Zapalenie płuc może zabić. Objawy z początku przypominają grypę. Nie daj się zaskoczyć.
Zapalenie płuc to często występująca choroba, z powodu której co roku na świecie, w tym również w krajach rozwiniętych, umiera ponad 4 mln ludzi . Mimo, że największy społeczny lęk budzą choroby nowotworowe czy HIV, warto pamiętać, że na zapalenie płuc i gruźlicę umiera dziś więcej osób, niż na AIDS czy raka. Roczna zapadalność na zapalenie płuc w krajach rozwiniętych waha się w przedziale 500-1800 przypadków na 100 tys. mieszkańców , i rośnie ze względu na starzenie się społeczeństw. Jest to o tyle istotne, że zapalenie płuc jest poważną chorobą zakaźną, charakteryzującą się najwyższą śmiertelnością wśród osób starszych .
Pneumokokowe zapalenia płuc groźniejsze niż inne
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w krajach europejskich najczęstszą przyczyną pozaszpitalnego zapalenia płuc są pneumokoki, które odpowiadają za ok. 70% przypadków tej choroby . Częstość zachorowań rośnie w sezonie jesiennym oraz wiosennym , co związane jest m.in. ze zwiększoną zachorowalnością na grypę. Pneumokokowe zapalenie płuc jest jednym z najczęstszych powikłań grypy . Bakterie pneumokokowe, zwane również dwoinką zapalenia płuc, odpowiadają także za największą liczbę zgonów w wyniku tej choroby. Około 20% przypadków pneumokokowego zapalenia płuc przebiega w szczególnie niebezpiecznej, inwazyjnej formie, w której bakterie obecne są nie tylko w drogach oddechowych, ale pojawiają się również we krwi i/lub innych płynach ustrojowych.
Grupy ryzyka ciężkiego przebiegu choroby
U młodych i zdrowych osób, których układ odpornościowy działa sprawnie, zapalenie płuc przebiega w sposób stosunkowo łagodny. Ciężki przebieg choroby, wymagający hospitalizacji lub stanowiący zagrożenie dla życia, dotyczy osób z tzw. grup podwyższonego ryzyka, do których należą m.in. osoby powyżej 65. roku życia, chore przewlekle (np. z astmą, przewlekłą obturacyjną chorobą płuc – POChP, cukrzycą, niewydolnością serca itp.), palące tytoń, a także inne, których odporność jest osłabiona. Wzrost zagrożenia dla osób z grup ryzyka obrazują dane dotyczące śmiertelności. O ile śmiertelność z powodu pneumokokowego zapalenia płuc w ogólnej populacji waha się w przedziale 5-10%, o tyle w przypadku pacjentów w starszym wieku wzrasta do ok. 20% przypadków .
Profilaktyka pneumokokowego zapalenia płuc
Podstawową metodą leczenia bakteryjnego zapalenia płuc jest terapia antybiotykami, jednak ze względu na rosnącą oporność różnych szczepów pneumokoka na działania tej grupy leków, rośnie znaczenie profilaktyki. Obecnie za najskuteczniejszy sposób zapobiegania zakażeniom pneumokokowym uważa się szczepienia ochronne . Szczepienia przeciw pneumokokom dla osób dorosłych z grup ryzyka zalecają wiodące organizacje zdrowia, w tym WHO , Komitet Doradczy ds. Szczepień Ochronnych (ACIP)10 oraz
Główny Inspektor Sanitarny .
Osobom dorosłym z grup ryzyka zaleca się 23-walentną szczepionkę polisacharydową, której skuteczność w redukcji ryzyka zachorowania na inwazyjną chorobę pneumokokową oraz hospitalizacjom i zgonom z tego powodu została potwierdzona w licznych badaniach klinicznych . W jednym z ostatnich badań przeprowadzonym w Japonii z udziałem pensjonariuszy domów opieki wykazano, że szczepienie pozwoliło zmniejszyć o ok. 64% częstość zachorowań na zapalenie płuc wywołane pneumokokokami oraz o ok. 45% bez względu na jego przyczynę. Poza tym szczepienie pozwala zmniejszyć ryzyko zgonu z powodu zapalenia płuc o ok. 50%. Wśród zaszczepionych pacjentów nie zarejestrowano przypadku pneumokokowego zapalenia płuc przebiegającego w formie choroby inwazyjnej, ani przypadków śmiertelnych, a wszystkie zachorowania przebiegały w sposób zauważalnie łagodniejszy