Jaskra to schorzenie oczu, które doprowadza do trwałego uszkodzenia nerwu wzrokowego. Przyczyną owej choroby jest wzrost ciśnienia śródgałkowego, na co składa się szereg czynników. Na jaskrę cierpi około 67 milionów ludzi na całym świecie w tym ok. 700 tys. w Polsce, szacuje się, że aż 6 milionów w wyniku tej choroby jest całkowicie niewidomych.

Dokładne przyczyny powstawania choroby nie są do końca wyjaśnione. Choroba ta doprowadza w efekcie do zaniku nerwu wzrokowego, a to z kolei do całkowitej utraty wzroku. Obecnie uważa się, że istnieją dwie główne przyczyny zaniku nerwu wzrokowego. Pierwsza z nich polega, jak już zostało wspomniane, na podwyższeniu ciśnienia śródgałkowego. Powodowane jest to działaniem cieczy wodnistej, która nie mogąc opuścić gałki ocznej gromadzi się w oku, co z kolei wywołuje wzrost ciśnienia wewnątrz oka. Ucisk, jaki wywiera ono na nerwy wzrokowe w konsekwencji powoduje ich obumieranie i utratę wzroku.

Druga przyczyna nie ma związku z podwyższonym ciśnieniem śródgałkowym, ale jest równie groźna. Naczynia krwionośne znajdujące się w obrębie gałki ocznej dostarczają krew do nerwów wzrokowych. Jeśli są one zwężone lub przepływ krwi wewnątrz nich jest w jakikolwiek sposób utrudniony, nie są w stanie doprowadzić odpowiedniej ilości krwi. Konsekwencją tego jest obumieranie nerwu wzrokowego, co w efekcie również prowadzi do ślepoty.

Czynniki ryzyka

Istnieje szereg różnych czynników mających wpływ na rozwój owej choroby. Należą do nich między innymi:

- wiek (szczególnie narażone na rozwój owej choroby są osoby po 35 roku życia, prawdopodobieństwo zachorowania rośnie wraz z wiekiem)
- dziedziczność (grupę o podwyższonym ryzyku stanowią osoby, których krewni chorowali na jaskrę, osoby te powinny badać się co najmniej raz w roku),
- zbyt intensywnie leczone nadciśnienie krwi,
- rasa,
- niskie ciśnienie krwi,
- cukrzyca,
- zaburzenia gospodarki tłuszczowej,
- oraz krótkowzroczność powyżej -4.0,
i wiele innych.

Symptomy

Głównymi objawami jaskry są: obniżenie ostrości wzroku i znaczne ograniczenie pola widzenia.

Pogorszenie widzenia, a szczególnie jego ostrości i zmniejszenie obszaru widzialnego ma związek z tzw. kątem przesączania. U o 80 proc. chorych stwierdza się tzw. szeroki kąt przesączania. W tej postaci choroby ciecz wodnista znajdująca się wewnątrz gałki ma trudności z opuszczeniem gałki ocznej. Wywołany tym wzrost ciśnienia postępuje bardzo powoli i może trwać latami. Owa postać jaskry może nie ujawniać żadnych objawów przez wiele lat aż do momentu całkowitego zniszczenia nerwów wzrokowych. Ograniczenie obszaru widzialnego rozpoczyna się na obwodzie pola widzenia i w początkowej fazie może być niedostrzegalne. Z czasem pole widzenia coraz bardziej się zawęża aż do całkowitej utraty wzroku.

U 20 proc. chorych na jaskrę rozpoznaje się tzw. zamykający się kąt przesączania. U chorych z tą odmianą choroby objawy są nagłe i mogą występować gwałtowne bóle głowy z towarzyszącymi im bólami oczu oraz zamgleniami widzenia. Podczas wzrostu ciśnienia wewnątrz gałki ocznej mogą występować zaburzenia ostrości widzenia, gdy ciśnienie spada ostrość wzroku poprawia się. Choroba ta w konsekwencji doprowadza do całkowitego pogorszenia widzenia i ślepoty.

Diagnoza

Istnieje kilka rodzajów badań pozwalających ustalić zarówno diagnozę jak i przebieg samej choroby. Należą do nich:

- Tonometria, czyli badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego.
- Tonografia polegająca na pomiarze zdolności odpływu cieczy z gałki ocznej. Badanie to wykonuje się za pomocą tonometru.
- Gonioskopia, czyli badanie kąta przesączania za pomocą gonioskopu.
- Badanie pola widzenia jest jednym z podstawowych badań i polega na mierzeniu pola widzenia, które ulega ograniczeniu wraz z rozwojem choroby.
- Badanie tarczy nerwu wzrokowego, w zaawansowanej fazie jaskry, tarcza nerwu ma barwę bledszą od prawidłowej, co spowodowane jest zanikiem włókien nerwowych.

Leczenie

Przede wszystkim należy pamiętać, że jaskra jest chorobą nieuleczalną. Upośledzenie widzenia, które już nastąpiło nie może zostać cofnięte. Jednak odpowiednio wczesne rozpoznanie choroby daje duże szanse na zatrzymanie dalszego jej rozwoju.

Celem leczenia jaskry jest powstrzymanie postępu choroby, a konkretnie niszczenia nerwu wzrokowego. W jaskrze z otwartym kątem przesączania stosuje się tzw. betablokery, czyli specjalne krople do oczu.

Chorzy na jaskrę z zamykającym się kątem przesączania powinni stosować przede wszystkim leki zwężające źrenice.

U chorych z wąskim zamykającym się kątem przesączania stosowane jest najczęściej leczenie laserem, polegające na przecięciu tęczówki przy pomocy lasera. Owa metoda ma znacznie mniejszą skuteczność w leczeniu jaskry z otwartym kątem przesączania.

Zabiegi chirurgiczne w leczeniu jaskry polegają na wycięciu tęczówki (metoda stosowana w jaskrze z zamykającym się kątem). Inna technika leczenia to trabeculectomia, polegająca na wycięciu tkanek w kącie przesączania. Tego typu zabiegi charakteryzują się dużą skutecznością.

Profilaktyka

Jedynym sposobem uniknięcia jaskry są regularne badania u okulisty. Tylko lekarz jest w stanie wykryć schorzenie i zastosować odpowiednie leczenie. Po ukończeniu 30 roku życia zaleca się poddawanie profilaktycznym badaniom co 2 lata, zaś po 40 roku życia co rok. Kolejnym krokiem obniżającym ryzyko choroby jest dbanie o niski poziom cholesterolu, zbyt wysoki poziom ogólny cholesterolu sprzyja rozwojowi choroby gdyż blaszki cholesterolowe osadzają się w naczyniach krwionośnych, co z kolei powoduje wzrost ciśnienia.




Źródło: www.choroby.senior.pl
Zdjęcie: www.images.google.pl