Sprawne funkcjonowanie mózgu w znacznej mierze zależy od połączeń nerwowych (synaptycznych) między neuronami. Przypuszcza się, iż wcześniactwo może skutkować deficytami w obrębie tych połączeń.

O tym, jak skomplikowany jest ludzki mózg świadczyć mogą starania uczonych z Politechniki Federalnej w Lozannie. Od 10 lat próbują oni rozłożyć wycinek mózgu młodego szczura na części i odtworzyć jego cyfrową wersję. Ostatnio zaprezentowali pierwszy szkic rekonstrukcji, składający się z ponad 31 tys. neuronów, 55 warstw komórek i 207 podtypów neuronów. Można więc sobie wyobrazić, ile czasu minie jeszcze zanim poznamy dokładnie budowę i funkcjonowanie mózgu człowieka wraz z połączeniami synaptycznymi między jego poszczególnymi strukturami.

Warto zauważyć przy tym, że system nerwowy człowieka rozwija się przez cały okres trwania ciąży. Komórki mnożą się, dzielą i podlegają niezliczonym mutacjom zanim staną się elementami serca, mózgu czy wątroby. Sam mózg natomiast kształtuje się mniej-więcej do 25 roku życia. Wpływ na jego rozwój mają rzecz jasna geny, ale także środowisko, wychowanie i wszystko to, co nazwać można doświadczeniem. Jest on również narażony na mnóstwo zagrożeń, szczególnie zaś w okresie życia prenatalnego.

Naukowcy z Washington University School of Medicine zbadali mózgi noworotków za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI) i obrazowania tensora dyfuzji (DTI). Badaniom poddano 58 dzieci urodzonych w terminie i 76 wcześniaków, które przyszły na świat co najmniej 10 tygodni za wcześnie.

Wyniki wskazują na znaczące różnice w szlakach i obwodach nerwowych, zwłaszcza w tych odpowiadających za uwagę, komunikację i emocje. Deficyty obszarów, w których zaobserwowano największe różnice, wiąże się zazwyczaj z ADHD i zaburzeniami ze spektrum autyzmu.

W USA ok. 10% porodów następuje za wcześnie. Natomiast w Polsce rodzi się około 24 000 wcześniaków rocznie, z czego ponad 3500 nie przekracza wagi 1500 g. Tak mała masa ciała oraz niedojrzały układ oddechowy i immunologiczny stanowią ogromne ryzyko powikłań zdrowotnych. Teraz dowiadujemy się, iż również zdrowie mózgu noworodka zależeć może w znacznej mierze od tego, kiedy nastąpi rozwiązanie.