Ginekomastią nazywa się powiększenie jednego lub obu gruczołów piersiowych o chłopca (mężczyzny) wskutek rozrostu tkanki gruczołowej.

Ginekomastia przejściowa, związana z okresem dojrzewania, spowodowana jest zwiększeniem stosunku wolnego estradiolu do testosteronu w osoczu i powinna samoistnie zaniknąć, zwykle w przeciągu kilku miesięcy. Czasami jednak ginekomastia może się utrwalić, w związku z przerostem tkanki łącznej i tłuszczowej, stanowiąc problem kosmetyczny i psychologiczny (dojrzewający chłopcy mogą przeżywać z tego powodu rozmaite rozterki, przestać wierzyć we własną męskość. Powstają kłopoty z rozbieraniem się w miejscu publicznym, unikają ćwiczeń na lekcji wychowania fizycznego). W Polsce jedyną dopuszczoną metodą leczenia jest operacyjne wycięcie nadmiaru tkanki. Uważa się, że powinna niepokoić ginekomastia bardzo nasilona i (lub) trwająca dłużej niż rok.

Zjawisko to może wystąpić w każdym wieku. Tzw. fizjologiczne powiększenie gruczołów piersiowych może mieć miejsce u noworodka z powodu nadmiaru żeńskich hormonów, które pochodzą z krwi i pokarmu matki. Powiększenie sutków u niemowlęcia ustępuje samoistnie w czasie kilku tygodni (rzadziej miesięcy).

Drugim okresem, w którym może dojść do powiększenia gruczołów piersiowych u chłopca jest okres dojrzewania. Przejściową ginekomastię obserwuje się u około połowy dojrzewających chłopców. Często towarzyszy jej bolesność gruczołów piersiowych. Zmiany te ustępują z reguły samoistnie w czasie nie dłuższym niż 2 lata, niekiedy jednak mogą przetrwać do okresu dojrzałości. Od ginekomastii należy odróżnić tzw. steatomastię. Jest to nagromadzenie tkanki tłuszczowej w obrębie gruczołów piersiowych, co ma miejsce u otyłych chłopców.

Ginekomastia może również towarzyszyć stanom patologicznym – takim jak przewlekłe choroby nerek i wątroby, zaburzenia hormonalne (nadczynność tarczycy, niedobór męskich hormonów płciowych, nadmiar żeńskich hormonów płciowych), choroby genetycznie uwarunkowane (zespół Klinefeltera). Zespół ten jest związany z zaburzeniem w obrębie chromosomów i ujawnia się zwykle w okresie dojrzewania. Charakterystyczny jest wysoki wzrost, szczupła sylwetka ciała z długimi kończynami górnymi i dolnymi (rozpiętość ramion przekracza wzrost całkowity), skąpe owłosienie twarzy i łonowe oraz małe, twarde jądra. Szereg przewlekle stosowanych leków może powodować ginekomastię. Są to m.in. estry testosteronu, leki nasercowe (digoksyna, digitoksyna), leki stosowane w nadciśnieniu (werapamil, nifedypina, spironolakton, kaptopril, enalapril), metoklopramid, leki przeciwgruźlicze, omeprazol, metronidazol, teofilina oraz narkotyki (heroina, marihuana, amfetamina). Ginekomastię obserwuje się też w okresie rekonwalescencji po chorobach wyniszczających oraz osób długotrwale głodzonych w trakcie powrotu do prawidłowej masy ciała. Powiększenie gruczołu piersiowego po jednej stronie może powodować nowotwór sutka – na szczęście stan ten jest niezwykle rzadki u płci męskiej.

Konsultacji lekarskiej wymaga stan gdy:
- ginekomastia nie występuje w typowym dla niej okresie (niemowlę, dojrzewanie płciowe),
- występuje powiększenie tylko jednej piersi,
- ginekomastia wpływa negatywnie na psychikę chłopca,
- ginekomastia łączy się z wysokim wzrostem, małymi twardymi jądrami oraz skąpym owłosieniem płciowym

Leczenia domowego nie ma. Ginekomastia fizjologiczna wymaga jedynie obserwacji, natomiast wymienione wyżej przypadki ginekomastii patologicznej kwalifikują się do diagnostyki hormonalnej i ewentualnego wykonania USG piersi. Ginekomastia polekowa wymaga zmiany dotychczasowego leczenia po porozumieniu z lekarzem prowadzącym. Przypadki nieustępującej ginekomastii (nawet fizjologicznej), w których stan ten wpływa negatywnie na psychikę chłopca i jego poczucie płci kwalifikują się do zabiegów operacyjnych usunięcia tkanki gruczołowej.


Źródło: www.wikipedia.pl ; www.forumpediatryczne.pl