Ziarnica złośliwa, zwana inaczej chorobą Hodgkina, jest chorobą nowotworową układu limfatycznego. Wystąpić może w każdym wieku, choć u dzieci poniżej 4 lat jest wyjątkowo rzadka.

Najwięcej zachorowań występuje między 15-35 rokiem życia, częściej u płci męskiej. Wśród rasy białej występuje ona z częstotliwością około 3 przypadków na 100 000 na rok. Choroba ta stanowi 2-3% wszystkich nowotworów złośliwych w krajach Europy i Ameryki Północnej. Z tej liczby 5-16% przypadków dotyka dzieci. Nazwa choroby (ziarnica) pochodzi od ziarniczego charakteru zmian w węzłach chłonnych, a w późniejszym okresie choroby również w narządach. Tkanka ziarnicza zastępuje prawidłowe utkanie węzła chłonnego. Tam też znaleźć można, podczas badania mikroskopowego, typowe dla tej choroby komórki Hodgkina i Reed Sternberga.

Terapia ma na celu cofnięcie ziarniczych nacieków występujących zarówno w narządach jak i w węzłach chłonnych. W przypadkach mało zaawansowanych możliwość całkowitego wyleczenia przekracza 90%. W sytuacjach, kiedy choroba wykryta jest w późniejszych stadiach leczenie daje możliwość wydłużenia życia, a w przypadku nawrotu choroby nowotwór pozostaje wrażliwy na standardowe metody leczenia. Podstawową metodą leczenia jest napromienianie bądź chemioterapia, ewentualne połączenie obu metod. W I i II etapie choroby stosuje się napromienianie. Polega ono na naświetlaniu zajętych obszarów wysokimi dawkami promieniowania jonizującego przez kilka tygodni. Zaleca się napromienianie płaszczowe.

Polega ono na skoncentrowaniu promieni nie tylko na nacieczonych już węzłach chłonnych, lecz także na obszarach, gdzie istnieje możliwość szerzenia się procesu, choć jeszcze nie manifestuje się on klinicznie. Radioterapia powoduje wiele powikłań. Należą do nich oparzenia i podrażnienia skóry, zaburzenia wzrostu u dzieci, niedoczynność tarczycy, włóknienie płuc, zaburzenia płodności, zapalenie mięśnia sercowego. W etapach IV i bardziej zaawansowanym III oprócz radioterapii, stosuje się chemioterapię. Polega ona na stosowaniu leków niszczących komórki nowotworowe. Działanie tych leków niestety nie jest selektywne, więc niszczone są także zdrowe komórki organizmu. Leki podaje się w postaci dożylnych wlewów kroplowych.

Dobór ich odbywa się wg wytycznych uwzględniających zaawansowanie choroby. Schemat leczenia musi być modyfikowany w zależności od wrażliwości komórek na leki, a także wówczas, gdy występują działania uboczne bądź powikłania infekcyjne. Działania niepożądane po chemioterapii to nudności wymioty, czasem uszkodzenie szpiku, czego konsekwencją jest obniżenie liczby płytek krwi (małopłytkowość) lub białych krwinek (leukopenia). Mogą pojawić się uszkodzenia nerwów, zaburzenia psychotyczne albo wzrost ciśnienia krwi. Często występuje utrata włosów. Chorzy podczas chemioterapii są bardziej podatni na działanie wirusów bakterii i grzybów, co bywa przyczyna ciężko przebiegających infekcji.

Chemioterapia może także wpływać istotnie na obniżenie płodności. Bardzo agresywna terapia ziarnicy złośliwej, dzięki której osiąga się tak dobre rezultaty prowadzi także do występowania wtórnych nowotworów. Najczęstszym wtórnym nowotworem jest ostra białaczka szpikowa, ale mogą wystąpić także inne typy białaczek, nieziarnicze chłonniaki złośliwe, nowotwory ślinianek, płuc, sutka, jelit, tarczycy, skóry czy kości. Nowotwory te ujawniają się najczęściej po 7-10 latach od rozpoznania ziarnicy złośliwej. Oprócz leczenia ukierunkowanego na niszczenie nowotworów, chorzy mogą wymagać podawania leków przeciwwymiotnych, przeciwgorączkowych, przeciwbólowych. Ze względu na obniżoną odporność chorego konieczne jest leczenie infekcji bakteryjnych i grzybiczych antybiotykami. Powinno się je rozpoczynać po skontrolowaniu morfologii, gdyż zakażeniu może towarzyszyć obniżenie białych krwinek. Wówczas konieczne jest leczenie dożylne. W trakcie remisji choroby możliwe jest wykonanie niezbędnych szczepień ochronnych (zawsze po konsultacji z lekarzem leczącym chorego).

Czasem, jeśli dochodzi do zaburzeń składu krwi, konieczne staje się podanie leków stymulujących krwiotwórczą funkcję szpiku lub transfuzja. Podczas choroby obniża się łaknienie. Przyczyną tego jest zarówno sam proces chorobowy jak i działanie leków i radioterapii. W takiej sytuacji kluczowym problemem staje się zapobieganie i leczenie niedożywienia. Nie zawsze jest to proste wobec mogących pojawić się nudności, wymiotów, bólów brzucha i biegunek czy infekcji, w tym bolesnych zapaleń jamy ustnej. Należy zadbać, aby dieta chorego była prawidłowo zbilansowana. W cięższych przypadkach konieczne może stać się stosowanie leczenia pozajelitowego. W procesie zdrowienia niebagatelną rolę odgrywa kondycja psychiczna chorego. Z tego powodu chorzy powinni mieć zapewnione wsparcie nie tylko rodziny, lecz również psychologa klinicznego.



Źródło: www.doz.pl
Zdjęcie: www.images.google.pl