Mononukleoza zakaźna - (łac. Mononucleosis infectiosa, inne nazwy: gorączka gruczołowa, angina monocytowa, choroba Pfeiffera, choroba pocałunków) to zakaźna choroba wirusowa występująca najczęściej w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania. Spowodowana jest pierwotną infekcją wirusem Epsteina-Barr (EBV). Istotą choroby jest podlegający samoczynnemu zahamowaniu proces limfoproliferacyjny. Zakażenie następuje przez ślinę (dlatego potocznie zwana jest często "chorobą pocałunków"), ale może nastąpić także innymi drogami (np. drogą kropelkową). Okres wylęgania wynosi 30-50 dni, a zaraźliwość może się utrzymać do 5 dni od pojawienia się wysokiej gorączki. Choroba pozostawia trwałą odporność.

Po przebyciu zakażenia pierwotnego wirus EB zostaje w ustroju w postaci latentnej. Miejscem latencji są limfocyty B, komórki nabłonka jamy ustnej i gardła, migdałki podniebienne. Reaktywacja EBV może prowadzić do monoklonalnej, niekontrolowanej limfoproliferacji. Uważa się, że EBV ma związek z ziarnicą złośliwą, chłoniakiem Burkitta, rakiem migdałków podniebiennych i ślinianek przyusznych oraz chłoniakami ośrodkowego układu nerwowego u chorych z AIDS i biorców przeszczepów.

Występuje bardzo wysoka gorączka, która może trwać od 1 do 2 tygodni, złe samopoczucie, utrata łaknienia, obserwuje się powiększone węzły chłonne oraz anginę. Może nastąpić powiększenie wątroby i śledziony, obrzęk powiek. Bardzo często występują punkcikowate, krwotoczne plamki na granicy podniebienia miękkiego i twardego. W okresie zdrowienia może pojawić się zespół przewlekłego zmęczenia (ang. chronic fatigue syndrome), charakteryzujący się trudnościami w koncentracji, uczuciem ciągłego zmęczenia, obniżeniem aktywności życiowej.

W morfologii krwi obwodowej stwierdza się leukocytozę (10-20 tys./mm³) z limfocytozą i limfocytami atypowymi, > 10% ogólnej liczby krwinek białych. Często stwierdza się wzrost aktywności aminotransferaz. Rutynowa diagnostyka serologiczna opiera się nadal na obecności w surowicy krwi przeciwciał heterofilnych (odczyn Paula-Bunnella-Davidsohna). U dzieci, zwłaszcza poniżej 5 roku życia, przeciwciała heterofilne wykrywa się znacznie rzadziej niż u osób dorosłych. Obecnie u dzieci bada się przeciwciała swoiste, zwykle przeciwko antygenowi kapsydowemu (anty VCA) w klasie IgM.

Nie ma swoistego leczenia. Chorobę można leczyć jedynie objawowo: leżenie w łóżku, leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, dieta bogata w witaminy. W przypadkach z nasiloną obturacją górnych dróg oddechowych, małopłytkowość, powikłań neurologicznych stosuje się kortykosterydy. Nie ma szczepionki przeciwko tej chorobie.





(Więcej w artykułach na www.nasze-choroby.pl w dziale danej choroby)

wysoka gorączka, zaburzenia łaknienia, powiększenie wątroby, obrzęk powiek