Hipochondria przejawia się poczuciem nieuzasadnionego lęku o własne zdrowie, przekonaniem o istnieniu ciężkiej choroby. Niepokojące doznania pozostają poza kontrolą człowieka, który mimo zapewnień o dobrym stanie swojego zdrowia nie jest zdolny do zapanowania nad nimi.

Prawdopodobnie każdy z nas użył kiedyś słowa "hipochondryk", opisując kogoś przesadnie - jak nam się wydawało - zainteresowanego swoim zdrowiem. Na ogół wypowiadamy je tonem pełnym politowania i zniecierpliwienia. Tymczasem hipochondria jest schorzeniem zaliczanym do silnych nerwic i może być powodem ogromnego cierpienia dotkniętych nim osób.

Hipochondria przejawia się poczuciem nieuzasadnionego lęku o własne zdrowie, przekonaniem o istnieniu ciężkiej choroby. Liczne dolegliwości, na jakie skarżą się chorzy, mają nieraz zmienny i krótkotrwały charakter, bywają jednak i takie, które są bardzo utrwalone. Niepokojące doznania pozostają poza kontrolą człowieka, który mimo zapewnień o dobrym stanie swojego zdrowia nie jest zdolny do zapanowania nad nimi.


Trochę historii

Termin "hipochondria" powstał w starożytnej Grecji. Dosłownie oznacza on "miejsce pod pseudożebrami chrzęstnymi", ponieważ początkowo nadmierne zainteresowanie własnym zdrowiem uznawano za efekt zaburzeń układu trawiennego.

W siedemnastowiecznej Anglii dolegliwość ta była niezwykle popularna. Powstało nawet specjalne określenie hipochondrii - "angielska choroba". Uważano ją za rodzaj melancholii, powiązanej z rozczulaniem się nad sobą. W ówczesnych czasach wręcz nie wypadało nie być hipochondrykiem, a w eleganckim świecie osoby okazujące tego typu nadwrażliwość cieszyły się szacunkiem i zainteresowaniem.

Słynna teoria psychoanalizy Zygmunta Freuda wprowadziła nowy termin - histeria. Zdaniem autora była ona rodzajem hipochondrii, ale odczuwanym tylko przez kobiety, a przejawiała się rozlicznymi urojonymi dolegliwościami. W efekcie każda kobieta, którą lekarz postrzegał jako zbyt emocjonalną i skoncentrowaną na sobie, zyskiwała miano histeryczki. Wiadomo już, że przynajmniej część z nich stanowiły te kobiety, którym ówczesna medycyna nie potrafiła pomóc.

Dzisiaj, gdy docenia się związek między ciałem a umysłem, hipochondria jest jednym z dowodów na wzajemne oddziaływanie psyche i somy.


Nerwica hipochondryczna

W dolegliwościach hipochondrycznych przeważnie dominuje uczucie bólu, zlokalizowanego w różnych częściach ciała, nie spowodowanego jednak żadną chorobą somatyczną.

Często bywa tak, że hipochondria ma charakter ucieczki w chorobę, spowodowanej niepowodzeniami lub brakiem satysfakcji życiowej.

Nerwica ta rzadko występuje samodzielnie, częściej towarzyszy innym zaburzeniom psychicznym, np. depresji. Jej zdiagnozowanie jest bardzo trudne i trwa zwykle długo. Poprzedza je bowiem wiele badań, które prowadzą do powstania swoistego błędnego koła. Lekarz, by zlokalizować źródło odczuwanego przez pacjenta bólu, zaleca przeprowadzenie szczegółowych badań. W efekcie pacjent, zauważając troskę lekarza, nabiera pewności, że rzeczywiście jest ciężko chory. Takie postępowanie prowadzi do utrwalenia hipochondrii jako zaburzenia jatrogennego - czyli takiego, które jest spowodowane leczeniem.

Pacjenci z zaburzeniami hipochondrycznymi są uważani za szczególnie trudnych. Lekarze, wiedząc, że nie są w stanie im pomóc, bagatelizują ich skargi i ciągłe próby odnalezienia w sobie choroby. Bywa i tak, że personel medyczny jest takimi natrętnymi pacjentami po prostu zmęczony. W takiej sytuacji pojawia się jednak zagrożenie "przegapienia" jakiegoś rzeczywistego schorzenia.

Dotychczas nie udało się ustalić konkretnych przyczyn hipochondrii. Przypuszcza się jednak, że może ona być efektem odwrócenia zainteresowania od świata zewnętrznego i skierowania go na własną osobę, wyrazem poczucia winy i potrzeby karania się lub przemieszczenia lęku, spowodowanego niezaspokojeniem potrzeby miłości.


Leczenie

Terapię hipochondrii utrudniają dwie podstawowe przyczyny. Po pierwsze, pacjent jest głęboko przekonany o tym, że jego dolegliwości wynikają z choroby ciała i dlatego nie akceptuje sugestii lekarza o konieczności leczenia przez psychologa lub psychiatrę. Po drugie, zachowania hipochondryczne - choć nie akceptowane społecznie - pomagają pacjentowi zachować pewien rodzaj równowagi psychicznej. Próby usunięcia przyczyn jego dolegliwości są odbierane jako usiłowanie zaburzenia tej równowagi, co z kolei powoduje niechęć do terapii.

Czasami jednak, po zdobyciu zaufania hipochondryka, udaje się przekonać go do leczenia. Pewne korzystne efekty zanotowano dzięki stosowaniu leków antydepresyjnych (np. Prozacu). Częściej jednak pacjentów hipochondrycznych poddaje się psychoterapii behawioralno-poznawczej. Ogólnie rzecz biorąc, teoria behawioralna zakłada, że zachowania nerwicowe są wyuczoną reakcją i w związku z tym powinny być leczone metodami opartymi na mechanizmach uczenia się.

W przypadku hipochondrii działania terapeutyczne mają więc na celu wytworzenie u pacjenta nowego podejścia do choroby i reagowania na nią, by - tak jak w chorobie przewlekłej - nauczył się żyć z hipochondrią i zrozumiał, że odczuwane przez niego przykre dolegliwości nie uniemożliwiają mu normalnego funkcjonowania.




Źródło: www.resmedica.pl
Zdjęcie: www.images.google.pl