Wypadanie włosów jest naturalną fazą ich rozwoju. Codziennie tracimy 50-100 włosów. I taką ilością nie należy się zupełnie przejmować. Co innego, gdy zauważamy na wannie po kąpieli lub na grzebieniu całą masę włosów i sprawa nabiera niepokojącego tempa. Dlaczego tak się dzieje? Oto najczęstsze przyczyny łysienia:

- androgeny, czyli męskie hormony płciowe. A dokładnie ich pochodna zwana dihydrotestosteronem (DHT). Wrażliwe na nią mieszki włosowe kurczą się i zamiast mocnych, długich włosów, zaczynają produkować coraz cieńsze i bardziej delikatne, a w końcu tylko delikatny meszek. Skłonność do wrażliwości na tę substancję jest dziedziczna. Ten typ łysienia zwany androgenowym dotyczy około 60 proc. mężczyzn rasy białej powyżej 50. roku życia. Zdarza się także u kobiet.
 
- zaburzenia układu nerwowego, zaburzenia hormonalne, choroby o podłożu immunologicznym. Powodują, że procesy podziałów komórkowych w mieszku włosowym spowalniają, produkując cieńsze i słabsze włosy. Miejscami zaczynają się przerzedzać stąd nazwa – łysienie plackowate. W niektórych przypadkach może dochodzić do zlewania się powierzchni pozbawionych włosów, a nawet do całkowitego wyłysienia. Choroba może pojawić się w każdym wieku i sama ustąpić jednak możliwe są nawroty.
 
- choroby zakaźne (dur brzuszny, niektóre postacie grypy, gruźlica, zapalenie płuc, kiła). Najprawdopodobniej bakterie chorobotwórcze lub ich toksyny przedostają się do mieszka włosa i zaburzają jego normalne funkcjonowanie. Wypadanie może być spowodowane także długotrwałą wysoką gorączką.
Nadmierne wypadanie włosów (powyżej 100 dziennie) określane jest łysieniem. Może dotknąć ono każdego, zarówno mężczyzn jak i kobiety. Najważniejsze to w porę zareagować 
i rozpocząć odpowiednią kurację. W wielu przypadkach jest szansa na uratowanie własnej czupryny.

Łysienie może być również konsekwencją: chorób skóry, takich jak świąd, łojotok, łupież, grzybica, rygorystycznej diety odchudzającej, terapii nowotworowej, zatrucia lekami lub kosmetykami. Tylko specjalista może ocenić stan włosów i postawić odpowiednią diagnozę.

Choroby i inne powody łysienia

Celiakia

Wywołuje ją nieprawidłowa reakcja immunologiczna organizmu na gluten zawarty w pożywieniu. W takim wypadku najbardziej wskazane jest przejście na dietę bezglutenową. Jednak nie zawsze jest to możliwe, i jeśli gluten nie zostanie usunięty z diety, osoby chore na celiakię są narażone na utratę włosów.
Jako choroba autoimmunologiczna, celiakia niesie ze sobą ryzyko powstania u chorego innych schorzeń układu odpornościowego. Dlatego u osób cierpiących na celiakię odnotowano także wypadanie włosów spowodowane inną autoimmunologiczną chorobą jaką jest łysienie plackowate.
Częstszym objawem u osób cierpiących na celiakię jest osłabienie włókna włosa, które staje się cieńsze oraz ogólna utrata włosów. Jest to spowodowane prawdopodobnie reakcją zapalną jelita wywołaną przez obecność glutenu, który hamuje wchłanianie innych składników odżywczych niezbędnych dla prawidłowego rozwoju włosa.
Podobne objawy (osłabienie włosów) mogą być zaobserwowane u osób cierpiących na zapalenie jelit. Inną przyczyną takiego stanu może być także nieprawidłowa gospodarka hormonalna organizmu. Przy celiakii ścisła dieta bezglutenowa skutecznie powstrzymuje stany zapalne jelita i w efekcie rozwiązuje problem osłabienia włosów.

Łysienie rozlane u kobiet

Zwiększona ilość wypadających włosów i ich ogólne osłabienie na całej głowie określane jest mianem łysienia rozlanego. By poznać jego przyczynę, należy przeprowadzić badania kliniczne. Wywiad medyczny powinien objąć w szczególności dietę z uwzględnieniem składników odżywczych. Wskazane jest także zbadanie tarczycy, hemoglobiny i gospodarki hormonalnej organizmu. Innym czynnikiem powodującym ogólną utratę włosów może być stres, a także zbyt ciasne zaplatanie włosów w warkocze czy związywanie w „koński ogon”.

Łysienie androgenowe u kobiet

Łysienie o podłożu genetycznym występuje znacznie częściej u mężczyzn, jednak dziesiątki tysięcy kobiet na świecie także tracą włosy. Jaka jest różnica między łysieniem u kobiet i mężczyzn? Panowie częściej łysieją „w szpic” lub uskarżają się na „cofającą się linię włosów”. Problemem pań jest przeważnie łysienie androgenowe objawiające się na całej głowie.
Łysienie androgenowe u kobiet zazwyczaj zaczyna się około 30. roku życia (ale równie dobrze może mieć miejsce wcześniej). Przerzedzające się włosy zwykle zaczynają być bardzo widoczne około 40 roku życia i mogą się jeszcze bardziej uwidocznić po menopauzie. Około połowa kobiet po pięćdziesiątce doświadczy mniej lub bardziej zaawansowanego wypadania i przerzedzania się włosów.
Utrata włosów u kobiet ma zazwyczaj charakter ogólny (na przykład w miejscu, gdzie było pięć teraz są dwa włosy) nie zaś jak u mężczyzn miejscowy (łyse miejsca na przykład na czubku głowy). Zdarza się jednak także, że kobietom cofa się linia włosów. Podobnie jak u mężczyzn cebulki włosów zamykają się wskutek działania hormonów.

Ciąża, stres, leki lub nieodpowiednia dieta mogą przyczynić się do przerzedzenia się włosów, jednak 70% kobiet, które doświadczyły tego zjawiska mogą je przypisać łysieniu androgenowemu zwanemu też łysieniem kobiecym (ang. Female Pattern Baldness - FPB). Oznaką FPB jest całościowa utrata włosów oraz szczególne wypadanie ich z okolic ciemienia lub linii włosów. W znajdujących się tam cebulkach włosa testosteron jest przekształcany przez enzymy w znacznie bardziej aktywny dihydrotestosteron (DHT). Ten silny hormon hamuje metabolizm i formowanie się komórek włosa. Włosy stają się słabsze, a ich cebulki kurczą się. W końcu całkowicie obumierają, co skutkuje nieodwracalną łysiną.

Starzenie się

Wraz z wiekiem działanie hormonów i starzenie się organizmu powoduje zmniejszanie się cebulek włosa. Powstrzymuje to normalny, pełny proces jego rozwoju. Cebulki stopniowo się zmniejszają, zaś czas wzrostu włosa skraca się, co skutkuje ich poważnym osłabieniem.
 
Zmiany hormonalne

Zmiany hormonalne są częstą przyczyną utraty włosów u kobiet. Po urodzeniu dziecka lub zaprzestaniu brania tabletek antykoncepcyjnych wiele kobiet doświadcza osłabienia włosa w różnym stopniu. Zazwyczaj jest to zjawisko tymczasowe.
Podczas ciąży zmiany hormonalne w organizmie kobiety powodują, że większa ilość cebulek włosa znajduje się w fazie wzrostu. Dwa do trzech miesięcy po rozwiązaniu włosy wracają do normalnego cyklu rozwojowego i wiele z nich wchodzi w fazę spoczynku, co skutkuje ich zwiększonym wypadaniem. Będzie to można zauważyć na szczotce lub w wannie. Zazwyczaj jest to stan tymczasowy i wraz z powrotem poziomu hormonów do stanu przed ciążą dolegliwości same ustaną. Jeśli jednak zwiększone wypadanie włosów będzie trwać dłużej niż pół roku po rozwiązaniu, może być to objawem dziedzicznego wypadania włosów uaktywnionego przez ciążę i poród oraz związane z nimi zmiany hormonalne.

Łysiejące zapalenie mieszków włosowych

To odmiana łysienia bliznowatego, w której najwidoczniejszym objawem jest zapalenie mieszka włosowego. Łyse miejsca pojawiają się powoli, zaś uszkodzenia cebulek włosa są nieodwracalne.
Schorzenie to wciąż nie zostało jednoznacznie zdiagnozowane. Często towarzyszą mu nieprawidłowe reakcje immunologiczne lub zaburzenia funkcji leukocytów. Źródłem krost i stanów zapalnych cebulek włosa może być bakteria Staphylococcus aureus, jednak w większości przypadków zmiany wywoływane są przez bakterie niepatogenne.
Dolegliwość ta występuje zarówno u mężczyzn jak i kobiet, w wieku od 30 do 60 lat (u kobiet) lub u dojrzałych mężczyzn; bardzo sporadyczne przypadki mają miejsce w wieku dziecięcym. Łysiejące zapalenie mieszków włosowych często dotyka skóry głowy, lecz może pojawić się również w innych owłosionych miejscach ciała.

Zapalenie mieszka włosowego

Główną przyczyną zapalenia mieszka włosowego są bakterie. Schorzenie to charakteryzuje się owrzodzeniem w okolicach karku, które może stopniowo objąć całą skórę głowy. Krosty mogą przyczynić się do powstania blizn, początkowo niewielkich, które wraz z upływem czasu stwardnieją, jeśli nie będą odpowiednio leczone.
Najczęściej schorzenie to dotyka skóry głowy, lecz może pojawić się również w innych owłosionych miejscach na ciele, takich jak strefy intymne czy pachy, a także skóra w okolicach uszu.
Zapalenie mieszka włosowego jest przypadłością typową dla młodych, czarnych mężczyzn, ale może mieć miejsce również u osób innej rasy i płci. Zapalenie mieszka włosowego może mieć również związek z podrażnieniem skóry głowy związkami chemicznymi i bakteriami.
W leczeniu tego schorzenia używa się kremów i szamponów antybakteryjnych. Środki te powinny być używane regularnie, do czasu wyleczenia infekcji. Należy także unikać golenia blisko skóry podczas rekonwalescencji.


Mieszkowy liszaj płaski

Pojawia się na owłosionych częściach ciała i może skutkować trwałą utratą włosów. Okazuje się, że prawie 40% przypadków łysienia plackowatego jest skutkiem infekcji mieszkowego liszaja płaskiego. Schorzenie to zostało odnotowane nawet u nastolatków.
Utrata włosów wskutek tego schorzenia przebiega w sposób nie wzbudzający podejrzeń – dotyczy niewielkich miejsc na skórze głowy, na których włosy się przerzedziły. Mogą one z czasem się powiększyć, lecz schorzenie postępuje bardzo powoli i nawet po kilku latach skutki mogą być niewidoczne na pierwszy rzut oka.
Mieszkowy liszaj płaski nie jest dobrze rozpoznanym schorzeniem powodującym utratę włosów i odróżnienie go schorzenia od tocznia, łysienia plackowatego lub innej choroby skóry głowy jest trudne. Jednak większość specjalistów rozpoznaje subtelne różnice pomiędzy tymi dolegliwościami.
Częstą diagnostyką są biopsje skóry. Schorzenie to objawia się zwiększonym poziomem limfocytów (komórek odpornościowych) oraz rozpadem immunoglobulin. Część specjalistów stosuje badanie zwane immunofluorescencją w celu odnalezienia miejsc rozkładu przeciwciał w zarażonej tkance. Metoda ta stosowana jest także w celu wykrycia liszaja zwykłego. Często dookoła zakażonych mieszków włosowych pojawia się stan zapalny.
Najpopularniejszą kuracją jest użycie kortykosterydów, jednak ich skuteczność jest uwarunkowana indywidualnie.


Liszaj płaski

Dokładna przyczyna choroby skóry zwanej liszajem płaskim nie jest znana. U pacjentów obserwuje się charakterystyczną reakcję autoimmunologiczną występującą najczęściej z innymi schorzeniami autoimmunologicznymi. Liszaj płaski może pojawić się u osób w dowolnym wieku, lecz większość chorych jest w przedziale wiekowym 30-60 lat.
Jest kilka rodzajów liszaja płaskiego, najczęstszym z nich jest liszaj płaski grudkowaty. Objawia się on błyszczącymi krostami na skórze. Wraz z upływem czasu i rozwojem choroby krosty mogą przerodzić się w różowe, fioletowe lub brązowe plamy. Często w tych miejscach wypadają włosy.
Znane są również inne, rzadsze formy liszaja płaskiego:
- Aactinic Lichen Planus - występuje wyłącznie w ciepłych krajach, pojawia się na obszarach skóry bezpośrednio wystawionych na działanie słońca
- Lichen Planus Spinulosis – jego objawy są różne, może spowodować utratę włosów oraz zmiany skórne u osób narażonych na działanie chemikaliów, między innymi używanych w fotografii barwnej. Również związki złota, penicylina czy chinina mogą przyczynić się do rozwoju liszaja płaskiego u osób z uwarunkowaniami genetycznymi.
- Lichen planopilaris, zwany także lichen planus folicularis jest nazwą nadawaną każdemu przypadkowi liszaja płaskiego, w którym utrata włosów jest połączona z pojawieniem się krost.


Toczeń

Toczeń rumieniowaty układowy (łac. Lupus Erythematosus Systemicus) jest rzadką chorobą objawiającą się stanami zapalnymi wielu organów i układów, takich jak stawy, serce, nerki, skóra, płuca, naczynia krwionośne i mózg. Choroba ta dotyka 10 razy częściej kobiety niż mężczyzn.
Przyczyna tocznia nie jest znana, jednak badania krwi wykrywają reakcję autoimmunologiczną, w której produkowane są antyciała przeciwko własnym komórkom i tkankom. W przeciwieństwie do łysienia plackowatego, gdzie atakowane są tylko mieszki włosowe, antyciała produkowane u chorego na toczeń atakują DNA i inne substancję w jądrach komórkowych wszystkich typów komórek naszego ciała.
Oprócz wyżej wspomnianych antyciał (ang. ANA - antinuclear antibodies), mogą powstać także antyciała przeciwko komórkom krwi obecnym w systemie krwionośnym.
U większości pacjentów pojawia się wysypka. Klasycznym objawem jest rumień twarzy w kształcie motyla, zaogniający się w kontakcie ze światłem słonecznym. Podobne wysypki czy sińce mogą wystąpić także w innych miejscach. Innym objawem może być utrata włosów, wskutek ogólnej reakcji obronnej organizmu.
Wypadanie włosów może się zatrzymać, wraz ze zmianami stadium choroby, ale w wielu przypadkach utrata włosów jest nieodwracalna z powodu blizn. Utrata włosów jest powiązana ze zwiększoną ilością antyciał w tkankach skórnych. Podobnie jak w przypadku innych schorzeń autoimmunologicznych może nastąpić spontaniczna remisja choroby.
Terapia zazwyczaj polega na użyciu kortykosterydów lub innych immunosupresantów. By ukryć łyse miejsca na głowie, stosuje się przeszczepy włosów.


Łuszczyca

To dość powszechna choroba skóry, charakteryzująca się zgrubieniami i stanami zapalnymi skóry, często pokrytymi srebrzystymi łuskami. Mimo, że łuszczyca nie powoduje swędzenia, chory obszar skóry może być na tyle duży i widoczny, że będzie powodował wielki dyskomfort psychiczny połączony z poczuciem wstydu i zażenowania.
Łuszczyca często atakuje skórę głowy. W ostrych przypadkach może pojawić się twarda „czapa” sięgająca poza linię włosów. Mogą także wystąpić niewielkie, rozproszone lub grube, skupione „łuski”.
Nie jest znana dokładna przyczyna powstawania łuszczycy, zwykle jest to schorzenie rodzinne. Łuszczyca dotyczy około 2% osób rasy białej, znacznie rzadziej zaś pojawia się u osób pozostałych ras. Pierwszy raz może objawić się w wieku od 10 do 30 lat i powracać w dalszych okresach życia. Nawroty mogą być skutkiem stresu, urazów skóry lub innych chorób.
Łuszczyca objawia się nadmierną produkcją nowych komórek skóry (ponad dziesięć razy szybszą). W rezultacie żywe komórki gromadzą się, tworząc charakterystyczne zgrubienia pokryte martwymi komórkami.


Grzybica skóry

Jest jednym z najczęstszych schorzeń, z jakimi spotykają się dermatolodzy. Grzybica (łac. Tinea Capitis) jest schorzeniem znanym od wieków, ale stosunkowo niedawno stwierdzono, że czynnikiem chorobotwórczym są grzyby. Wraz z rozwojem mikroskopów uzyskano możliwość identyfikacji obcych ciał na skórze i włosach pacjentów. Rozpoznano je jako kolonie grzybów.


Mechanizm rozwoju grzybicy skóry

Do zakażenia grzybicą dochodzi najczęściej przez wniknięcie grzybów do organizmu poprzez niewielkie rany lub zadrapania. Po przedarciu się przez zewnętrzną warstwę skóry zaczynają się one namnażać i rozszerzać w sposób kolisty, tworząc kręgi podobne do tych, jakie powstają po wrzuceniu kamienia do wody. Grzyby lubią umiejscawiać się w okolicach mieszków włosowych, dostając się tam przez włókno włosa. Osłabia to włosy, które stają się kruche i łamliwe. Schorzenie przybiera wiele postaci, zależnie od czynnika chorobotwórczego, rodzaju włosów oraz indywidualnej reakcji immunologicznej. Niektóre odmiany grzybicy mogą objawiać się widocznym stanem zapalnym zostawiającym niekiedy blizny. Niektóre infekcje bardzo szybko obejmują całą skórę głowy, inne zaś rozwijają się powoli, powodując w niewielkim stopniu utratę włosów.
Zazwyczaj infekcja rozwija się, zajmując obszar o promieniu około czterech centymetrów. W większości przypadków infekcja mija po około 7 miesiącach. U niektórych osób może jednak trwać znacznie dłużej. Głównymi objawami grzybicy jest łuszcząca się skóra, czasem widoczny jest stan zapalny. Może to przypominać trochę łupież. Wraz ze zmianami skórnymi może pojawić się utrata włosów. Zainfekowany włos jest kruchy i łamliwy. U chorych mogą pojawić się niewielkie łyse miejsca.
Diagnoza
W przeszłości inne schorzenia skutkujące „plackowatą” utratą włosów mylono często z grzybicą skóry. Nawet dziś niektórzy dermatolodzy mogą pomylić grzybicę z łysieniem plackowatym. Jednak dostępne są techniki pozwalające stwierdzić obecność grzybów. Najprostsza metoda polega na wykorzystaniu lampy Wooda. Jest to niewielka lampa światła ultrafioletowego o ograniczonym spektrum długości fal. Zainfekowane grzybicą włosy i skóra w świetle tej lampy świecą fluorescencyjnym zielonym światłem. Metoda ta nie daje jednak stuprocentowej pewności. By potwierdzić wynik testu lampą Wooda, dermatolodzy zazwyczaj pobierają próbkę tkanki i hodują ją.
Grzybica rozprzestrzenia się łatwo. Głównie przez kontakt fizyczny z zarażoną osobą, ale również przez szczotki do włosów, kapelusze czy krzesła, gdyż zarażone włosy także roznoszą chorobę. Często zdarzają się epidemie w szkołach, gdzie nawet 50% dzieci może złapać grzybicę.
Leczenie grzybicy
Kuracje różnią się, w zależności od stadium, rodzaju i wyglądu infekcji. Niektóre z nich zanikną spontanicznie, bez leczenia. Najczęściej używa się jednak antybiotyku zwanego Griseofulvin, który jest bardzo skuteczny w walce z grzybicą skóry głowy. Griseofulvin stopniowo odkłada się w skórze i włosach, szczególnie wiążąc się z keratyną, głównym składnikiem włosów i paznokci. Większość osób bardzo dobrze toleruje ten lek. U niektórych Griseofulvin wywołuje jednak efekty uboczne w postaci bólów brzucha, głowy i uczucia zmęczenia.

Łysienie bliznowate

Jeśli doszło do zapalenia mieszka włosowego wskutek infekcji, może to doprowadzić do rozwinięcia się łysienia bliznowatego. Jest to dość łatwy do zdiagnozowania przypadek, ponieważ na skórze głowy pojawią się szorstkie „placki”, utworzone z naczyń krwionośnych i tkanki łącznej. Łysienie bliznowate ma różne przyczyny i objawy, oto niektóre z nich:
 
Łysienie bliznowate spowodowane toczniem

Toczeń jest chorobą tkanki łącznej, na skutek której może dojść do utraty włosów na głowie. W tym przypadku pojawią się uszkodzenia dookoła łuskowatych krost w promieniu ok. 5-10 mm od mieszka włosowego. Skóra może też stać się gładka i pokryta bliznami. Toczeń jest schorzeniem charakteryzującym się wrażliwością na światło słoneczne, tak więc należy go unikać.
 
Degeneracja mieszka włosowego

Jest to odmiana łysienia bliznowatego, która najpierw objawia się rozproszoną utratą włosów. Chory obszar zazwyczaj (ale nie zawsze) powiększa się promieniście od czubka głowy. Biopsje skóry wykazały, że schorzenie to charakteryzuje się stanem zapalnym mieszków włosowych.
FDS (ang. Follicular Degeneration Syndrome) zostało po raz pierwszy zdiagnozowane u afroamerykanki, nadużywającej prostownicy do włosów i oleistych pomad. Sądzono, że pomady nałożone na włosy i podgrzane przez prostownicę rozgrzały się i upłynniły, następnie wnikając przez włókna włosa do cebulki, podrażniając ją i skutkując zapaleniem mieszka włosowego. Dzisiaj wiadomo jednak, że prostowanie włosów może jedynie zaostrzyć ten stan, a schorzenie pojawia się także u osób nie stosujących tego rodzaju zabiegów.
Zazwyczaj leczenie koncentruje się na zwalczaniu stanu zapalnego mieszka włosowego kortykosterydami, które jednak nie dają stuprocentowej pewności wyleczenia.
 
Twardzina

Twardzina to schorzenie autoimmunologiczne. We wczesnym stadium można zaobserwować komórki zapalne w warstwie skóry właściwej. Twardzina objawia się stopniowym stwardnieniem i napięciem skóry w związku z nadprodukcją kolagenu. Nadliczbowy kolagen zatrzymuje normalne funkcjonowanie mieszka włosowego w sposób, który można opisać jako „duszenie”. Mimo dużej ilości kolagenu oraz zainfekowanych mieszków włosowych, schorzenie to nie charakteryzuje się bliznami.
Zwiększona produkcja kolagenu skutkuje pojawieniem się plam skórnych oraz stopniową utratą włosów. Pierwszymi objawami twardziny bywa utrata włosów, poprzedzona ich osiwieniem. Czasem włosy wypadają w sposób liniowy na skórze głowy, co przypomina bliznę po cięciu szablą (stąd francuska nazywa się twardziny liniowej - en coup de sabre). Leczenie en coup de sabre zazwyczaj wymaga interwencji chirurgicznej w celu usunięcia skóry dotkniętej tą chorobą.
 
Egzema

Egzema (łac. Seborrhoeic dermatitis) jest stanem zapalny, objawiającym się jako duży, zaczerwieniony obszar pokryty żółtymi łuskami, który może objąć skórę głowy. Czasem również rozprzestrzenia się na czoło, obszar dookoła uszu oraz kark. Blizny i zaczerwienienie pojawiają się także na brodzie, uszach, nosie, klatce piersiowej i w pachwinach.
Egzema występuje, kiedy łój skórny jest zainfekowany drożdżami. Objawia się to swędzeniem, łuszczeniem się skóry i zaczerwienieniem.
Dokładna przyczyna egzemy jest nieznana, podejrzewa się, że choroba jest uwarunkowana genetycznie.
Stopień nasilenia się schorzenia jest kwestią indywidualną. Czynniki takie jak stres lub niewłaściwa dieta mogą przyczynić się do zaostrzenia choroby.
Leczenie egzemy przebiega objawowo. Zwalcza się stan zapalny i zmiany skórne. Bardzo ważne jest codzienne stosowanie szamponów. Ważną rolę odgrywa tu nie tyle czas mycia skóry głowy, co częstotliwość zabiegów.


Łysienie telogenowe

Telogenowe wypadanie włosów spowodowane jest nagłym stresem. Taka silna emocjonalna reakcja może skutkować zatrzymaniem rozwoju mieszka włosowego i przedwczesnym przejściem w fazę telogenową (uśpienia). Włosy pozostają wówczas w fazie spoczynku przez około 3 miesiące, po czym wypadają.
W większości przypadków utrata włosów jest tymczasowa i po krótkim czasie odrastają nowe włosy. Jednak niekiedy schorzenie przedłuża się, dopóki nie ustanie jego przyczyna. Telogenowa utrata włosów częściej dotyka kobiety niż mężczyzn, gdyż są bardziej podatne na stres, także i ten związany z ciążą i porodem.
Oto niektóre czynniki, które mogą powodować tymczasową utratę włosów:
• Rozwiązanie ciąży
• Zabiegi chirurgiczne
• Stosowanie tabletek antykoncepcyjnych
• Zażywanie środków dietetycznych
• Poważny stres emocjonalny

Utrata włosów po narodzinach dziecka

Często kobiety po urodzeniu dziecka tracą włosy przez około 3 miesiące. Proces ten spowodowany jest przez nagłe zmiany hormonalne. Statystyki podają, że od 20% do 45% matek traci włosy po rozwiązaniu. Na szczęście w większości przypadków wszystko wraca do normy w przeciągu 9 do 12 miesięcy po rozwiązaniu.
Wiele kobiet zauważa, że podczas ciąży ich włosy są grubsze i zdrowsze, co jest związane ze zwiększonym poziomem estrogenu i progesteronu we krwi. Hormony te powodują, że więcej mieszków włosowych niż zwykle wchodzi w fazę wzrostu. Po narodzeniu dziecka ponowna zmiana poziomu hormonów skutkuje przejściem włosów w stan uśpienia. W efekcie po 3 miesiącach wypadają.
Utrata włosów wskutek poronienia
Podobnie jak dzieje się to po porodzie, nagła utrata włosów może być także efektem poronienia. Wiąże się to ze zmianami hormonalnymi – włosy przechodzą w stan uśpienia i po około trzech miesiącach wypadają.
Utrata włosów wskutek przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych
Tabletki antykoncepcyjne wpływają na poziom hormonów w organizmie i, co za tym idzie na porost włosów. W niektórych przypadkach przerzedzanie się włosów może być efektem działania męskich hormonów obecnych w niektórych środkach antykoncepcyjnych. Utrata włosów tego typu może przypominać łysienie androgenowe. Jednak zaprzestanie zażywania pigułki może w rezultacie doprowadzić do utraty włosów podobnej do tej po urodzeniu dziecka spowodowanej zmianami hormonalnymi.


Utrata włosów skutek chirurgii gastrycznej

Zabiegi chirurgiczno-gastryczne stosowane są w przypadku dużej nadwagi. Operacja taka jest bardzo stresująca dla organizmu i systemu odpornościowego. Nagła utrata wagi w związku ze zmniejszeniem żołądka skutkuje także zmniejszeniem zapasów składników odżywczych, co odbija się na skórze i włosach. Włosy stają się cieńsze, zaś ich ewentualna utrata jest tymczasowa i sytuacja wraca do normy po ustabilizowaniu się wagi (od 18 do 24 miesięcy). Jednak osoby po 40. roku życia mogą liczyć się z nieodwracalnym osłabieniem włosów.
 
Zabieg chirurgiczny

Szok związany z poważnym zabiegiem może skutkować utratą włosów. Po zabiegach przeszczepu mieszków włosowych prawie zawsze dochodzi do łysienia telogenowego. W związku z tym mieszki wypadną w ciągu 3 miesięcy, po czym nowe włosy wyrosną z przeszczepionych komórek.
Utrata włosów spowodowana zażywanymi lekami
Wiadomo, że niektóre leki powodują utratę włosów. Oczywiście nie wszyscy zażywający je pacjenci wyłysieją, lecz niektóre środki powodują częstsze przypadki łysienia niż inne.
Jeśli podejrzewasz, że leki, które zażywasz przyczyniają się do wzmożonego wypadania włosów, skonsultuj się z lekarzem bądź farmaceutą.
Utrata włosów spowodowana przez stres
Niektóre osoby doświadczają łysienia telogenowego lub nagłej utraty włosów po traumatycznych zdarzeniach, takich jak śmierć członka rodziny lub kogoś bliskiego, wypadek, rozwód, gwałt i inne. Wydarzenia te mogą spowodować przejście mieszków włosowych w stan uśpienia zbyt wcześnie, co po 3 miesiącach skutkuje ich zwiększonym wypadaniem.
Powyższe przypadki są zazwyczaj tymczasowe i włosy wkrótce odrastają.

Trichotillomania

Trichotillomania jest obsesją na punkcie włosów. Osoby cierpiące na nią ciągną i wyrywają sobie włosy, co skutkuje pojawieniem się łysych „placków”. Schorzenie zazwyczaj zaczyna się od wyrwania różniących się od pozostałych włosów, np. bardziej szorstkich w dotyku lub bardziej zakręconych. Kiedy już powstanie łysy obszar, wyrywanie kolejnych włosów staje się dla chorego coraz bardziej nęcące.
Czasami wyrywanie włosów jest bardziej ogólne i przypomina łysienie rozlane. Chociaż ta forma utraty włosów nie zostawia blizn i stanów zapalnych, to trwające latami wyrywanie włosów może doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia mieszków włosowych.
Trichotillomania dotyka 2-3% osób, u których zaobserwowano utratę włosów. Około 70% z nich pozbawia się na włosów na głowie, 50% na brwiach lub rzęsach, 30% włosach łonowych, 20% koncentruje się na całym owłosieniu ciała zaś 10% chorych na owłosieniu twarzy.
Zdarza się, że wyrywane włosy są zjadane lub żute. Jedzenie włosów znane jest jako trichofagia, i może skutkować powstaniem kłębów włosów w żołądku (zwanych bezoarami). Około 40% chorych żuje włosy, zaś 10% chorych je zjada. Może to podrażniać żołądek i doprowadzić do schorzeń układu trawiennego oraz wrzodów żołądka.
Schorzenie to może dotknąć zarówno dorosłych jak i dzieci, jednak prawie wszyscy chorzy dorośli pacjenci to kobiety.
Wiele osób chorych na trichotillomanię nie zdają sobie sprawy z tego, co robią. Psychiatrzy uznali wyrywanie włosów za zaburzenie psychiczne, najskuteczniejszym leczeniem jest odpowiednia terapia w poradni.
 


Mechaniczne wypadanie włosów

Przyczyną mechaniczną wypadania włosów u osoby dorosłej może być uczesanie wywołujące nadmierne napięcie włosów ("koński ogon", kok). W tych przypadkach zaleca się zmianę uczesania. Jeżeli dokona się tego odpowiednio wcześnie, włosy odrosną całkowicie. Zbyt późna interwencja spowoduje utrzymanie się trwałego wyłysienia wskutek zaniku mieszków.

Z przyczyn toksycznych

Do wypadania włosów z przyczyn toksycznych dochodzi przede wszystkim w wyniku zatrucia, np. talem, arsenem, rtęcią. W przypadku zatrucia talem występują charakterystyczne zmiany w strukturze włosa widoczne w badaniu mikroskopowym. Łysienie pojawia się po ok. 2 tygodniach po spożyciu trucizny, utrata włosów jest niemal całkowita, a odrost następuje po ok. 6-8 tygodniach. Przy zatruciach leczenie pacjenta to przede wszystkim podanie antidotum i


Łysina łysinie nie równa?

By móc precyzyjnie określać stan zaawansowania łysienia i przewidywać jego postępowanie, stworzono specjalne skale. Dwie podstawowe to skala Norwood-Hamilton (w skrócie Nw.) obrazująca łysienie u mężczyzn oraz skala Ludwig – ilustrująca ten proces u kobiet. Obie odnoszą się do łysienia androgenowego, które przebiega podobnie u większości osób.

Łysienie androgenowe u mężczyzn nie pozbawia ich włosów z dnia na dzień. To proces, który trwa latami. Zaczyna się od charakterystycznych zakoli nad czołem, sukcesywnie pogłębiających się z wiekiem. Brak terapii powoduje dalsze postępy w przecieraniu się włosów, tym razem na szczycie głowy. W końcowym etapie pozostaje tzw. wianuszek, czyli włosy po bokach i na tyle głowy. Odkryto, że są one odporne na hormon wywołujący łysienie, co przyczyniło się do postępów w transplantacji.
Jak wygląda leczenie na poszczególnych etapach utraty włosów? Ogólnie uważa się, że pierwsza grupa Nw. 2-3A to dopiero początki łysienia i podjęcie terapii na tym etapie daje najlepsze rezultaty. Dostępne środki farmakologiczne mogą zatrzymać chorobę i doprowadzić do odrośnięcia włosów. Kolejna grupa Nw. 3V-5 to już średnio zaawansowane i zaawansowane stadium łysienia. Terapia farmakologiczna może powstrzymać dalsze wypadanie włosów, ale raczej nie da się odzyskać własnej bujnej czupryny. I wreszcie ostatnia grupa Nw. 5A-7 to pacjenci z bardzo zaawansowaną łysiną, dla których często jedyną nadzieją na poprawę wyglądu jest przeszczep włosów. 
 
Kobiece łysienia androgenowe różni się od męskiego tym, że włosy przerzedzają się stopniowo na całej głowie. Przy tym rzadziej niż u mężczyzn dochodzi do bardzo zaawansowanego stopnia, czyli prawie lub całkowitego wyłysienia.

Nie załamuj się

Ostatnie badania potwierdzają, że łysienie nie jest jedynie problemem estetycznym, ale ma ogromny wpływ na jakość życia. U większość osób tracących włosy pojawiają się problemy psychiczne, załamania, depresja. Trudno się dziwić, biorąc pod uwagę fakt jak ogromną rolę, nie tylko tę estetyczną, odgrywały włosy we wszystkich społecznościach na przestrzeni wieków.

Łysienie i seksualność
Chyba nikt z nas nie potrafi wyobrazić sobie siebie bez włosów (zanim je straci). Dlatego często łysienie wiąże się z obniżeniem poczucia własnej wartości. Najciężej znoszą to  ludzie młodzi, u których może nawet z tego powodu dochodzić do zaburzeń seksualnych związanych z obawą odrzucenia przez płeć przeciwną. Najlepszym rozwiązaniem jest natychmiastowa wizyta u dermatologa, pamiętając, że im szybciej zaczniemy działać, tym bardziej skuteczna okaże się terapia.  


Najnowsze odkrycia

Winne geny?

Rosyjscy i amerykańscy naukowcy pracujący wspólnie pod kierunkiem Anastazji Kazancewej odkryli gen, którego mutacja może przyczyniać się do łysienia. Artykuł na ten temat opublikował tygodnik „Science”. Przebadano 350 tys. osób dotkniętych dziedzicznym zaburzeniem wzrostu włosów i przedwczesnym łysieniem. Chociaż były to osoby zdrowe, włosy miały bardzo rzadkie i cienkie, a u niektórych zaczynały one wypadać już w dzieciństwie. Stwierdzono u nich mutacje genu LIPH aktywnego w mieszkach włosowych. Odpowiada on za pracę enzymu zwanego lipazą H, który z kolei kontroluje produkcję kwasu lizofosfatydowego. Jego niedobór prawdopodobnie hamuje podział komórek, z których powstają włosy. Naukowcy wierzą, że to początek nowej ery w badaniach nad łysieniem.







Źródło: www.sciencemag.org
Zdjęcie: www.images.google.pl