Astma to poważna choroba dróg oddechowych która może spowodować nawet śmierć osoby chorej na astmę.


Astma – skala problemu i dane epidemiologiczne

Astma oskrzelowa jest jedną z najczęściej występujących na świecie chorób przewlekłych. W krajach, w których prowadzono badania epidemiologiczne wykazano, że zachorowalność,  liczba hospitalizacji,      a nawet liczba zgonów z jej powodu stale rosną.
Według najnowszych danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO, World Health Organization) na astmę cierpi 300 milionów ludzi na świecie. Szacuje się, że ta grupa chorych powiększy się o kolejne 100 milionów osób w ciągu piętnastu lat. Co roku z powodu astmy umiera na świecie ćwierć miliona ludzi. W Polsce w wyniku tej choroby każdego roku umiera około 1 500 chorych – średnio co 6 godzin przypada jeden zgon. Szacuje się, że na astmę w Polsce może chorować nawet 4 miliony osób [1]. Astma atakuje ludzi niezależnie od wieku, płci i narodowości. Wiadomo, że jest chorobą uwarunkowaną genetycznie, ale dziedziczy się tylko predyspozycję do wystąpienia choroby. Aby astma pojawiła się muszą zadziałać dodatkowe czynniki takie jak ekspozycja na alergen, infekcje, czynniki środowiskowe.

Nowe podejście w leczeniu astmy

Astma jest obecnie chorobą nieuleczalną, ale prawidłowo leczona nie stanowi przeszkody  w codziennym życiu. Można z nią normalnie żyć: uczyć się, pracować, uprawiać sporty i realizować swoje marzenia. Nieleczona lub źle leczona, jest przyczyną uciążliwych i męczących objawów: kaszlu, duszności, przebudzeń w nocy, ograniczenia wydolności wysiłkowej oraz wykonywania zwykłych, codziennych czynności. Jest również przyczyną niezdolności do wykonywania pracy zawodowej, inwalidztwa a nawet śmierci [1].

Współczesna wiedza medyczna na temat astmy spowodowała zmianę w podejściu do leczenia tej przewlekłej choroby. Obecnie wiadomo, że bardzo istotnym problemem jest zapalenie małych oskrzeli tzw. drobnych dróg oddechowych. Skuteczna kontrola astmy wymaga więc zmiany podejścia do leczenia a także rozwoju myśli technologicznej, czego dowodem są innowacyjne preparaty lecznicze, które z jednej strony zapewniają choremu wygodę ich stosowania, a z drugiej – depozycję leku w małych oskrzelach.

Objawy astmy i czynniki ryzyka

Według raportu Światowej Inicjatywy Zwalczania Astmy (Global Initiative for Astma, GINA) z 2006 roku, astma jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych. W wyniku rozwijającego się zapalenia oskrzela stają się nadmiernie wrażliwe na różne bodźce. Pod ich wpływem dochodzi do okresowego, często nagłego zwężenia oskrzeli  - skurczu oskrzeli odpowiedzialnego za pojawienie się jednego z najistotniejszych objawów - duszności. To zwężenie jest przyczyną również takich dolegliwości jak kaszel, świszczący oddech i odczuwanie ciężaru w klatce piersiowej. Astma charakteryzuje się dużą zmiennością nasilenia objawów.

Duszność i kaszel mogą występować z różną częstotliwością w ciągu dnia i w nocy. Objawy te są często powodem nocnych przebudzeń.
Jest wiele różnorodnych czynników wpływających na ataki astmy – mogą to być zarówno stany emocjonalne, drażliwe zapachy, infekcje czy nietypowe alergie. Podstawowym zaleceniem w procesie kontroli astmy podkreślanym w wytycznych GINA jest identyfikacja czynników ryzyka i zmniejszenie stopnia narażania chorego na działanie tych czynników.

Czynniki wywołujące objawy astmy to: alergeny (roztocza kurzu domowego, grzyby pleśniowe, sierści zwierząt, pyłki traw, zbóż, drzew, chwastów, pokarmy), czynniki zawodowe (środki chemiczne, związki organiczne, w tym sierść zwierząt).

Czynniki zaostrzające przebieg choroby: czynniki drażniące (dym tytoniowy, intensywne zapachy, dymy, zanieczyszczenia powietrza), czynniki fizyczne (śmiech, płacz, wysiłek, zimne powietrze), zakażenia dróg oddechowych, czynniki emocjonalne, leki (beta-blokery, niesterydowe leki przeciwzapalne) oraz ciąża, menopauza, nadczynność tarczycy [1].

Rozpoznawanie astmy ustala się w oparciu o wywiad i badanie przedmiotowe oraz pełną ocenę badań czynnościowych płuc, na którą składają się: spirometria spoczynkowa, test odwracalności obturacji oskrzeli lub wziewny test prowokacyjny z metacholiną, ocena dobowej zmienności wskaźnika PEF (szczytowy przepływ wydechowy), testy alergologiczne.

Kontrola i leczenie astmy

Na podstawie raportu GINA w klasyfikacji astmy wprowadzono klika zmian. Obecnie zamiast podziału wg stopnia ciężkości choroby (astma sporadyczna oraz astma przewlekła lekka, przewlekła umiarkowana i przewlekła ciężka), stosuje się podział w zależności od stopnia jej kontroli: na astmę kontrolowaną, astmę częściowo kontrolowaną i astmę niekontrolowaną [2]. Celem nowej klasyfikacji jest lepsze monitorowanie objawów choroby i większe zaangażowanie pacjenta do współpracy.

Głównym celem w leczeniu astmy jest osiągnięcie i utrzymanie kontroli choroby, czyli takiego stanu,  w którym choroba nie wpływa na życie chorego - pacjent nie ma objawów choroby, ma zachowaną dobrą wydolność wysiłkową, może bez przeszkód pracować i uczyć się, nie wymaga doraźnej pomocy medycznej z nagłych przyczyn. Skuteczna kontrola klinicznych objawów choroby jest możliwa przy zastosowaniu właściwego leczenia. Istotne znaczenie ma także wygoda i łatwość stosowania terapii,    a więc w przypadku np. aerozoli ciśnieniowych, podawanie leku/leków z jednego inhalatora (leczenie skojarzone). Istotne znaczenie ma również prowadzenie leczenia z zastosowaniem tego samego typu inhalatora w leczeniu podtrzymującym co w leczeniu na żądanie czy prosty sposób aplikacji leków.

Według zaleceń GINA 2006, głównymi celami skutecznego leczenia astmy są:
1)    osiągnięcie i utrzymanie kontroli objawów,
2)    utrzymanie normalnej aktywności życiowej, w tym zdolności podejmowania wysiłków fizycznych,
3)    utrzymanie wydolności układu oddechowego na poziomie jak najbardziej zbliżonym do prawidłowego,
4)    zapobieganie zaostrzeniom astmy,
5)    unikanie skutków niepożądanych stosowanych leków przeciwastmatycznych,
6)    niedopuszczenie do zgonu z powodu astmy [3].
Kontrolę astmy można uzyskać poprzez leczenie przeciwzapalne (leki kontrolujące przebieg choroby, stosowane przewlekle) i leczenie rozszerzające oskrzela (leki objawowe - znoszą uczucie duszności, poprawiają drożność dróg oddechowych; stosuje się je zwykle doraźnie do przerwania ataku astmy). 
Nowoczesne leczenie astmy polega przede wszystkim na łączeniu w jednym inhalatorze leku przeciwzapalnego i objawowego.

Leki przeciwzapalne

Współczesne leczenie astmy polega głównie na działaniach zmierzających do zmniejszenia zapalenia w drogach oddechowych. Podstawowymi lekami stosowanymi w tym celu są wziewne glikokortykosteroidy (GKS) [4]. Są to obecnie najskuteczniejsze leki przeciwzapalne do stosowania w astmie przewlekłej. Glikokortykosteroidy zmniejszają nasilenie objawów, poprawiają wyniki badań czynnościowych, zmniejszają częstość zaostrzeń choroby, liczbę hospitalizacji oraz śmiertelność u chorych na astmę, hamują proces zapalny, ale nie leczą przyczyny jego powstania [5].

Dostępne na rynku glikokortykosteroidy wziewne to: beklometazon, budezonid, cyklezonid, propionian flutikazonu.

Leki rozszerzające oskrzela

Podstawowe leki rozszerzające oskrzela to beta2-mimetyki. Dzieli się je na szybko działające (RABA, rapid acting beta2 agonists), które stosuje się doraźnie, w celu przerwania napadów duszności (czas ich działania wynosi 4–6 godzin) lub długo działające (LABA, long acting beta2 agonists), które stosuje się regularnie tylko w połączeniu z glikokortykosteroidami wziewnymi.

Długo działające beta2-mimetyki jako forma terapii dodanej do wziewnych glikokortykosteroidów to salmeterol i formoterol. Formoterol powoduje rozkurcz oskrzeli, utrzymujący się 12 godz. W odróżnieniu od salmeterolu rozkurcz oskrzeli po formoterolu pojawia się prawie natychmiast – w ciągu 1 - 3 min. od zaaplikowania leku (po salmeterolu po około 10 minutach) [4]. Formoterol jest więc jedyną substancją zaliczaną jednocześnie do RABA i LABA.

Ostatnie doniesienia naukowe wskazują na możliwy wzrost ryzyka działań niepożądanych  w następstwie stosowania beta2-mimetyków długo działających w monoterapii astmy. Dlatego podkreślono, że powinno się stosować beta2-mimetyki długo działające wyłącznie w leczeniu skojarzonym z glikokortykosteroidem wziewnym w odpowiedniej dawce [3].

Ważne w kontroli astmy jest zachowanie systematyczności i ciągłości w leczeniu, nawet jeśli objawy choroby ustąpią. Nieleczona astma w konsekwencji może prowadzić do powikłań, w tym do niewydolności oddechowej i niedotlenienia organizmu, czego następstwem mogą być udary mózgu, zawały serca, niewydolność układu krążenia, zaburzenia czynności wątroby i nerek, zaburzenia wytwarzania krwinek czerwonych wynikających z niedotlenienia organizmu. Dlatego, by leczenie było skuteczne, należy dążyć do sytuacji, w której pacjent jest świadomy swojej choroby, zna przyczyny, dla których zażywa konkretne leki, wie jakie konsekwencje wiążą się  z przerwaniem terapii.

Leczenie skojarzone

W ostatniej dekadzie, dzięki nowym osiągnięciom medycyny, metody leczenia astmy przeszły dynamiczny rozwój – od leczenia wziewnymi glikokortykosteroidami w formie monoterapii oraz doraźnego leczenia szybko działającymi beta2-mimetykami - RABA do leczenia skojarzonego - połączenia wziewnych glikokortykosteroidów z LABA. Obecnie stosowane są leki skojarzone polegające na połączeniu w jednym inhalatorze glikokortykosteroidu i beta2-mimetyku np.:  superdrobnocząstkowego beklometazonu i formoterolu, budezonidu i formoterolu oraz flutikazonu  i salmeterolu.

Eksperci przytaczają coraz więcej danych przemawiających za tym, że leczenie za pomocą jednego inhalatora rewolucjonizuje leczenie astmy i przyczynia się do lepszej kontroli tej choroby za pomocą mniejszej dawki glikokortykosteroidów wziewnych w porównaniu do dotychczasowego leczenia  z zastosowaniem dwóch oddzielnych inhalatorów. Przyjmując leki rozszerzające oskrzela, które przynoszą ulgę, chory przyjmuje jednocześnie glikokortykosteroidy, co do których może mieć obawy. Dzięki działaniu  beta2-mimetyku chory szybko odczuwa  efekt leczenia, co zachęca go do przyjmowania leku. Istotnym argumentem za takim sposobem leczenia astmy jest także wygoda pacjenta - chory może posługiwać się tylko jednym inhalatorem. Preparaty takie mogą więc zdecydowanie poprawić stosowanie się pacjenta do zaleceń lekarskich (compliance).

Inhalatory

W leczeniu astmy zalecane są przede wszystkim leki wziewne, które umożliwiają szybsze i bardziej skuteczne działanie leku w ognisku zapalnym. Oznacza to, że leki podawane drogą wziewną docierają bezpośrednio do głównych i drobnych dróg oddechowych i leczą stan zapalny.

Podstawowe znaczenie dla skuteczności i bezpieczeństwa leczenia lekami wziewnymi ma prawidłowa technika inhalacji, którą chory musi dobrze opanować - w tym celu trzeba tę umiejętność regularnie sprawdzać z lekarzem. Trafny wybór typu inhalatora może zadecydować o skuteczności leczenia. W Polsce stosowane są zarówno preparaty proszkowe, jak i preparaty w inhalatorach ciśnieniowych. Dostępne są różne typy inhalatorów i nośników, klasyfikowane ze względu na sposób aktywacji inhalatora (uwalnianie leku) i technikę inhalacji, a także prędkość wychodzącego aerozolu i rodzaj nośnika [6].

1. Inhalatory proszkowe (DPI - dry powder inhaler)

Inhalatory proszkowe zawierają sproszkowany lek w postaci, która jest adsorbowana na nośniku laktozowym lub występuje w postaci wolnej. Aerozol powstaje wskutek przepływu powietrza przez urządzenie w trakcie wdechu pacjenta. Inhalatory te mogą być jedno- lub wielodawkowe. Mechanizm nie wymaga od chorego koordynacji wziewu leku z wdechem. Ich poważnym ograniczeniem jest fakt, że skuteczność pobranego leku zależy głównie od wytworzenia przez pacjenta odpowiedniego przepływu wdechowego: większe przepływy wdechowe mają wpływ na lepsze rozdrobnienie proszku i tym samym – na lepszą depozycję płucną leku [6].

2. Inhalatory ciśnieniowe z dozownikiem (pMDI-pres¬surized metered dose inhaler)

Inhalatory tego typu są jednymi z najstarszych i najbardziej popularnych systemów inhalacyjnych. Dziś w pMDI dostępne są beta2-mimetyki (salbutamol, fenoterol, salmeterol), antycholinergiki (bromek ipratropium) oraz glikokortykosteroidy wziewne (budezonid, beklometazon, cyklezonid, flutikazon). Obecnie inhalatory ciśnieniowe przeżywają swój renesans. Wcześniej stosowane inhalatory pMDI oparte o stare, już wycofane z produkcji nośniki CFC, przy prawidłowej technice inhalacji, pozwalały na uzyskanie depozycji płucnej      (tj, odsetek uwolnionej z inhalatora dawki) w wysokości ok.10-12%.  Zastosowanie nowego typu nośnika bezfreonowego (HFA) w inhalatorach ciśnieniowych oraz tzw. przystawek objętościowych (przedłużaczy, spejserów) do pMDI, czyli komór powietrznych zwiększających przestrzeń między inhalatorem a ustami pacjenta zwiększyło znacząco depozycję płucną,  a w efekcie skuteczność leczenia. Nowoczesne inhalatory ciśnieniowe aktywowane wdechem łączą zalety klasycznych pMDI z łatwą inhalacją: urządzenie nie wymaga od chorego koordynacji inhalacji z wdechem, zaś dawka leku jest wyzwalana przy minimalnym przepływie wdechowym [7].

Dzięki nowoczesnym nośnikom znajdującym się w inhalatorach ciśnieniowych (pMDI HFA) dawki leków zostały znacząco zmniejszone z zachowaniem ich skuteczności. Stosowanie inhalatorów w nowoczesnej formule HFA poprawia skuteczność leczenia, a także może zmniejszyć częstość miejscowych  i ogólnosystemowych działań niepożądanych.

Nowoczesna technologia inhalacji Modulite® HFA

Istotne znaczenie w procesie kontroli astmy mają zastosowane w inhalatorach ciśnieniowych nośniki, dostosowane do rodzaju podawanego preparatu. Wynikiem ustaleń Protokołu Montrealskiego była konieczność stworzenia innych niż CFC (nośnik freonowy w starej technologii) nośników do inhalatorów ciśnieniowych. Efektem prac badawczych jest bezfreonowy nośnik HFA nowego typu (hydrofluoroalkanowy), który wprowadził zmiany we właściwościach fizycznych wytwarzanego aerozolu w większości nowych inhalatorów, szczególnie tych zawierających glikokortykosteroidy wziewne (wGKS) [6]. Odpowiedzią na to jest opatentowana przez firmę Chiesi technologia Modulite® HFA - bezfreonowy inhalator ciśnieniowy z dozownikiem.

Modulite® HFA dzięki innowacyjnej technologii, skutecznie dostarcza preparat leczniczy do drobnych oskrzeli, czyli miejsca, w którym powstaje i utrzymuje się groźny proces zapalny. Nowa technologia łączy skuteczność terapii z funkcjonalnością, umożliwiając pacjentowi naturalny (intuicyjny) sposób inhalacji - większa gęstość obłoku aerozolu i jego wolniejsze przemieszczanie się są dostosowane do naturalnego czasu wdechu. Chory nie musi borykać się z urządzeniem, by zainhalować przepisany lek.

Pierwszym i jedynym na rynku lekiem skojarzonym w bezfreonowym aerozolu jest preparat zawierający nowoczesny beklometazon i formoterol. Unikatowość tego preparatu polega na zastosowaniu inhalatora ciśnieniowego w technologii Modulite® HFA, który umożliwia podanie  roztworu w postaci jednorodnych i superdrobnych cząstek, o około połowę mniejszych od tych stosowanych w innych lekach skojarzonych.

Dzięki technologii Modulite® HFA możliwe jest zastosowanie substancji czynnej w postaci roztworu, a nie jak to było w przypadku inhalatorów opartych na CFC, w postaci zawiesiny. Dawki leków podawanych w tej technologii są równoważne pod względem farmaceutycznym i klinicznym do dawek leków inhalowanych z inhalatora ciśnieniowego z dozownikiem i nośnikiem freonowym (pMDI z CFC).

Ta nowoczesna technologia, w optymalny sposób odpowiada na wyzwania nowoczesnego leczenia: umożliwia podanie zmniejszonej dawki nominalnej steroidu 2,5 krotnie - z 250 mcg do 100 mcg przy zachowaniu skuteczności terapeutycznej i jednocześnie zapewnia najwyższą depozycję płucną w porównaniu do innych obecnych na rynku leków skojarzonych. Warto dodać, że z całej dawki dostającej się do układu oddechowego 66% leku rozprzestrzenia się w centralnych, a aż 34% - w obwodowych drogach oddechowych, czyli w drobnych oskrzelach, w miejscu o największym nasileniu procesu zapalnego odpowiedzialnego za objawy choroby w astmie oskrzelowej. Jednym słowem superdrobnocząstkowy lek skojarzony z dwóch substancji leczniczych wnika do całego drzewa oskrzelowego, w obrębie którego toczą się procesy zapalne w astmie i występuje obturacja (czyli zwężenie dróg oddechowych) utrudniająca oddychanie. Obecnie żaden inhalator suchego proszku nie jest w stanie zapewnić takich korzystnych warunków inhalacji.

Lek zaczyna działać po upływie 1-3 minut, rozluźnia mięśniówkę oskrzeli a jego składowa przeciwzapalna zmniejsza proces zapalny i w efekcie umożliwia skuteczne redukowanie objawów astmy. Technologia Modulite® HFA umożliwiła przygotowanie nowoczesnego leku skojarzonego  - połączenia supedrobnocząstkowego beklometazonu z formoterolem. Dzięki niej możliwe jest dostarczenie największej, w porównaniu do innych inhalatorów podających leki skojarzone, ilości leczniczego aerozolu bezpośrednio do płuc, co przyczynia się do wysokiej skuteczności klinicznej tego leku. Wpływa to bezpośrednio na parametry funkcji płuc, stopień kontroli astmy oraz samopoczucie pacjenta.
Zastosowana technologia umożliwia 2,5 krotne, w porównaniu do inhalatorów starszej generacji (CFC), zmniejszenie dawki steroidu przy zachowaniu porównywalnej skuteczności klinicznej. Dodatkową zaletą korzystania z technologii Modulite® HFA jest naturalna forma inhalacji: większa gęstość obłoku aerozolu i jego wolniejsze przemieszczanie się są dostosowane do naturalnego czasu wdechu.

Partnerska relacja chory – lekarz

Bardzo istotnym elementem w dążeniu do kontroli astmy jest dobra relacja pacjenta z lekarzem, dzięki której pacjent zostaje przygotowany i zaangażowany w proces leczenia. Warunkiem dobrego leczeniajest przestrzeganie zaleceń lekarskich oraz prawidłowe i systematyczne stosowanie leków zaleconych przez lekarza. Według zaleceń GINA chory i lekarz powinni wspólnie wyznaczyć cele leczenia, opracować (w formie pisemnej) indywidualny plan samodzielnego postępowania, obejmujący samodzielne monitorowanie choroby, okresowe analizowanie leczenia i poziomu kontroli astmy. Istotnym elementem jest także sprawdzanie techniki używania inhalatora i jej korygowanie, jeśli jest niewłaściwa [3].

Słowniczek pojęć

Badanie przedmiotowe – ustalenie charakterystycznych dla astmy objawów:   napady duszności, kaszel, świsty, zwiększenie częstości oddychania, zwiększenie częstości akcji serca i tętna, zmęczenie, zdenerwowanie, nadmierna pobudliwość;  w połączeniu z danymi z wywiadu pozwalają one na rozpoznanie choroby [8].
beta2-mimetyki – podstawowe leki rozszerzające oskrzela
Compliance – stosowanie się pacjenta do zaleceń lekarskich
Depozycja płucna - odsetek uwolnionej z inhalatora dawki leku, która jest wprowadzona do płuc
GINA (the Global Initiative for Astma) - Światowa Inicjatywa Zwalczania Astmy powołana w 1993 roku przez amerykański Narodowy Instytut Serca, Płuc i Krwi (National Heart, Lung and Blood Institute - NHLBI) i Światową Organizacją Zdrowia (WHO), opracowuje wytyczne i standardy w kontroli astmy, jest inicjatorem i organizatorem m.in. Światowego Dnia Astmy.
GKSw - wziewne glikokortykosteroidy, leki przeciwzapalne, podstawowe w leczeniu astmy.
Inhalatory ciśnieniowe z dozownikiem (pMDI- pres¬surized metered dose inhaler) - inhalatory w aerozolu, są jednymi z najstarszych i najbardziej popularnych i skutecznych systemów inhalacyjnych. 
Inhalator ciśnieniowy pMDI z nośnikiem CFC – nośniki freonowe starego typu.
Inhalator ciśnieniowy pMDI z nośnikiem HFA – nośniki bezfreonowe nowego typu.
Inhalatory proszkowe (DPI - dry powder inhaler) - zawierają sproszkowany lek w postaci, która jest adsorbowana na nośniku laktozowym lub występuje w postaci wolnej. Aerozol powstaje wskutek przepływu powietrza przez urządzenie w trakcie wdechu pacjenta.
LABA – długo działające beta2-mimetyki, beta2-antagoniści (long acting beta 2 agonists), które stosuje się regularnie tylko w połączeniu z glikokortykosteroidami wziewnymi.

Leczenie skojarzone w kontroli astmy – polega na połączeniu w jednym inhalatorze glikokortykosteroidu i beta2-mimetyku.
Ocena dobowej zmienności wskaźnika PEF (szczytowy przepływ wydechowy - peak expiratory flow) - to największa szybkość przepływu powietrza przez drogi oddechowe, którą można osiągnąć podczas natężonego wydechu. Badanie czynnościowe układu oddechowego wykonywane w sytuacji, kiedy chorzy na astmę oskrzelową nie potrafią prawidłowo ocenić swego stanu, a ocena przez lekarza takich objawów, jak duszność czy obecność świstów może nie być precyzyjna. Pomiar pozwala bezpośrednio określić stopień obturacji dróg oddechowych, a określenie dobowej zmienności pozwala pośrednio wnioskować o reaktywności oskrzeli.

RABA – szybko działające beta2-mimetyki, beta2-antagoniści (rapid acting beta2 agonists), stosuje się je doraźnie, w celu przerwania napadów duszności.

Spirometria spoczynkowa - badanie stosowane w rozpoznaniu astmy oceniające czynność dróg oddechowych, polega na mierzeniu pojemności płuc oraz szybkości wydmuchiwanego powietrza z płuc. Badanie przeprowadzane przez lekarza.

Technologia Modulite® HFA – bezfreonowy inhalator ciśnieniowy z dozownikiem, który umożliwia podanie roztworu w postaci jednorodnych i superdrobnych cząstek, o około połowę mniejszych od tych stosowanych w innych lekach skojarzonych. Ta nowoczesna technologia umożliwia zmniejszenie dawki nominalnej steroidu 2,5 krotnie - z 250 mcg do 100 mcg przy zachowaniu tej samej skuteczności t oraz zapewnia najwyższą depozycję płucną w porównaniu do innych obecnych na rynku leków skojarzonych. Dodatkową  korzyścia ze stosowania  technologii Modulite® HFA jest bardziej przyjazna dla chorego forma inhalacji – większa gęstość obłoku aerozolu i jego wolniejsze przemieszczanie się jest dostosowane do naturalnego czasu wdechu.

Testy prowokacyjne (testy prowokacji oskrzelowej) należą do najczulszych metod badania czynności oskrzeli. Pozwalają one na wykrywanie nadreaktywności oskrzeli na wiele alergenów i czynników nieswoistych. Testy prowokacji oskrzelowej polegają na kontrolowanym dawkowaniu substancji będącej bodźcem do skurczu oskrzeli i jednoczesnym pomiarze stopnia obturacji za pomocą badań czynnościowych układu oddechowego [8].


Źródła i referencje

Global strategy for asthma management and prevention. Revised 2006, Global Initiative for Asthma, http://www.ginasthma.org
1.    strona internetowa PTA – www.mojaastma.org.pl
2.    Grzelewska-Rzymowska I., Zagdańska R., Astma łagodna – od patogenezy do leczenia, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2006/2
3.    Gajewski P., Niżankowska-Mogilnicka E., Leczenie astmy u dorosłych, Wytyczne Światowej Inicjatywy Zwalczania Astmy 2006, Medycyna Praktyczna 2007/01
4.    Szmidt M. Nowe glikokortykosteroidy w leczeniu astmy, Problemy kliniczne w alergii i w astmie
5.    Chazan R., Kortykosteroidy w leczeniu obturacji dróg oddechowych, Pneumonologia i Alergologia Polska, 2008
6.    Emeryk A., Inhalator ciśnieniowy z dozownikiem (pmdi) – zmiana właściwości poprzez zastosowanie nośników bezfreonowych, Alergia 2007/1
7.    Fal A., Kopeć A., Wady i zalety inhalatorów – wpływ na depozycję płucną i efekty niepożądane, Alergia 3/2006
8.    Kuna P., Diagnostyka astmy oskrzelowej, Terapia 2001/12