Jest jedną z cięższych chorób zakaźnych, o paru czy kilkutygodniowym przebiegu, arakteryzującą się wysoką, długo utrzymującą się gorączką, skąpą wysypką plamisto-grudkową, powiększeniem śledziony.
Jest to choroba uogólniona,z umiejscowieniem zarazka przede wszystkim w jelitach. Objawy duru brzusznego(a więc i ,,odurzenie’’ chorego- od którego pochodzi nazwa ,,dur’’) są wywołane jadami wydzielanymi przez zarazki będące przyczyną choroby.
ŹRÓDŁO I DROGI ZAKAŻENIA.
Zachorowanie NA dur brzuszny następuje po dostaniu się zarazków do przewodu pokarmowego. Najczęściej dochodzi do tego wskutek spożycia produktów,picia zakażonej wody lub kontaktu z chorym (brudne, zanieczyszczone kałem ręce chorego, naczynia, bielizna). Groźnymi roznosicielami zarazków są muchy.
Czasami dochodzi do poważnych epidemii w internatach, szkołach lub w wojsku,spowodowanych spożyciem zakażonych zarazkiem duru brzusznego pokarmów(zwłaszcza takich, jak mleko, sery, śmietana, ciastka z kremem lub lody).Źródłem zakażenia, choć rzadko, mogą być także ludzie, którzy po przechorowaniu duru brzusznego wydalają nadal zarazki, mimo że już wyzdrowieli. Czasami nosicielstwo może się utrzymywać latami. Toteż u ludzi, którzy chorowali na dur brzuszny, a są zatrudnieni w przemyśle spożywczym, bada się stale kał, szukając zarazków duru brzusznego. Na dur brzuszny chorują najczęściej ludzie młodzi, w wieku między 12 a35 rokiem życia; zachorowania wśród niemowląt i dzieci małych do 3 lat SA mniej częste, ale nie należą do rzadkości. Dur brzuszny jest choroba sezonową,nasilający się jesienią. Szczyt przypada na wrzesień.
ZAPADALNOŚĆ.
Maleje na całym świecie z roku na rok; w Polsce w ciągu ostatnich 15 lat obniżyła się dziesięciokrotnie. W obniżeniu zapadalności decydująca rolę odegrały następujące czynniki: lepszy stan sanitarny kraju, podniesienie poziomu higieny żywienia i higieny osobistej
ludności oraz uodpornienie czynne. Zmniejszenie śmiertelności zawdzięczamy niewątpliwie wprowadzeniu antybiotyków do leczenia duru brzusznego.
OKRES WYLĘGANIA
Najczęściej około 2 tygodni, a waha się od 1do 3 tygodni. Przebycie choroby pozostawia trwałą odporność.
PRZEBIEG.
U dzieci do 3-5 roku życia dur brzuszny przebiega na ogół łagodnie, krócej niż u dorosłego, a powikłania są rzadkie. Przebieg choroby modyfikuje również wcześnie zastosowana w leczeniu chloromycetyna. Klasyczny przebieg duru brzusznego składa się z 3 okresów.
Okres pierwszy cechuje narastanie objawów choroby; dziecko czuje się źle, jest zmęczone, apatyczne, podnosi się stopniowo temperatura ciała; okres ten trwa 3 do 7 dni. W okresie drugim, pełnego rozwoju choroby, gorączka ustala się, z małymi wahaniami dziennymi, zasami majaczy,odpowiada powoli i niechętnie na pytania, język ma obłożony, wargi suche, na skórze występuje pierwszy rzut wysypki, przeważnie nielicznej, ginącej przy ucisku, szybko zanikającej i występującej ponownie w innych miejscach. Tętno jest wolne (w stosunku do
gorączki), powiększa się śledziona. W okresie tym może wystąpić biegunka, stolce mogą mieć wygląd ,,grochówkowaty’’. Stan taki trwa 1 do 2 tygodni.
Trzeci okres jest okresem zdrowienia, gorączka opada powoli, z wolna pojawia się łaknienie, przechodzące w ,,wilczy głód’’. Dziecko szybko zaczyna wracać do zdrowia. Jednak dość często, zwłaszcza u dzieci (około10%- 15%), po 7-14 dniach dochodzi do nawrotu choroby, na ogół krótszego,kilkudniowego, jednak z pełnym zespołem objawów (gorączka, powiększenie śledziony, różyczka itd.) . Mogą być dwa i trzy nawroty, przedłużające chorobę do 2-3 miesięcy i więcej. U dzieci małych, a zwłaszcza u niemowląt, dur brzuszny może przebiegać jedynie w postaci niestrawności, okres gorączki może być krótszy, tętno prawidłowe. Dopiero przypadkowe wyhodowanie zarazka z krwi pozwala na ustalenie rozpoznania. Ciężkie postacie duru brzusznego są u dzieci bardzo rzadkie, podobnie jak i powikłania; należą do nich zapalenie płuc, zespołymózgowe i oponowe, zapalenie dróg moczowych i nerek, ropowice; do wyjątkowych powikłań u dzieci należy przebicie jelita z zapaleniem otrzewnej.
ROZPOZNANIE.
Ponieważ dur brzuszny przebiega zwykle
z wysoka gorączką, lekarz jest wzywany do chorego najczęściej już w pierwszych dniach choroby. Rzadko jednak nawet lekarz może od razu ustalić rozpoznanie, niektóre bowiem typowe dla duru brzusznego objawy występują dopiero pod koniec pierwszego tygodnia choroby. Z tego tez względu w przypadku choroby o utrzymującej się gorączce konieczne jest wezwanie lekarza i stosowanie zabiegów ochronnych, a więc- mycie rąk po odejściu od chorego, wydzielenie naczyń
wyłącznie na użytek chorego i staranne ich mycie.
LECZENIE.
W ostatnich latach, dzięki nowym metodom leczniczym(antybiotyki), udaje się znacznie szybciej opanować chorobą (dawniej trwała ona3-4 tyg. Lub dłużej). Chorzy na dur brzuszny są przymusowo hospitalizowani, tj.umieszczani w szpitalu zakaźnym. Jest to zarządzenie słuszne, ponieważ leczenie duru brzusznego jest dość długie, a choroba ciężka, wymaga stałej kontroli lekarskiej oraz właściwego leczenia i badań laboratoryjnych. Ponadto odizolowanie chorego zabezpiecza otoczenie przez zakażeniem.
DIETA.
Dzięki antybiotykom zmieniły się w durze nie tylko metody leczenia, ale również radykalnie zmieniło się postępowanie dietetyczne. Choremu dziecku podajemy dziś normalną dietę- pokarmy bogate w białko (mięso, jajka).
Zamiast stosowania, jak dawniej, diety kleikowej, a więc głodowej, wyłącza się jedynie jadłospisu potrawy wzdymające, tłuste i ciężko strawne. Dlatego w okresie zdrowienia chory szybko wyrównuje niedobór wagi. Podajemy posiłki często i w małych ilościach.Właściwe pielęgnowanie chorego dziecka pozostaje nadal podstawowym warunkiem pomyślnego jego wyleczenia (jama ustna, skóra).
.
Źródło: www.pl.shvoong.com