Rak trzustki pozostaje nowotworem, który ma jedno z najgorszych rokowań. Pomimo wprowadzenia w ostatnim okresie czasu wielu nowych metod diagnostycznych i rozpowszechnieniu o wiele starszych, wciąż w wielu przypadkach jest on rozpoznawany za późno - w stadium, w którym nie można już wykonać radykalnej operacji leczącej. Równocześnie obserwuje się stały wzrost zachorowań na ten typ nowotworu.

Rozpoznanie raka trzustki powinno obligować do jak najszybszego wykonania pełnej diagnostyki przedoperacyjnej, a następnie do leczenia chirurgicznego, ponieważ tylko ono daje pacjentowi szansę na pełne wyleczenie. Operacja powinna być wykonywana w ośrodku o dużym doświadczeniu, ponieważ operacja usunięcia głowy trzustki wraz z dwunastnicą (zazwyczaj połączona z resekcją dalszej części żołądka) należy do jednego z najbardziej skomplikowanych technicznie zabiegów operacyjnych i wiąże się z dużym ryzykiem powikłań we wczesnym okresie pooperacyjnym. Pacjenci poddani operacji powinni pozostawać przez długi okres pod opieką doświadczonego ośrodka onkologicznego i chirurgicznego. Pacjenci, którzy w chwili rozpoznania raka trzustki nie kwalifikują się do leczenia radykalnego powinni być kompleksowo leczeni paliatywnie, aby zminimalizować objawy rozwijającego się nowotworu i zapewnić możliwie maksymalnie wysoki komfort życia.

Epidemiologia raka trzustki

- 3% nowotworów złośliwych;
- 8-12 nowych przypadków na 100 tys. na rok
- W USA rocznie rozpoznaje się ok. 32000 nowych przypadków. Zajmuje on 4. miejsce pod względem przyczyn zgonu z powodu nowotworu w tym kraju.
- całkowite przeżycia wynoszą: 1 rok – 21%, 5 lat – zaledwie około 4%; a w przypadków guzów resekcyjnych przeżycie 5-letnie 17%; mediana przeżycia po resekcjach paliatywnych wynosi około 11 miesięcy, a po zabiegach paliatywnych (zespolenia omijające) średnio 6-8 miesięcy
- częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet standaryzowane współczynniki zachorowalności wynoszą odpowiednio 6,9 oraz 4,2/100.000.
- częściej w populacji czarnej niż białej
- zwykle występuje w 7. i 8. dekadzie życia
- najczęściej zlokalizowany jest w głowie trzustki (75%), przy czym u kobiet częściej stwierdzany jest w trzonie i ogonie trzustki
- obserwuje się stały wzrost zachorowalności na raka trzustki

Czynniki ryzyka w raku trzustki

- palenie tytoniu (RT występuje 2 do 3 razy częściej niż u osób niepalących)
- ekspozycja zawodowa na działanie niektórych czynników chemicznych (benzydyna i β-naftylamina)
- wrodzone zapalenie trzustki (różniące się od PZT jedynie wczesnym początkiem oraz wpływem czynników genetycznych - gen autosomalny dominujący z niepełną penetracją)
- wieloletnie PZT
- osoby z wieloletnią cukrzycą
- pacjenci po resekcjach żołądka
- czynniki dietetyczne (nadmierne spożycie tłuszczów)
- rodzinne zespoły występowania nowotworów
- związane m.in. z mutacją genu p16INK4 (inaktywowany w 95% raków trzustki)
- mutacje K-ras (w ponad 85% wycinków tkankowych)
- p53 (inaktywowany w 50-70% raków trzustki)
- DPC 4 (inaktywowany w 50% raków trzustki)
- BRCA 2 (mutacja występuje w 7% przypadków raków trzustki)
- inne: CDKN2A, MADH4/SMAFD4/DCP4
- zwiększoną predyspozycję do zachorowania na raka trzustki wykazują także osoby obciążone
- FAMMM – dziedziczny rak piersi lub jajnika, rodzinny nietypowy wieloznamionowy zespół czerniaka
- zespół Peutza i Jeghersa
- dziedziczny rak jelita grubego i odbytnicy niezwiązany z polipowatością (HNPCC)
- rodzinna polipowatość gruczolakowata jelita grubego (FAP)
- ekspresja czynników wzrostu i nabłonkowego receptora czynnika wzrostu C-erb B-2 i C-erb B-3 – różnorodne kombinacje zmian molekularnych, związane z agresywnością komórek raka trzustki, mogą prowadzić do gwałtownego postępu choroby

Nie potwierdzono wpływu na częstość zachorowania na raka trzustki:
- otyłość
- kamica żółciowa
- nadużywanie alkoholu



Źródło: www.echirurgia.pl
Zdjęcie: www.images.google.pl