowania cholesterolu dokonywany przez cholinę zapobiega osadzaniu się cholesterolu w ścianach tętnic oraz wytrącaniu go w pęcherzyku żółciowym w postaci złogów
Korzyści
*sprawuje kontrolę nad odkładaniem się cholesterolu
*bierze udział w przesyłaniu impulsów nerwowych,szczególnie w mózgu,związanych z tworzeniem się pamięci
.ta jej właściwość wykorzystywana jest w leczeniu ludzi starszych z zanikami pamięci.
stosowana wówczas dawka dzienna wynosi od 1-5g.
*wspomaga wątrobę w usuwaniu z organizmu substancji trujących oraz leków
*jest wykorzystywana w leczeniu choroby Alzheimera
Choroba niedoborowa
otłuszczenie wątroby,a nawet marskość,stwardnienie tętnic wskutek odkładania się blaszek miażdżycowych oraz możliwości rozwoju choroby Alzheimera
Źródło naturalne
żółtko jaj,mózg,serce,zielonolistne warzywa,drożdże,wątroba,kiełki pszenicy,lecytyna w małych ilościach
Suplementacja
*sześć kapsułek lecytyny otrzymanej z soi zawiera po 244mg.zarówno inozytolu jak i choliny
*w przeciętnej suplementacji zawartej w formie witaminy B kompleks ,zarówno cholina jak i inozytol występują w dawce po 50mg.
*dzienna dawka najczęściej stosowana wynosi od 500-1000mg.
Toksyczność
nie jest dotąd znana
Czynniki szkodliwe
woda,sulfonamidy,estrogeny,procesy przetwórstwa żywności,alkohol
Rady.
*cholinę należy przyjmować z innymi witaminami grupy B
*dawkę choliny trzeba zwiększyć w przypadkach częstego rozdrażnienia i wzmożonego napięcia nerwowego
*lecytynę podwyższa poziom fosforu w organizmie,trzeba więc równocześnie podawać przyswajalne związki wapnia[w formie chelatów]
*należy wprowadzić większe ilości choliny do diety aby poprawić pamięć
*w przypadkach nadużywania alkoholu wzrasta zapotrzebowanie na cholinę wykorzystywaną przez wątrobę do odtruwania.

Witamina d.

Fakty
*należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach
*dostarczana jest w diecie albo powstaje w skórze,gdzie pod wpływem promieni ultrafioletowych światła słonecznego jej prekursory zamieniają się w postać czynną witaminy
*jeśli jest podawana doustnie,wchłania się przez ścianki jelita wraz z tłuszczem
*zapotrzebowanie dzienne w diecie dorosłych wynosi 200-400 IU lub 5-10 mcg.
*zanieczyszczenia powietrza obniżają wytwarzanie witaminy D
Korzyści
*wpływa na metabolizm związków wapnia i fosforu,konieczny do utrzymania prawidłowej struktury kości i zębów
*przyjmowana razem z Wit.A i C może zapobiegać przeziębieniom
*jest czynnikiem wspomagającym w leczeniu zapalenia spojówek
*bierze udział we wchłanianiu Wit.A
Choroba niedoborowa
krzywica,osteomalacja[rozmiękanie kości],osteoporoza [zmiany zwyrodnieniowe kości],próchnica zębów
Źródła naturalne
tran z wątroby ryb,sardynki,śledzie,łosoś,tuńczyk,mleko,przetwory mleczne
Suplementacja
Powszechnie stosowany tran z wątroby ryb w kapsułkach zawierających 400 IU witaminy D.
Najczęściej polecana dawka dzienna wynosi od 400-1000 IU
Toksyczność
Objawy zatrucia u dorosłych może wywołać zbyt długo stosowana dawka przekraczająca 20 000IU.
Objawy zatrucia u dzieci może natomiast wywołać dawka dzienna powyżej 1800IU.
Stwierdza się następujące objawy:utrata apetytu,łatwe męczenie się,bóle głowy,nudności,wymioty,biegunka,wzmożone oddawanie moczu,ból oczu,świąd skóry,odkładanie się wapnia w tkankach miękkich.
Czynniki szkodliwe
oleje mineralne,smog
Rady
*mieszkańcy miast są narażeni na duże zanieczyszczenia w atmosferze
*ludzie pracujący w nocy,zakonnicy i inni których tryb życia i sposób ubierania się ograniczają kontakt ze słońcem
*osoby przyjmujący leki przeciwdrgawkowe mają zwiększone zapotrzebowanie na witaminę
*dzieciom które nie piją mleka zaleca się zwiększone dawki witaminy
*ludzie ciemnoskórzy mieszkający w krajach o klimacie umiarkowanym potrzebują zwykle zwiększonej dawki witaminy
*największą skuteczność Wit.D osiąga wspólnie z Wit.A,C,cholina oraz związkami wapnia i fosforu.