Problemy z trądzikiem
artykuł lek. med Małgorzaty Lech
Trądzik pospolity (acne vulgaris) to schorzenie gruczołów łojowych. Ogranicza się zwykle do skóry twarzy, górnej części pleców i klatki piersiowej.
Pryszczata młodzieńczość
Trądzik przeważnie dotyczy młodzieży w wieku dojrzewania i praktycznie występuje u każdego młodocianego, ale rzadko ma ciężki przebieg. W tym trudnym okresie życia młodego człowieka, charakteryzującym się chwiejnością psychofizyczną, trądzik (a zwłaszcza jego ciężkie postacie) może mieć duży wpływ na psychikę i powodować agresję, nieufność, niedowartościowanie.
Trądzik pospolity wiąże się z nadmierną aktywnością gruczołów łojowych i rogowaceniem ujść mieszków włosowych. Powoduje to zatykanie przewodów wyprowadzających łój z gruczołów, co jest przyczyną jego znacznego gromadzenia się. Proces ten nasila nadmierna produkcja łoju. Na tym etapie rozwoju zmian trądzikowych dołączają się bakterie beztlenowe (Propionibacterium), których jest dużo w gruczołach łojowych. Bakterie te wytwarzają enzymy rozkładające tłuszcze. Produktem tej reakcji są wolne kwasy tłuszczowe o silnym działaniu drażniącym. W ten sposób powstają pierwsze objawy trądziku:
- zaskórniki,
- grudki,
- krostki,
- torbiele ropne (będące efektem ucisku i stanu zapalnego).
Niewątpliwą rolę w rozwoju opisywanej choroby odgrywają hormony płciowe, zwłaszcza androgeny. Dlatego też trądzik nasila się bezpośrednio przed miesiączką, co wiąże się z zespołem napięcia przedmiesiączkowego, kiedy m.in. dochodzi do nadmiernego gromadzenia się wody i chlorku sodu w skórze.
Trądzik pospolity jest zależny od nadmiernej produkcji łoju związanej z przestrojeniem hormonalnym w okresie pokwitania. Może nasilać się lub być wręcz wywołany przez hormony kory nadnerczy (poprzez ich działanie androgenne) oraz niektóre substancje wydzielane częściowo przez gruczoły łojowe, a także preparaty powodujące podrażnienie i nadmierne rogowacenie ich ujść, np.: witamina B12, jod, barbiturany.
Trądzik a hormony
Wpływ androgenów na powstawanie trądziku jest niewątpliwy: komórki gruczołów łojowych mają receptory dla androgenów, których pobudzenie nasila łojotok; trądzik nigdy nie występuje u eunuchów kastrowanych przed okresem pokwitania, dzieci przed okresem dojrzewania i starców. Podwyższony poziom androgenów może wywołać trądzik u kobiet, a preparaty antyandrogenowe znacznie obniżają łojotok.
Jest kilka rodzajów trądziku, może on mieć także różny przebieg, bardziej lub mniej nasilony. W zależności od jego postaci zaleca się środki do stosowania ogólnego i miejscowego.
Odmiany trądziku
W zależności od przewagi poszczególnych rodzajów wykwitów, używa się rozmaitych określeń choroby: trądzik grudkowy, krostkowy lub ropowiczy. Ponadto klinicznie trądzik dzieli się na następujące odmiany:
Trądzik młodzieńczy (acne juvenilis) zwykle słabo nasilony z przewagą zaskórników i grudek, w większości przypadków ustępuje samoistnie po kilku latach trwania.
Trądzik ropowiczy (acne phlegmonosa) - poza wykwitami typowymi dla odmiany młodzieńczej, występują torbiele ropne, które goją się z pozostawieniem wciągniętych i nierównych blizn.
Trądzik skupiony (acne conglobata) charakteryzuje się występowaniem głębokich nacieków i torbieli ropnych oraz bardzo dużych zaskórników, goi się z pozostawieniem nierównych, mostkowatych i przerosłych blizn. Odmiana ta występuje praktycznie tylko u mężczyzn, może zajmować nie tylko twarz, plecy i klatkę piersiową, ale także pachy, pachwiny i pośladki.
Trądzik bliznowcowy (acne keloidea) cechuje tworzenie się bliznowców po ustępujących wykwitach trądzikowych, często towarzyszy odmianie ropowiczej i skupionej, najbardziej charakterystycznym miejscem jej występowania jest okolica karku.
Skłonność do trądziku jest uwarunkowana genetycznie.
Rzadsze odmiany
Trądzik martwiczy - występuje na skórze głowy, w postaci tej wykwity trądzikowe ulegają martwicy i goją się z pozostawieniem wciągniętej blizny.
Trądzik z objawami ogólnymi o ciężkim przebiegu - dotyczy wyłącznie młodych mężczyzn, zmiany skórne są takie jak w trądziku ropowiczym lub skupionym, lecz towarzyszą im objawy ogólne (gorączka, bóle stawowe) oraz odchylenia w badaniach dodatkowych w postaci podwyższonego OB i poziomu białych ciałek krwi.
Trądzik zawodowy - wywołany może być przez chlor, oleje, dziegcie.
Trądzik polekowy - wywołany przez hormony nadnerczy lub leki wydzielane przez gruczoły łojowe.
Trądzik kosmetyczny - wywołany przez pudry i róże zatykające ujścia gruczołów potowych i łojowych, ma postać głównie zaskórników i prosaków.
Trądzik niemowlęcy - jest związany ze stosowaniem olejów mineralnych do pielęgnacji i ma postać grudek, krost, a nawet torbieli ropnych, rzadko występują zaskórniki.
Źródło: www.resmedica.pl
Zdjęcie: wwwi.images.google.pl