Zapalenie trzustki - rozwija się zwykle około 40. roku życia, a mężczyźni chorują na nie częściej niż kobiety. Jedną z przyczyn tej choroby (zazwyczaj jej ostrej formy) są kamienie żółciowe i inne przeszkody utrudniające przechodzenie soku trzustkowego do jelita cienkiego, w wyniku czego w trzustce uczynniają się enzymy i zaczynają niszczyć tkankę, w której powstały.

Rozwija się zapalenie trzustki, które w ciężkich przypadkach może stać się przyczyną krwawienia, ciężkiego uszkodzenia narządu, zakażenia i wytworzenia torbieli. Enzymy mogą również przedostawać się do krwi i poważnie uszkodzić inne narządy, np. serce, płuca czy nerki.

Schorzenie to może być także rezultatem nadużywania alkoholu, co powoduje przewlekłe zapalenie trzustki. Choroba rozwija się często po wielu latach nałogu.
Zapalenie trzustki może wywołać również infekcja wirusowa (np. świnka), niektóre leki (np. niektóre środki moczopędne, przeciwpadaczkowe czy sterydy) oraz urazy brzucha. Rzadko spotykaną przyczyną może być też nadczynność gruczołów przytarczycznych, czyli przytarczyc (nie wiadomo, dlaczego rozwija się taka postać tej choroby). Niezwykle rzadko zapalenie trzustki powstaje w wyniku skłonności dziedzicznych.

Najważniejszym objawem zapalenia trzustki jest przeszywający ból w górnej części brzucha (w nadbrzuszu). Może on promieniować od pleców i utrzymywać się przez kilka dni. Gdy napady bólu występują we wczesnym okresie rozwoju choroby, nie wiadomo, czy mamy do czynienia z zaostrzeniem przewlekłego zapalenia trzustki, czy też z jej ostrą postacią. Objawy mogą być takie same. Z drugiej strony uszkodzenie trzustki spowodowane alkoholem może nie wywoływać żadnych objawów przez wiele lat, dopóki nagle nie wystąpi atak ostrego bólu.

W ostrym zapaleniu trzustki charakterystyczne są nagłe napady połączone z bardzo nasilonym bólem, po których trzustka może jeszcze wrócić do normalnego stanu.
W tej formie zapalenia uczynnienie enzymów trzustkowych sprawia, że zaczynają one trawić własne białko i tłuszcze. Gdy trzustka funkcjonuje prawidłowo, przedostają się one do przewodu pokarmowego (dwunastnicy), gdzie są aktywowane i uczestniczą w trawieniu składników pokarmowych dostarczanych z pożywieniem. W czasie ataku choroby ich niszczycielska siła może doprowadzić do całkowitego strawienia narządu. Oprócz bólów w nadbrzuszu chory ma gorączkę i żółtaczkę, odczuwa nudności, wymioty oraz bolesność mięśni. Następuje odwodnienie organizmu. Obserwuje się u chorego szybkie tętno i spadek ciśnienia oznaczające wstrząs. Czasami pojawia się krwawienie i zakażenie.

U chorych z przewlekłym zapaleniem trzustki dochodzi do poszerzenia światła pęcherzyków, z których składa się trzustka oraz małych przewodzików. Pojawia się w nich bezpostaciowa substancja, która zatyka ich światło i przyczynia się do tworzenia zwapnień. Wokół pęcherzyków powstaje zwłóknienie. W rezultacie cały narząd ulega stopniowej degradacji.




(Więcej w artykułach na www.nasze-choroby.pl w dziale danej choroby)

U chorych może następować spadek masy ciała, mogą się pojawić cuchnące, luźne stolce (tzw. biegunki tłuszczowe), wymioty, nieznaczne zażółcenie powłok oraz rozwój cukrzycy, ponieważ, jak już wspomnieliśmy, trzustka wydziela insulinę odpowiedzialną za gospodarkę węglowodanową, a uszkodzenie tego narządu upośledza równocześnie wydzielanie insuliny. Spadek ciężaru ciała występuje nawet przy dobrym apetycie. Powodem jest brak wystarczającej ilości enzymów trawiących pożywienie, dlatego też składniki pokarmowe (m.in. tłuszcze) nie są normalnie przyswajane; stąd charakterystyczne biegunki tłuszczowe, o bardzo przykrym zapachu.