|
Artykuł
Coś więcej o tarczycy
Dolegliwości związane z pracą gruczołu tarczycy może mieć wiele powodów i objawów, zawsze jednak silnie wpływają one na funkcjonowanie niemal całego organizmu.
Tarczyca to bardzo ważny, a często niedoceniany narząd ludzkiego ciała. Zmiany chorobowe w funkcjonowaniu tego gruczołu istotnie zaburzają nasze zdrowie, samopoczucie i jakość życia. Ocenia się, że problemy związane z tarczycą ma ponad 300 milionów ludzi na całym świecie,[i] choć nawet połowa z nich o tym nie wie [ii]. Polscy endokrynolodzy szacują, że zaburzenia czynności gruczołu tarczowego dotyczą nawet 22 proc. mieszkańców naszego kraju,[iii] przede wszystkim kobiet. Panie nie tylko zapadają na choroby tarczycy
Tarczyca jest położona u podstawy szyi. Jest to w warunkach prawidłowych dość niewielki gruczoł, o kształcie przypominającym motyla. Wytwarza i uwalnia do krwi kilka hormonów, regulujących nasze funkcje metaboliczne, w tym funkcje związane z płodnością.[vi] Hormonami wydzielanymi przez ten gruczoł są: tyroksyna (oznaczaną też jako T4), trijodotyronina (T3), oraz kalcytonina. Dzięki nim nasz organizm efektywnie wykorzystuje zapasy energii i utrzymuje odpowiednią temperaturę. Związki te zapewniają także prawidłową pracę mięśni i układu nerwowego.[vii]
Właściwe funkcjonowanie tarczycy zależy od podaży niezbędnego do syntezy hormonów tarczycy jodu, oraz od stężenia hormonów kontrolujących pracę tego gruczołu,
W okresie życia płodowego i przez pierwsze dwa lata po porodzie, hormony tarczycy wpływają na rozwój mózgu dziecka. Ich niedobór w okresie płodowym prowadzi do trwałego niedorozwoju umysłowego. Hormony tarczycy regulują ponadto procesy wzrastania oraz dojrzewania płciowego. Przez całe życie stymulują także produkcję energii cieplnej, wpływają na procesy intelektualne i nastrój, oraz na pracę serca, mięśni szkieletowych, jelit, a u kobiet – także jajników.7
Grupy ryzyka chorób tarczycy
Choroby tarczycy zdecydowanie częściej występują u kobiet niż u mężczyzn. Jeszcze częściej problem ten występuje u kobiet ciężarnych i u młodych matek. Do pozostałych grup ryzyka zaliczają się osoby:7 § z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy w wywiadzie rodzinnym, § cierpiące na inne choroby autoimmunologiczne, np. na cukrzycę typu pierwszego, § w wieku powyżej 50. roku życia, w tym u kobiet w okresie menopauzy, § po operacji tarczycy, § z zespołem Downa lub Turnera, § po leczeniu jodem radioaktywnym, § narażone na napromienianie, w tym poddawane radioterapii okolicy szyi, § rasy białej i żółtej (ryzyko większe niż w innych populacjach).
Choroby tarczycy u kobiet
W okresie dojrzewania, menopauzy, w czasie ciąży, oraz w ciągu pierwszych
Rodzaje zaburzeń funkcji tarczycy
Niedoczynność tarczycy (hipotyreoza) Tzw. pełnoobjawowa niedoczynność tarczycy dotyczy 5 do 7 proc. dorosłych kobiet i ok. 1 proc. mężczyzn. Istnieje jednak również tzw. utajona postać tego zaburzenia, która może występować nawet u 10 proc. ogólnej populacji. Kobiety zapadają na hipotyreozę aż 5-krotnie częściej niż mężczyźni. Istnieje również wrodzona postać niedoczynności tarczycy. Zdarza się z częstością
Choć ryzyko wystąpienia niedoczynności tarczycy rośnie z wiekiem, choroba ta występuje także u ludzi młodych, a nawet dzieci. Grupą szczególnie narażoną są kobiety w okresie ciąży i po porodzie. Niedoczynność tarczycy rozwija się u ok. 5 proc. kobiet, spodziewających się dziecka.[x] Niedoczynność tarczycy pojawia się, gdy gruczoł tarczowy nie jest w stanie produkować wystarczającej ilości hormonów, co spowalnia procesy metaboliczne w organizmie. Pojawia się uczucie zmęczenia i obniżenie nastroju.[xi] Po pewnym czasie kobiety cierpiące na niedoczynność tarczycy mogą stwierdzić u siebie również przyrost masy ciała (nawet, gdy prawidłowo się odżywiają i ćwiczą)11, podwyższenie ciśnienia tętniczego, zwiększenie stężenia cholesterolu, oraz zaburzenia miesiączkowania i/lub inne problemy dotyczące płodności.[xii]
Niedoczynność tarczycy występuje w różnym nasileniu, od łagodnego do bardzo ciężkiego.[xiii] Kobiety z łagodną hipotyreozą często nie obserwują u siebie żadnego z wymienionych objawów, lecz jeśli problem nie zostanie wykryty i leczony, choroba może podstępnie się rozwijać.13 Skutki ciężkiej niedoczynności mogą obejmować niepłodność,6 choroby serca[xiv],
Leczenie niedoczynności tarczycy polega na podawaniu hormonów wytwarzanych syntetycznie.[xv] W celu skutecznej kontroli objawów, zaleca się więc przyjmowanie lewotyroksyny. Suplementacja ta jest często niezbędna do końca życia.7
Nadczynność tarczycy (hipertyreoza) Nadczynność tarczycy jest problemem ok. 2 proc. dorosłych w Polsce.8 Występuje 4 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn, natomiast bardzo rzadko zdarza się
U ponad 70 proc. chorych z nadczynnością tarczycy przyczyną nadmiernej produkcji hormonów tarczycy jest uwarunkowana genetycznie choroba Gravesa-Basedowa. W drugiej kolejności hipertyreoza występuje jako objaw tzw. wola guzowatego nadczynnego. Zbyt duża ilość hormonów tarczycy we krwi przyspiesza procesy metaboliczne organizmu.11
Kobiety z nadczynnością tarczycy mogą chudnąć, być rozdrażnione, nerwowe
Na szczęście nadczynność tarczycy można leczyć. W tym celu podaje się leki przeciwtarczycowe lub wykonuje zabieg chirurgicznej, można także podać terapeutycznie jod radioaktywny11. Usunięcie całego organu konieczne jest na szczęście tylko w skrajnych przypadkach (np. nowotworu).
Niekiedy zdarza się jednak, że po leczeniu jodem radioaktywnym lub po operacji dochodzi
Wole obojętne Wolem obojętnym nazywamy nienowotworowe i niezapalne powiększenie tarczycy, któremu towarzyszy prawidłowe stężenie tyroksyny i trójjodotyroniny we krwi. Taki stan hormonalny określamy jako eutyreozę.
Zgodnie z klasyfikacją, zaproponowaną przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), wyróżniamy trzy stopnie rozwoju wola: § stopień 0 – brak wola, § stopień I – wole wyczuwalne, lecz niewidoczne przy zwykłym ułożeniu głowy, § stopień II – wole widoczne przy zwyczajnym ułożeniu głowy.
Wśród przyczyn powstawania wola obojętnego wymienia się m.in.: niedobór jodu, predyspozycje genetyczne, obecność związków wolotwórczych w roślinach jadalnych
Szacuje się, że wole obojętne powstaje 4 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Badanie, przeprowadzone w Polsce pod auspicjami Międzynarodowej Rady Kontroli Chorób
Rozwojem wola są zagrożone szczególnie kobiety ciężarne i karmiące, ponieważ w tym okresie wzrasta w ich organizmie zapotrzebowanie na jod. W czasie ciąży produkcja hormonów tarczycy musi ulec zwiększeniu o połowę, a ponadto jod matczyny przechodzi przez łożysko i w większości jest tracony z moczem. Z kolei w okresie laktacji jod przenika do pokarmu.
Jeśli wystąpienie wola obojętnego jest wynikiem niedoboru jodu, może się to wiązać
Choroba Hashimoto Choroba Hashimoto to najczęściej występująca postać zapalenia tarczycy, przebiegająca zwykle z jej niedoczynnością, a znacznie rzadziej – z nadczynnością. Choroba Hashimoto połączona z jawną klinicznie niedoczynnością tarczycy dotyczy ok. 1 proc. mieszkańców Polski8, jest więc najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy u kobiet w wieku rozrodczym – zarówno u kobiet ciężarnych, jak już po rozwiązaniu. W pierwszym roku po urodzeniu dziecka, nawet u 16 proc. matek może rozwinąć się poporodowe zapalenie tarczycy - odmiany choroby Hashimoto. 13
Choroba ma tzw. podłoże autoimmunologiczne, czyli jest związana z utratą kontroli organizmu nad reakcją systemu odpornościowego na własne komórki. Występuje 10 do nawet 20 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Przebiega także z predyspozycją rodzinną: u 50 proc. członków rodziny chorego stwierdza się obecność przeciwciał przeciwtarczycowych. Choć zdarza się u dzieci, większość zachorowań dotyczy dorosłych
Początek choroby jest często trudno uchwytny. Rozpoznanie ustalane jest zwykle już
Choroba Hashimoto wymaga leczenia w przypadku utajonej lub jawnej niedoczynności tarczycy, która towarzyszy obecności wola. Chorym zaleca się podawanie lewotyroksyny. Obecnie uważa się, że wczesne rozpoznanie i rozpoczęcie terapii lewotyroksyną może znacznie spowolnić rozwój choroby.
Więcej informacji na temat chorób tarczycy i Tygodnia Walki z Chorobami Tarczycy można znaleźć na stronie internetowej: www.tarczyca.pl oraz www.thyroidweek.com.
REFERENCJE:
[i] Khan A, Muzaffar M, Khan A, i wsp; “Thyroid Disorders, Etiology and Prevalence” J Med Sci. 2002;2:89-94. [ii] Canaris GJ, Manowitz NR, Mayor G, i wsp. “The Colorado thyroid disease prevalence study” Arch Intern Med. 2000;160:526-34. [iii] M. Kurowska, J.S. Tarach, J. Malicka, A. Dąbrowska „Choroby tarczycy w autoimmunologicznych zespołach wielogruczołowych” [iv] ACOG Education Pamphlet AP128; “Thyroid Disease”: American College of Obstetricians and Gynecologists. Washington, DC. 2002. [v] Helfand M, Redfern CC; “Clinical guideline, part 2. Screening for thyroid disease: an update” American College of Physicians. Ann Intern Med. 1998;129:144-58. [vi] Poppe K, Velkeniers B, Glinoer D ”The role of thyroid autoimmunity in fertility and pregnancy ”Nat Clin Pract Endocrinol Metab. 2008;4:394-405.” [vii] American Thyroid Association. ATA Hypothyroidism Booklet. Falls Church, VA 2003. [viii] M. Gietka-Czernel, H.Jastrzębska; „Rozpoznawanie I leczeni chorób tarczycy”; Warszawa 2002. [ix] Thyroid Foundation of Canada; “The thyroid gland; a general introduction”; http://www.thyroid.ca/Guides/HG01.html (dostęp w marcu 2010) [x] Fast Facts For Your Health; “Thyroid Disease and Women” National Women’s Health Resource Center. Red Bank, NJ. 2006. [xi] American Thyroid Association: “Hypothyroidism”; 2005; http://www.thyroid.org/patients/brochures/Hypo_brochure.pdf (dostęp w listopadzie 2008) [xii] British Thyroid Foundation; “Signs and symptoms of hypothyroidism” http://www.btf-thyroid.org/index.htm (dostęp w listopadzie 2008) [xiii] A. Syrenicz, M. Syrenicz, K. Sworczak, B. Garanty-Bogacka, A. Zimnicka, M. Walczak „Choroba Hashimoto i niedoczynność tarczycy w okresie rozrodczym – istotny problem dla kobiety i jej dziecka”; Endokrynologia Polska; 2005; 6(56): 1008-15 [xiv] Rodondi N, Aujesky D, Vittinghoff E, i wsp. “Subclinical hypothyroidism and the risk of coronary heart disease: a meta-analysis”; Am J Med. 2006;119:541-51. [xv] Baskin HJ, Cobin RH, Duick DS, Gharib H, Guttler RB, Kaplan MM, Segal RL American Association of Clinical Endocrinologists; “AACE medical guidelines for clinical practice for the evaluation and treatment of hyperthyroidism and hypothyroidism” Endocr Pract. 2002; 8:457-69. [xvi] Fatourechi V;” Subclinical thyroid disease”; Mayo Clin Proc. 2001;76:413-6. [xvii] Hetzel BS; “Iodine deficiency disorders (IDD) and their eradication”; Lancet 1983; 2: 1126-9.
Autor: Marcel
Już oceniłeś ten Artykuł. Średnia ocena: 3 Aby dodać komentarz musisz być zalogowany |
STATYSTYKI
zdjęć | 7598 |
filmów | 425 |
blogów | 197 |
postów | 50485 |
komentarzy | 4204 |
chorób | 514 |
ogłoszeń | 24 |
jest nas | 18894 |
nowych dzisiaj | 0 |
w tym miesiącu | 0 |
zalogowani | 0 |
online (ostatnie 24h) | 0 |
Zobacz inne nasze serwisy:
Nasze-choroby.pl to portal, na którym znajdziesz wiele informacji o chorabach i to nie tylko tych łatwych do zdiagnozowania, ale także mających różne objawy. Zarażenie się wirusem to choroba nabyta ale są też choroby dziedziczne lub inaczej genetyczne. Źródłem choroby może być stan zapalny, zapalenie ucha czy gardła to wręcz nagminne przypadki chorób laryngologicznych. Leczenie ich to proces jakim musimy się poddać po wizycie u lekarza laryngologa, ale są jeszcze inne choroby, które leczą lekarze tacy jak: ginekolodzy, pediatrzy, stomatolodzy, kardiolodzy i inni. Dbanie o zdrowie nie powinno zaczynać się kiedy choroba zaatakuje. Musimy dbać o nie zanim objawy choroby dadzą znać o infekcji, zapaleniu naszego organizmu. Zdrowia nie szanujemy dopóki choroba nie da znać o sobie. Leczenie traktujemy wtedy jako złote lekarstwo na zdrowie, które wypędzi z nas choroby. Jednak powinniśmy dbać o zdrowie zanim choroba zmusi nas do wizyty u lekarza. Leczenie nigdy nie jest lepsze od dbania o zdrowie.