Choroba Perthesa (martwica Legg-Calve-Waldenstrom-Perthesa, Coxa plana, Osteochondrosis coxae iuvenilis) jest idiopatyczną młodzieńczą, niedokrwienną martwicą głowy kości udowej. Jest to samoistnie przemijające schorzenie biodra dziecięcego, charakteryzujące się czasowym obumarciem głowy i szyjki kości udowej (martwicą). Choroba Perthesa występuje 4-5 razy częściej u chłopców, głównie w wieku 3-14 lat przy czym objawy najczęściej pojawiają się między 5 a 8 rokiem życia. Najczęściej dotyczy jednego biodra chociaż w 10-20% przypadków występluje obustronnie.

Choroba Perthesa jest chorobą kości i najcięższą z tak zwanych jałowych martwic kości i tylko wczesne jej rozpoznanie a co za tym idzie odpowienie leczenie mogą doprowadzić do wyleczenia a także zmniejszenia bardzo poważnych powikłań. Nieleczona choroba prowadzi do dużego ograniczenia ruchów nogi w biodrze i zmian zwyrodnieniowych.

Przyczyny

Przyczyny choroby nie są do końca ustalone a wyniki badań wykazują, że choroba zaczyna się od niewielkiego, podchrząstkowo położonego pola martwicy a potem się rozwija. Istnieje wiele opiii co do rozwoju choroby. Obecnie za przyczynę choroby uważa się zaburzenia procesu kostnienia.

Czynniki sprzyjające zachorowaniu:

• przebyta dysplazja stawu biodrowego w niemowlęctwie


• stosowanie leków sterydowych


• nadwaga


• szybki wzrost organizmu w okresie dojrzewania


• płeć męska


• wiek między 5 a 8 rokiem życia

Objawy

Choroba zaczyna się od utykania. Ból pojawia się wcześniej i zazwyczaj jest ignorowany choc powoduje ograniczanie ruchu biodra. Dość często dzieci uskarżają się na ból kolana, po stronie chorego biodra. Bardzo często chora noga ulega skróceniu a mięśnie nogi i pośladka zanikają.

Przebieg choroby

Przebieg choroby jest długtrwały, (trwa około 3-4 lata) i jak w większości chorób, dzieli się go na okresy:

1. Okres "synovitis" - Ten okres jest wynikiem niedokrwienia i trwa zwykle kilka tygodni. Pojawia się ból w wyniku zapalenia błony maziowej. Badanie USG pokazuje zmiany w przeciwięństwie do badania radiologicznego. USG pokazuje płyn w jamach stawowych.


2. Okres nekrozy lub zapadnięcia - w tym czasie trwającym od 6 do 12 miesiecy, głowa kości ulega zmianą, zmniejsza się.


3. Okres fragmentacji - następuje deformacja głowy kości udowe i trwa to od roku do 2 latj.


4. Okres odbudowy - następuje proces formowania się nowej kości. Okres ten trwa od paru miesięcy do 2 lat.

Powikłania

Bagatelizowanie dolegliwości i opóźnianie leczenia zawsze prowadzi do poważnych powikłań takich jak:

• ciężkie zniekształcenia stawu biodrowego


• skrócenie długości chorej kończyny


• znaczne ograniczenie zakresu ruchu biodra


• utrwalone przykurcze


• zaburzenia chodu


• stany zapalne chorego biodra

Rozpoznanie

Chorobę mozna rozpoznac na podstawie stwierdzonej ograniczonej ruchowości kości w biodrze jednak ostatecznie chorobę rozpoznaje się na podstawie zdjęcia rentgenowskiego biodra, które uwidacznia charakterystyczne zmiany martwicze które opisane były juz w powyższych stadiach choroby. Wcześniej zmiany te można wykazać badaniem rezonansu magnetycznego (NMR).

Leczenie

Leczenie polega głównie na odciążaniu kości i ochronie jej przed wycieraniem i zgniataniem. Ogranicza to powstawanie zniekształceń głowy i stwarza najlepsze warunki do jej odbudowy. Ruch w chorym biodrze bez odbciążenia jest nie tylko nie szkodzący lecz przyśpiesza odbudowę kości. Podstawą tego leczenia które powinno trwać od pól roku do roku jest zakaz chodzenia, leżenie w łóżku i kontrolowany ruch.