Rak jelita grubego jest coraz częściej spotykanym nowotworem złośliwym przewodu pokarmowego. Dotyczy głównie osób starszych po 60 roku życia, jakkolwiek nierzadko jest spotykany także u osób młodszych z wieloletnim wywiadem w kierunku obecności stanów przednowotworowych. Częściej rozpoznawany jest u mężczyzn, którzy stanowią 2 na 3 chorych na raka jelita grubego.

Za stany przedrakowe, na podłożu których może i często rozwija się rak jelita grubego uznaje się powszechnie polipy jelita grubego, chorobę Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego i inne rzadziej spotykane. Czynnikiem sprzyjającym powstawaniu raka u osób starszych są uporczywe, nawykowe zaparcia. Wydłużony kontakt zawartych w kale czynników rakotwórczych, zwanych karcinogenami, z błoną śluzową ściany jelita prowadzi w takich przypadkach do nieprawidłowych podziałów komórkowych, często z atypią, będącą pierwszym krokiem w kierunku choroby nowotworowej. W świetle obecnej wiedzy prawdopodobne wydaje się być, iż nieprawidłowy skład żółci albo sytuacje gdy wylewa się ona w sposób ciągły do dwunastnicy w następstwie wcześniejszego usunięcia pęcherzyka żółciowego predysponują do rakowacenia. Przyjmuje się, że nie więcej niż 5% raków jelita grubego ma uwarunkowania genetyczne i do ich rozwoju dochodzi bez względu na obecność stanów przedrakowych.

Chociaż rak może się lokalizować w każdym z odcinków jelita grubego to jednak dosyć charakterystyczna jest skłonność do zajmowania końcowych jego odcinków tj. esicy i odbytnicy. Z materiału własnego wynika, że w ponad 60% przypadków tam rozpoznawano komórki rakowe. Miejscem o najrzadszej lokalizacji raka jest okrężnica zstępująca.

Klinicznie w zależności od głębokości nacieku powszechnie stosuje się skalę Duke'a. W stopniu I naciek obejmuje tylko błonę śluzową i podśluzową, a więc dwie najbardziej wewnętrzne warstwy ściany jelita. Taka głębokość nacieku ma kolosalne znaczenia dla rokowania. W stopniu II naciek obejmuje całą ścianę, jednak bez zajęcia węzłów chłonnych. W stopniu III oprócz zajęcia całej ściany w węzłach chłonnych spotyka się komórki rakowe. Stopień IV zaawansowania to obecność przerzutów do innych narządów. Rokowanie jest tym lepsze im niższy stopień według Duke'a. Za całkowite wyleczenie przyjmuje się okres 5 lat bez objawów i cech choroby pod warunkiem wcześniejszego przeprowadzenia radykalnego leczenia jedną z powszechnie stosowanych technik.


Stany przedrakowe raka jelita grubego:

- Polipy jelita grubego,
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- Wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

Czynniki ryzyka:

- Uporczywe, nawykowe zaparcia,
- Usunięcie pęcherzyka żółciowego,
- Dieta ubogobłonnikowa.

Objawy

Chorzy zgłaszają różne dolegliwości uzależnione w głównej mierze od lokalizacji raka. Rak lewej połowy okrężnicy cechuje się głównie zmianą rytmu wypróżnień i obecnością krwawień przy oddawaniu stolca. Wygląd stolca może czasami naprowadzić na właściwe rozpoznanie ze względu na swoją zmniejszoną średnicę przypominając kształtem ołówek. "Ołówkowate stolce" są spowodowane zwężeniem światła jelita przez rosnące masy nowotworowe i częściowo już w tym odcinku pozbawioną wody, uformowaną konsystencją stolca. Inaczej jest w raku prawej połowy okrężnicy. Treść pokarmowa, która dociera do jelita grubego z wyższych pięter przewodu pokarmowego, jest tu jeszcze bogato uwodniona i pomimo zwężeń światła może przez długi okres swobodnie pokonywać miejsce obstrukcji. Krwawienie ma przy tej lokalizacji charakter utajony i nie jest widoczne gołym okiem. Manifestuje się raczej niedokrwistością, ogólnym osłabieniem, pobolewaniami w prawej połowie brzucha i zaburzeniami rytmu wypróżnień. Zdarza się, że pierwszym objawem może być całkowita niedrożność jelita. Ważnym objawem spotykanym u chorych z rakiem jelita grubego niezależnie od lokalizacji jest znacząca utrata masy ciała.

Objawy raka jelita grubego:

- Zmiana rytmu wypróżnień,
- Krwawienie przy oddawaniu stolca,
- Stolce ołówkowate,
- Niedokrwistość,
- Osłabienie,
- Pobolewania brzucha,
- Utrata masa ciała.




Źródło: www.stomia.info.pl
Zdjęcie: www.images.google.pl