Lęk jest osiowym objawem wszystkich nerwic, przypadku nerwicy lękowej stanowi objaw dominujący, występuje również w psychozach. Lęk tym różni się od strachu, że w tym ostatnim istnieją rzeczywiste czy też możliwe zagrożenia.
W nerwicy lękowej uczucie lęku wysuwa się na pierwszy plan. Charakterystyczne obawy to:

* brak pewności siebie,
* oczekiwanie niepowodzeń,
* skłonność do przeżywania z niepokojem i napięciem mających nastąpić wydarzeń,
* przeczulenie na punkcie opinii innych,
* wycofywanie się z kontaktów z otoczeniem.

Przyczyną nerwicy lękowej są sytuacje bezpośredniego zagrożenia, a także długotrwale utrzymujące się sytuacje urazowe o cechach konfliktu lub frustracji. W przypadku sytuacji bezpośredniego zagrożenia uraz psychiczny, doznany np. w warunkach frontowych, wyzwala gwałtowne przerażenie z silnym odczynem wegetatywnym i nieraz z przymgleniem świadomości. Długotrwałe sytuacje urazowe prowadzić mogą do rozwinięcia się innej postaci nerwicy lękowej, której objawem są fobie. Wykazują one znaczną różnorodność. Mogą więc pojawić się:

* agorafobie - lęk przed przejściem przez otwartą przestrzeń,
* klaustrofobie - lęk przed zamkniętymi pomieszczeniami,
* mizofobie - lęk przed zabrudzeniem się,
* karcinofobie - lęk przed zachorowaniem na raka. W przypadku lęku przed zachorowaniem - nozofobia, występuje poczucie poważnego zagrożenia chorobą, a nie przeświadczenie, iż niebezpieczna choroba niszczy organizm.

Czasem w nerwicy lękowej występują stany paniki, z paraliżującym lękiem, z poczuciem krańcowego zagrożenia.