Choroby, nowotwory, rak, chłoniaki, duszność, nadmierne pocenie, swędzenie, krwiodawstwo, chemioterapia: Krwawe szachy. Jak połączyć przyjemne z pożytecznym? Doskonałym przykładem jest turniej szachowy, którego uczestnicy oddawali krew na potrzeby osób cierpiących na wyjątkowo złośliwe nowotwory - chłoniaki.

W wyniku towarzyszącej V Turniejowi Szachowemu pod hasłem „Daj Mata chorobie” ogólnopolskiej akcji krwiodawstwa, dedykowanej pacjentom z chorobami układu krwiotwórczego, przeprowadzonej wiosną b.r. przez Stowarzyszenie Przyjaciół Chorych na Chłoniaki „Przebiśnieg” wraz z Małopolskim Związkiem Szachowym, zebrano 33 litry krwi.

Akcja krwiodawstwa na rzecz pacjentów z chorobami układu krwiotwórczego, towarzysząca V Turniejowi Szachowemu pod hasłem „Daj Mata chorobie”, której patronem honorowym było Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa oraz Szpital Uniwersytecki w Krakowie, a partnerem wspierającym firma Roche Polska została przeprowadzona przez Stowarzyszenie Przyjaciół Chorych na Chłoniaki „Przebiśnieg” i Małopolski Związek Szachowy. Udział w akcji mógł wziąć każdy, kto w marcu b.r. oddał krew w dowolnej Stacji Krwiodawstwa lub jej Oddziale Terenowym, a oddając krew podał hasło „Daj MATA chorobie” i zadeklarował, że jest ona przeznaczona dla pacjentów z chorobami układu krwiotwórczego.

W ramach tego przedsięwzięcia 24 marca w Zespole Szkół Elektrycznych przy ul. Kamieńskiego 49 w Krakowie rozegrano jubileuszowy V Turniej Szachowy pod hasłem „Daj MATA chorobie”. Warunkiem uczestnictwa w turnieju było przedstawienie zaświadczenia o oddaniu krwi na rzecz pacjentów z chorobami układu krwiotwórczego. Turniej otworzyli: prezes Małopolskiego Związku Szachowego (MZSz) – Jan Kusina, przewodnicząca Stowarzyszenia Przyjaciół Chorych na Chłoniaki „Przebiśnieg” – Maria Szuba oraz reprezentujący Klinikę Hematologii w Krakowie dr hab. Wojciech Jurczak. Nad przebiegiem rozgrywek czuwał członek Stowarzyszenia, inicjator Turnieju
i jednocześnie sędzia szachowy – Jan Zapała. Zawody rozegrano w systemie szwajcarskim kojarzenia par 9 rund po 15 min. Do rozgrywek turniejowych przystąpiło 32 zawodników. W wyniku akcji zebrano łącznie 33 litry krwi.

Od kiedy rozgrywane są turnieje szachowe „Daj MATA chorobie”?
Rozgrywane są niemal od chwili powstania Stowarzyszenia Przyjaciół Chorych na Chłoniaki „Przebiśnieg”, od 2009 roku. Łączą walkę na szachownicy z walką o zdrowie i życie chorych. Tak, jak zawodnicy starają się dać mata przeciwnikowi (mat oznacza zwycięstwo), tak samo
w rozgrywce o życie chorzy na chłoniaka chcą dać mata chorobie. Ponieważ chłoniak jest niezwykle trudnym i podstępnym przeciwnikiem, walka z nim jest często długotrwała, wymagająca wielkiej determinacji, wiedzy oraz dobrej współpracy pacjenta i lekarza. Stąd nazwa turnieju, będącego formą krwiodawstwa: Daj MATA chorobie! Turnieje co roku organizowane są wspólnie z Małopolskim Związkiem Szachowym, który dba, aby każda rozgrywka odbywała się w zgodzie z obowiązującym kodeksem szachowym. Turniej Szachowy „Daj Mata chorobie” zainicjowany przez pana Jana Zapałę z Małopolskiego Związku Szachowego wszedł już na stałe do kalendarza rozgrywek szachowych w Małopolsce. Planowany jest już kolejny – w 2014 roku – mówi pani Maria Szuba, Prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Chorych na Chłoniaki „Przebiśnieg”.

Czym są chłoniaki?

To nowotwory układu chłonnego (limfatycznego). Istnieje około 70 rodzajów chłoniaków. Dzieli się je na dwie główne grupy: chłoniaki ziarnicze i nieziarnicze (nowotwory złośliwe wywodzące się
 z limfocytów T lub B, zlokalizowane w tkance chłonnej; przyczyny ich powstawania ciągle nie są znane). Chłoniaki wywodzą się z nieprawidłowych, mnożących się bez kontroli organizmu limfocytów – komórek układu limfatycznego (chłonnego). Często już w początkowym okresie choroby, komórki chłoniaka obecne są we krwi i/lub szpiku, skąd poprzez naczynia krwionośne mogą przedostać się praktycznie do każdego miejsca w organizmie. Niektóre rozwijają się latami w sposób niezauważalny
 i rozpoznawane są przypadkowo. Inne, w krótkim czasie (kilku miesięcy, a nawet tygodni) powodują powstawanie zmian w węzłach chłonnych lub nacieków nowotworowych w narządach wewnętrznych
 i szybko zmuszają pacjenta do szukania pomocy u lekarza.

Kto choruje na chłoniaki?

Według ostatnich danych epidemiologicznych Krajowego Rejestru Nowotworów ryzyko zachorowania na chłoniaka wzrasta wraz z wiekiem i dotyczy najczęściej osób po 55. roku życia – ok. 65% wszystkich chorych na chłoniaki. Niektóre podtypy dotykają jednak również ludzi młodych – ok. 20-30 letnich.

Czy objawy chłoniaków można pomylić z inną chorobą?

Symptomy towarzyszące chłoniakom często przypominają objawy zwykłego przeziębienia i są lekceważone, a choroba jest zazwyczaj wykrywana dopiero w stadium zaawansowanym. Najczęściej występujące objawy chłoniaków to: powiększone węzły chłonne, osłabienie, znaczna utrata masy ciała, nieuzasadnione zmęczenie, podwyższona temperatura bez wyraźnej przyczyny, obfite nocne poty, długo utrzymujący się kaszel lub duszność, uporczywe swędzenie skóry. Bardzo ważne, aby wszystkie niepokojące objawy, które utrzymują się dłużej niż trzy tygodnie, konsultować z lekarzem pierwszego kontaktu. Chłoniak może zostać rozpoznany tylko przez lekarza specjalistę. Szczególną uwagę warto zwrócić na niektóre objawy latem, kiedy łatwo zlekceważyć takie objawy jak: duszność, nadmierne pocenie się czy uporczywe swędzenie.

Czy można wyleczyć chłoniaka?

Ze względu na dużą różnorodność chłoniaków istnieje wiele schematów ich leczenia. Przebieg leczenia i rokowanie zależy m.in. od rodzaju i stopnia zaawansowania chłoniaka. Celem leczenia jest zazwyczaj całkowite cofnięcie (całkowita remisja) choroby, wydłużenie czasu życia pacjenta bez jej nawrotu oraz poprawa jakości życia. W leczeniu chłoniaków i przewlekłej białaczki limfocytowej wykorzystuje się: radioterapię, chemioterapię, immunoterapię, zabiegi chirurgiczne, przeszczepy szpiku i terapie celowane. Według Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów „Pozytywnym zjawiskiem jest wzrost wskaźnika przeżyć wśród pacjentów diagnozowanych w latach 2003-2005 w porównaniu do lat 2000-2003. Zjawisko to jest szczególnie wyraźne m.in. wśród chorych na białaczki (6 do 7 punktów procentowych) i chłoniaki (5 punktów procentowych).”