Według Krajowego Rejestru Nowotworów, na raka żoładka w 1999 r. zmarło w Polsce prawie sześć tysięcy osób (3894 mężczyzn i 2089 kobiet).

W tym samym roku, zachorowało 3588 mężczyzn i 2026 kobiet. Relacje między zachorowaniami i zgonami świadczą o tym, jak mało skuteczne jest nasze leczenie. W przypadku tego nowotworu, podobnie jak w wielu innych jest ono tym skuteczniejsze, im wcześniej ustalone zostało rozpoznanie i podjęte leczenie.

Rak żołądka pozwala onkologowi zachować pewne elementy optymizmu. W latach sześćdziesiątych minionego stulecia nowotwór ten stanowił najczęstszą przyczynę zgonów zarówno wśród kobiet, jak i wśród mężczyzn. W ko?cu wieku - nadal w niechlubnej "czołówce" - jest notowany jako druga przyczyna zgonów wśród mężczyzn i czwarta wśród kobiet.

Analizy światowe potwierdzają prawie we wszystkich krajach tendencję spadku zgonów z powodu raka żołądka. Na ten fakt składa sie w pewnym stopniu rozpoznawanie choroby we wcześniejszych stadiach, twierdzimy jednak, że znacznie większe znaczenie mają nawyki żywieniowe.

Rak żołądka występuje najczęściej między 50 a 60 rokiem życia, z czynników dietetycznych rolę sprzyjającą występowaniu tego nowotworu przypisuje się pokarmom wędzonym, pieczonym i przyprawionym ostrymi składnikami. Chorobę tę częściej stwierdzamy u osób z grup upośledzonych ekonomicznie. Upatruje się również roli czynników kancerogennych w kontakcie z włóknami azbestu, przetworami węgla i smoły pogazowej.

Statystyki wskazują na większą częstość występowania raka żołądka u osób z grupą krwi A, u osób po przebytej resekcji żołądka z powodu choroby wrzodowej i u osób z zanikowym nieżytem żołądka.

Wczesne objawy raka żołądka są niespecyficzne, mogą mieć charakter pobolewa? w nadbrzuszu, nudności, pieczenia w przełyku (zgagi), utraty łaknienia, uczucie pełności po posiłkach.

W ostatnich latach pojawiają sie doniesienia o opóźnieniu zgłaszania się do leczenia, spowodowanego przyjmowaniem leków blokujących receptory H2 i zobojętniających sok żołądkowy. Leki te stosowane niejednokrotnie bez recepty i bez badania lekarskiego mogą złagodzić objawy lub nawet przejściowo je zlikwidować, a tym samym opóźnić podjęcie leczenia.

W badaniu przedmiotowym nie istnieją zmiany, które pozwalają na wykrycie wczesnego raka żołądka. Wyczuwalny guz w jamie brzysznej, obecność wolnego płynu, czy stwierdzanie przerzutów do węzłów chłonnych nadobojczykowych, to objawy świadczące o zaawansowaniu nowotworu i zwykle przesądzają o jego nieoperacyjności.

Podstawową metodą stosowaną przy podejrzeniu raka żołądka powinno być badanie gastrofiberoskopowe, polegające na wprowadzeniu do żołądka przez jamę ustna i przełyk fiberoskopu, który pozwala nie tylko na obejrzenie przełyku, żołądka i początkowej części dwunastnicy, ale również na pobranie wycinków ze zmiany i ustalenie ostatecznego rozpoznania mikroskopowego.

Najczęstszą postacią raka żoładka jest gruczolakorak, który może przybrać formę owrzodzenia, lub czasem szerzyć się podśluzówkowo, naciekając rozlegle ścianę żołądka, bez owrzodzenia. Rzadko występujące nowotwory złośliwe żołądka, to nowotwory z tkanki limfatycznej (chłoniaki żołądka) lub z tkanki mięśniowej (mięsaki żołądka).

Nowotwory złośliwe żołądka mogą szerzyć się zarówno w obrębie ściany żołądka, jak i naciekać narządy sąsiednie i dawać przerzuty do innych odległych narządów.

Jedyną metodą leczenia raka żołądka jest leczenie chirurgiczne. We wczesnym stadium choroby, gdy nowotwór jest ograniczony do błony śluzowej żołądka, prawidłowe leczenie - usunięcie żołądka - daje szansę na wyleczenie prawie w 100%. W stadium naciekania tkanek sąsiednich, przerzutów do węzłów chłonnych i przerzutów odległych, dłuższe przeżycia są odnotowywane w znikomym odsetku przypadków.

Zakres operacji, zakres usuwania części żołądka zależy od typu utkania mikroskopowego i lokalizacji ogniska nowotworu. Przy zmianach zlokalizowanych w górnej części żołądka, blisko wpustu, usunąć należy cały żołądek wraz z fragmentem przełyku. Przy zmianach zlokalizowanych w dolnej części żołądka wyleczenie można uzyskać usuwając prawie cały żołądek, z pozostawieniem jego części podwpustowej.

We wszystkich przypadkach leczenia operacyjnego raka żołądka usunąć należy również regionalne węzły chłonne.

W ośrodkach, w których leczone są przypadki wczesnych raków żołądka, wyleczenie uzyskuje się w ok 60 % przypadków raków dolnej części żołądka i w około 30 % przypadków raka okolicy podwpustowej.

W materiale polskim niestety wyleczenie chorych na raka żołądka nie przekracza 20%. Przypadki rozpoznania raka w fazie nowotworu ograniczonego do błony śluzowej, należą do rzadkości.

Poza leczeniem operacyjnym stosowane jest uzupełniające leczenie chemiczne.

Mimo licznych wieloośrodkowych bada? klinicznych, żaden ze stosowanych schematów leczenia chemicznego pooperacyjnego nie został uznany za standardowy i prowadzący do jednoznacznej poprawy uzyskanych wyników leczenia.

W fazie bada? klinicznych stosowana jest kombinacja leczenia chirurgicznego w skojarzeniu z radioterapią, chemioterapią i immunoterapią. Pewne nadzieje wiąże się ze stosowaniem chemioterapii dootrzewnowej, która ma zmniejszać ryzyko rozsiewu śródotrzewnowego.

Pośród innych rzadko występujących nowotworów chłoniaki żołądka są guzami, w których leczenie chirurgiczne odgrywa rolę ograniczoną, polega ono na zmniejszeniu masy guza, a podstawowe znaczenie ma leczenie chemiczne, czasem uzupełnione radioterapią.

Wyniki leczenia raka żołądka są złe. Modelowym może być wprowadzony w Japonii program bada? przesiewowych, podczas których badani są pacjenci bezobjawowi, gastroskopię wykonuje się u nich bez jakichkolwiek podejrze? zmian.

W tej grupie pacjentów stwierdzano raki wczesne, ograniczone do błony śluzowej i ci pacjenci leczeni w tak wczesnej fazie choroby mają prawie 100% szans na wyleczenie.

Możliwość wdrożenia przesiewowych bada? gastroskopowych standardu postępowania w warunkach organizacyjno - ekonomicznych polskiej służby zdrowia jest co najmniej bardzo problematyczne. Podobnie sytuacja wygląda z resztą w większości krajów europejskich.

Niepokojący jest natomiast fakt, o którym już wspomniałem, leczenia objawów bez badania. Badanie przedmiotowe i wywiady nie mogą być uznane za standart w diagnostyce bólów w nadbrzuszu czy nietypowych objawów określanych jako nestrawność.

Każdy pacjent z nietypowymi objawami, a chciałoby się, żeby był to każdy pacjent po czterdziestym roku życia, powinien mieć wykonane badanie fibrogastroskopowe, z pobraniem wycinków z podejrzanych tkanek.

Rozpoznanie wrzodu trawiennego czy owrzodzenia nowotworowego nie jest możliwe na podstawie ogladania zmiany. Tylko wiarygodne badanie mikroskopowe właściwie pobranego wycinka pozwala na ustalenie rozpoznania i podjęcie leczenia - zachowawczego w przypadku wrzodu trawiennego i pilnego chirurgicznego w przypadku rozpoznania raka.

Chorzy po leczeniu operacyjnym, zwłaszcza po całkowitej gastrektomii, wymagają dalszego leczenia wspomagającego.

Zwykle pojawia się niedokrwistość z niedoboru żelaza, niedobór witaminy B12.

Zbyt obfite, jednorazowo spożywane posiłki, mogą powodować wystąpienie objawów zespołu poresekcyjnego. Zapobiegać temu można przez spożywanie częstych posiłków w niewielkich objętościach i o kontrolowanej osmotyczności (bez czekolady, zagęszczonych roztworów cukru, ostrych przypraw).

Usunięcie górnej części żołądka może powodować utrzymujące się cofanie treści jelitowej do przełyku. Te przykre objawy należy łagodzić stosując środki zobojętniające i osłaniające.

Na zakończenie, po raz kolejny pragnę podkreślić, że każdy pacjent, z nieswoistymi dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego, powinien być kierowany na pilne badanie gastroskopowe, bo tylko tą metodą można ocalić choć część z sześciu tysięcy umierających w Polsce na raka żołądka rocznie. Należy uznać, że rozpoczęcie leczenia od podawania leków mogących usunąć objawy subiektywne, bez przeprowadzenia badania gastroskopowego, może i powinno być uznane za błąd w sztuce, ponieważ opóźnić może ustalenie rozpoznania i tym samym przesądzić o losach pacjenta.



Źródło: www.oncology.pl
Zdjęcie: www.images.google.pl