W 2002 roku na nowotwory złośliwe jajnika zachorowało na całym świecie ponad 200 tysięcy kobiet, zmarło blisko 125 tysięcy. W Polsce w ostatnich trzydziestu latach liczba zachorowań wzrosła trzykrotnie (w 2002 roku było ponad 3500 przypadków) i - zdaniem epidemiologów - będzie nadal rosnąć.

Wysiłki zmierzające do zmniejszenia śmiertelności z powodu tego nowotworu nie dają niestety efektów. Pewnie dlatego aż 500 lekarzy z Europy i USA wzięło udział w międzynarodowym kongresie poświęconym wyłącznie rakowi jajnika, zorganizowanym w Krakowie przez Katedrę i Klinikę Ginekologii i Onkologii Collegium Medicum UJ.

Wykryć rodzinne predyspozycje

"Rak jajnika jest jednym z najtrudniejszych problemów diagnostycznych i terapeutycznych w ginekologii onkologicznej. Aż 70 procent przypadków tego nowotworu stwierdza się w III i IV stopniu zaawansowania, kiedy są już przerzuty na otrzewną, narządy miednicy mniejszej oraz jamy brzusznej. Czasami spotykamy raka jajnika z rozsianymi przerzutami, podczas gdy same jajniki są makroskopowo prawie niezmienione. I rak jajnika długo nie daje objawów. Dlatego w literaturze anglojęzycznej bardzo często nazywa się ten nowotwór "silent killer", czyli "cichym zabójcą". Dziś niestety nie ma możliwości przesiewowego wykrywania wczesnych postaci tego nowotworu" - podkreśla prof. Antoni Basta, kierownik Katedry i Kliniki Ginekologii i Onkologii CM UJ.

Zdaniem profesora, grupą, którą można lepiej chronić przed rakiem jajnika, są kobiety o rodzinnych predyspozycjach do zachorowania (około 10 procent przypadków). Wyróżnia się trzy autosomalne dominujące zespoły genetyczne warunkujące raka jajnika: rodzinny rak jajnika, zespół rak piersi - rak jajnika, zespół Lynch II. Najpowszechniejszy jest ten drugi, najczęściej związany z mutacją genu BRCA1, rzadziej BRCA2. Zdaniem specjalistów, przynajmniej takie kobiety powinny być objęte stałym nadzorem lekarskim. Być może częściej należałoby też rozważać profilaktyczne (po okresie rozrodczym) usunięcie u nich przydatków. ?Robi się to w Polsce, ale w bardzo niewielkim zakresie, na świecie - nieco częściej" - informuje profesor Basta.

Radykalne zabiegi chirurgiczne

W Polsce nie utrzymuje się także standardów obowiązujących w chirurgicznym leczeniu raka jajnika, a to podstawowe postępowanie terapeutyczne. "Najważniejszym czynnikiem rokowań w tej chorobie jest sposób wykonania pierwszej operacji. W nowotworach złośliwych jajników w I i II stopniu zaawansowania należy radykalnie usunąć narząd rodny wraz z węzłami chłonnymi okołoaortalnymi i okolicy naczyń biodrowych, usunąć wyrostek robaczkowy i sieć. W bardziej zaawansowanym stadium należy wykonać cytoredukcję - usunąć jak największą ilość masy guza.

Czasem trzeba też usunąć jelito, śledzionę, a bywa, że przerzuty są w wątrobie. To najtrudniejsze zabiegi w onkologii ginekologicznej, dlatego powinny być przeprowadzane w doświadczonych, specjalistycznych ośrodkach. Centra onkologii leczą około 40 procent pacjentów onkologicznych, toteż należy jak najszybciej reaktywować centra kliniczne przy akademiach medycznych, gdzie są warunki do prowadzenia takiego leczenia. Długość przeżycia w największym stopniu zależy właśnie od skuteczności pierwszej operacji, dlatego jest to tak istotne" - podkreśla prof. Antoni Basta.

Kolejnym problemem jest dostęp do drogiej chemioterapii, która w przypadku raka jajnika (uznawanego za chemioczuły) może wydłużyć życie nawet o kilka lat, a na pewno znacznie poprawia jego jakość. Nie należy więc z niej rezygnować.
Krakowskiemu kongresowi towarzyszyły warsztaty chirurgiczne, podczas których pokazowe operacje raka jajnika przeprowadzili m.in. goście z USA i Niemiec. Część praktyczna dotyczyła także diagnostyki ultrasonograficznej i dopplerowskiej oraz różnicowania guzów jajnika.




Źródło: www.pulsmedycyny.pl
Zdjęcie: www.images.google.pl