Cukrzyca jest poważnym utrudnieniem dla osób które chcą schudnąć ale nie jest czymś co zupełnie uniemoliwia to.

Z tym pytaniem zwracamy się do specjalisty diabetologa, dr Alicji Milczarczyk.

Schudnięcie mając cukrzyce nie jest łatwe ale możliwe. Jest to problem zwłaszcza dlatego ponieważ cukrzyca często łączy się nadwagą. Najbardziej niebezpieczna jest otyłość brzuszna. Łatwo ją rozpoznać, bo wystarczy zmierzyć obwód w talii. Jeżeli u kobiet wynosi on powyżej 80 cm, a u mężczyzn powyżej 94 cm, to z całą pewnością mamy do czynienia ze zjawiskiem otyłości typu brzusznego i dla każdego powinien być to sygnał ostrzegawczy. Przekroczenie tych parametrów świadczy o gromadzeniu się tkanki tłuszczowej wewnątrz jamy brzusznej, prowadzącym do zaburzeń metabolicznych.

Co się wtedy dzieje w organizmie człowieka?

Wszystko rozchodzi się o insulinę i oporność na nią. Stan ten lekarze określają insulinoopornością. W szczególności dotyczy ona mięśni, podskórnej tkanki tłuszczowej i wątroby. To one spalają glukozę w największym stopniu, co obniża jej poziom we krwi. Ponadto większe komórki tłuszczowe występujące u osób otyłych są mniej wrażliwe na działanie insuliny, co sprawia, że mimo jej wysokiego stężenia we krwi glukoza nie jest prawidłowo przyswojona przez komórki i przetwarzana na energię. W tej sytuacji trzustka produkuje jeszcze więcej insuliny, co prowadzi do przyrostu masy ciała. Cukrzyca rozwija się wtedy, gdy nie jest ona już w stanie produkować więcej insuliny.

Jakie są objawy podwyższonego poziomu cukru we krwi?

O podwyższonym poziomie cukru we krwi, świadczy oczywiście wynik badania na poziom cukru we krwi ale istnieją pewne objawy:

- ciągłe pragnienie,

- częste oddawanie moczu,

- opuchlizna stóp,

- męczenie się i ospałość. 

Jeżeli zostanie rozpoznana cukrzyca, należy zgłosić się do lekarza, najlepiej diabetologa, który podejmie decyzję o podawaniu doustnych leków przeciwcukrzycowych lub insuliny. 

Co w tej sytuacji może zrobić otyła diabetyczka?

Po pierwsze leki a po drugie odżywianie. Porozmawiać z lekarzem. Niektóre leki doustne stosowane w leczeniu cukrzycy typu 2 pomagają schudnąć albo przynajmniej przy ich stosowaniu przyrost masy ciała jest mniejszy lub nie występuje. Takie działanie, poparte badaniami, ma także jeden z długo działających analogów insuliny – niestety, odpłatny. Nawet w takim wypadku niezbędna jest jednak dieta i aktywność fizyczna.

Zacznijmy od właściwego odżywiania…

Zasada ogólna: 45-50 proc. menu powinny stanowić węglowodany. Cukry proste, czyli słodkie w smaku (cukier, miód, owoce, soki owocowe) lub złożone, czyli niesłodkie w smaku (chleb, krakersy, ziemniaki, makarony, kasze, ryż). Węglowodany powdują tycie ale są niezbędne diabetykowi. Na potrzeby diabetyków specjaliści opracowali tzw. wymiennik węglowodanowy, który zawiera 10 g węglowodanów i podnosi cukier we krwi o ok. 40 mg%. Czyli mało cukrów a  efekt duży. Biało powinno stanowić 15-20 proc. (mięso, mleko oraz ich przetwory, produkty zbożowe, nasiona). Tłuszcze powinny stanowić 30-35 proc. Odznaczają się one wysoką kalorycznością, dlatego przy nadwadze i otyłości należy je wyeliminować lub zdecydowanie ograniczyć. Na talerzu osoby odchudzającej nie może znaleźć się boczek, słonina, schab, golonka, szynka. Wskazany jest chudy drób, ryby.

Ile należy jeść, by chudnąć?

W cukrzycy podstawą diety jest systematyczne jedzenie.Jeść więc mało a często aby chudnąć stopniowo lecz powoli. Pożądaną stopniową utratę masy ciała (ok. 1 kg w tydzień) da umiarkowane zmniejszenie bilansu kalorycznego (o 500-1000 kcal dziennie). Dietę warto opracować w porozumieniu z lekarzem prowadzącym i dietetykiem. 

Co jeszcze może zrobić otyła diabetyczka?

Nie schudniesz bez odpowiedniej ilości ruchu. Treningi pozwalają stracić kilogramy które pojawiają się z związku z cukrem. Ćwiczenia fizyczne obniżają poziom cukru we krwi i uwrażliwiają tkanki obwodowe na działanie insuliny, co pozwala na zmniejszenie dawki leków. Ruch obniża ciśnienie tętnicze i stężenie cholesterolu we krwi, redukuje stres, wzmacnia mięśnie i kości, dodaje energii do życia, poprawia sen..

Z ćwiczeniami fizycznymi należy uważać ponieważ cukrzycy często towarzyszy choroba niedokrwienna serca i inne powikłania sercowo-naczyniowe, niebezpieczne przy wysiłku a jednoczęśnie wymagające ruchu i treningu wydolnościowego na umiarkowanym poziomie. Najpierw więc: badania, np. EKG, próbę wysiłkową, które pokażą, czy nie ma przeciwwskazań do intensywnego wysiłku fizycznego. Drugim, ważnym ograniczeniem jest neuropatia (uszkodzenie nerwów obwodowych) i zespół stopy cukrzycowej. Nie można zalecić intensywnych spacerów czy biegów pacjentowi, który nie ma czucia w nogach lub ma je zaburzone. Podczas spaceru, do tego w niewygodnych butach, może powstać otarcie, potem owrzodzenie, a w konsekwencji zespół stopy cukrzycowej, zagrażający amputacją stopy.

Cukrzyca typu 2 dotyczy w większości osób starszych. Taki człowiek nie wybierze się na siłownię i nie będzie podrzucał ciężkiej sztangi, czy też uprawiał intensywnego joggingu. Co można mu polecić?

Na pewno wskazane są codzienne spacery lub nordic walking. Zaczynamy powoli, np. od kilku minut dziennie, potem stopniowo wydłużamy czas. Najlepsze efekty przynoszą regularne treningi, minimum 5 razy w tygodniu po 30 minut, po posiłku. Zawsze przed warto sprawdzić poziom cukru we krwi. Jeżeli jest poniżej 100mg%, należy zjeść przekąskę. Dobrze jest zaopatrzyć się w coś słodkiego. Warto wprowadzać więcej ruchu na co dzień: nie korzystać z windy i np. na 2. piętro iść piechotą, wysiąść wcześniej z autobusu czy samochodu i przejść się kawałek itp.

Walka z nadwagą czy otyłością poprzez dietę oraz ruch to najlepszy sposób leczenia cukrzycy?

I zapobiegania jej! Ta choroba latami nie daje o sobie znać. Kiedy, zwykle przypadkiem, zostaje wykryta,wymaga zażywania leków, często do końca życia. Nieleczona, prowadzi do groźnych powikłań, takich jak uszkodzenia naczyń krwionośnych, udar mózgu, ślepota, choroby nerek, amputacja stopy. Dlatego tak ważne są badania profilaktyczne. Raz na trzy lata wszystkie osoby po 45. roku życia powinny sprawdzić poziom cukru. Co roku wskazane jest to u osób z nadwagą lub otyłych (BMI powyżej 25), cierpiących na nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe i schorzenia układu sercowo-naczyniowego. Raz w roku powinny badać się też kobiety z zespołem policystycznych jajników oraz te, które urodziły dziecko o wadze powyżej 4 kilogramów.

Warto wiedzieć 

Z niedawno opublikowanego Raportu Światowej Federacji Diabetologicznej wynika, że wystarczy o 25 proc. zmniejszyć zjawisko otyłości, aby w 2/3 ograniczyć liczbę zachorowań na cukrzycę.

Ważne wskazówki

Dbaj o stopy! Noś wygodne obuwie, aby nie powstały pęcherze i otarcia naskórka. Przy cukrzycy goją się one bardzo długo i mogą mieć poważne konsekwencje.

- Nigdy nie zaczynaj wysiłku fizycznego, jeśli poziom cukru wynosi powyżej

- 250-300mg%, ponieważ wzrośnie on jeszcze wyżej.

- Jeśli czujesz duże zmęczenie, ból w klatce piersiowej lub nogach, przerwij wysiłek fizyczny i wybierz się jak najszybciej do lekarza.

- Nie staraj się schudnąć więcej niż 2 kg w miesiącu.

Bożena Zwolińska 

Źródło: www.zdrowie.onet.pl