Najczęstszym powodem stosowania antybiotyków w ciąży są zakażenia bakteryjne, które nie leczone mogą niekorzystnie wpływać na rozwój płodu.

Wskazaniami do podania antybiotyku ciężarnej są przede wszystkim:


zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych,
zakażenia układu moczowego, w tym bezobjawowa bakteriuria,
odmiedniczkowe zapalenie nerek,
waginoza,
zakażenia Chlamydia trachomatis,
rzęsistkowica,
rzeżączka i inne choroby przenoszone drogą płciowa (kiła),
nosicielstwo paciorkowca gr. B (profilaktyka - w czasie porodu),
przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego,
poważne choroby w czasie ciąży, np. zapalenie wsierdzia (leczenie lub profilaktyka).

W pierwszym trymestrze ciąży przeciwwskazane jest stosowanie następujących antybiotyków i chemioterapeutyków:


kotrimoksazol,
preparaty nitrofurantoiny,
leki przeciwgrzybicze, tj. amfoterycyna B, flucytozyna, rifampicyna (wodogłowie), chloramfenikol (gwałtownie przechodzą przez łożysko),
glikopeptydy (wankomycyna, teikoplanina).


Kontrowersje dotyczą metronidazolu. Zdaniem wielu autorytetów, lek ten może być bezpiecznie stosowany w czasie ciąży, nie wpływa negatywnie na rozwój płodu, FDA natomiast zakwalifikowało metronidazol do grupy D (patrz str. 2).

Ryzyko związane ze stosowaniem innych antybiotyków w czasie ciąży:


doksycyklina: powoduje żółte zabarwienie zębów, może niekorzystnie wpływać na tworzenie zawiązków zębów i kości, wykazuje działanie hepatotoksyczne,
aminoglikozydy: istnieje ryzyko uszkodzenia ucha wewnętrznego płodu,
sulfonamidy: bezwzględnie przeciwwskazane w dwóch ostatnich tygodniach przed rozwiązaniem (wypierają bilirubinę z połączeń z albuminami i tym samym mogą nasilać żółtaczkę fizjologiczną i zwiększać ryzyko encefalopatii),
preparaty nitrofurantoiny: mogą powodować anemię hemolityczną noworodka ze względu na niedojrzałość układu enzymatycznego.

 

Podział antybiotyków na grupy
w zależności od stopnia bezpieczeństwa
- podział australijski z uzupełnieniami FDA

Grupa A

Leki nie wpływają na występowanie wad rozwojowych, nie działają bezpośrednio i pośrednio toksycznie na płód:

Fusafungina (Bioparox) - miejscowo działający antybiotyk i lek przeciwzapalny
nystatyna (miejscowo)
cefaleksyna
erytromycyna
penicylina benzylowa G
penicylina fenoksymetylowa
kloksacylina
ampicylina
amoksycylina

Grupa B:

B1 - badania na zwierzętach nie wykazały, aby leki zwiększały częstość uszkodzeń płodu


mikonazol
pozostałe cefalosporyny
spiramycyna
roksytromycyna
amoksycylina/klawulanian
tikarcylina
piperacylina
aztreonam
penicylina prokainowa
nitrofurantoina

B2 - brak badań na zwierzętach, dostępne dane nie wskazują, aby lek zwiększał częstość występowania uszkodzeń płodu


amfoterycyna B
pyrazynamid
acyklowir

B3 - badania na zwierzętach wykazały, że lek zwiększa częstość uszkodzeń płodu, znaczenie tych obserwacji u ludzi nie zostało ostatecznie wyjaśnione


ketokonazol
flukonazol
flucytozyna
azytromycyna
ciprofloksacyna
norfioksacyna
trimetoprim
tynidazol
zydowudyna

Grupa C:

Leki poprzez swoje działanie farmakologiczne powodują szkodliwe skutki (z wyjątkiem wad rozwojowych) u ludzkiego płodu lub noworodka, które mogą być odwracalne


rifampicyna
kotrimoksazol
klarytromycyna
sulfonamidy
chloramfenikol
kwas fusydowy
wankomycyna
karbapenemy (FDA)

Grupa D:

Leki powodują lub podejrzewa się, że powodują wady rozwojowe lub nieodwracalne uszkodzenie płodu ludzkiego; mogą mieć również niepożądane działanie farmakologiczne o aminoglikozydy


chinina
chlorochina
doksycyklina
metronidazol (FDA)




 




Źródło: www.podsercem.webpark.pl