W leczenie depresji stosuje się różne, często wymyślne, metody, jednak wciąż podstawową i wydaje się najskuteczniejszą formą, są leki przeciwdepresyjne (czyli: tymoleptyki). Poniżej przedstawimy kilka rodzajów terapii.

Leki przeciwdepresyjne

W leczeniu depresji stosuje się powszechnie kilka typów leków przeciwdepresyjnych, czyli tymoleptyków. Działanie terapeutyczne wszystkich tych środków polega, według dzisiejszej wiedzy, na nasileniu przewodnictwa synaptycznego poprzez zwiększenie ilości neuroprzekaźników - głównie serotoniny i noradrenaliny - w mózgu. Opracowanie i wprowadzenie na rynek farmaceutyku leczącego depresję (czy jakąkolwiek inną chorobę) jest przedsięwzięciem czasochłonnym i bardzo kosztownym, a największa trudność polega na tym, że producent ma szansę poznać w pełni siłę i zakres działania leku oraz, co ważniejsze, jego skutki uboczne dopiero wówczas, gdy preparat zostanie wypromowany i "sprawdzony" przez znaczną liczbę pacjentów. Tymczasem niemal wszystkie leki przeciwdepresyjne mogą wywołać objawy niepożądane, dotyczące rozmaitych narządów i układów. Leki o zbyt wysokiej toksyczności zostają wycofane ze sprzedaży. Historia niesławnego talidomidu, który przyjmowany przez kobiety w ciąży dla zwalczenia nudności powodował straszliwe deformacje płodu, pozostaje - a przynajmniej powinna pozostawać - wieczną przestrogą dla całego przemysłu farmaceutycznego.

Pierwszym lekiem zastosowanym z powodzeniem do leczenia poważnej choroby psychicznej, schizofrenii, była chloropromazyna, znana także pod nazwą farmaceutyczną Largactil (w Polsce - Fenactil). Stanowiła ona owoc prowadzonych w latach trzydziestych poszukiwań leku, który byłby pomocny w alergiach i wykazywał działanie przeciwhistaminowe. Podczas testowania preparatów na szczurach zauważono, że pod wpływem jednego z nich zwierzęta traciły zainteresowanie otoczeniem i ogarniał je niezwykły spokój. Podany ludziom, środek ten znosił napięcie psychiczne i działał ogólnie uspokajająco, a zastosowany w schizofrenii okazał się skutecznym lekiem na tę chorobę. Co więcej, pierwsze korzystne oznaki działania leku występowały już kilka godzin po jego zażyciu. To właśnie chloropromazyna po raz pierwszy dała psychiatrom nadzieję, że także i inne choroby psychiczne będzie można zwalczać za pomocą środków farmakologicznych.

Znalezienie leków łagodzących objawy depresji rzadko, o ile kiedykolwiek, bywało wynikiem celowych programów badawczych, zmierzających do syntezy związków chemicznych o ściśle określonych właściwościach w oparciu o zasady wiedzy chemicznej. Postęp w tej dziedzinie zawdzięczamy raczej intuicji lekarzy i uczonych, obserwujących uważnie zwierzęta doświadczalne i ochotników uczestniczących w badaniach. To oni zauważali, że medykamenty stosowane w leczeniu innych chorób łagodziły również i objawy depresji. W latach czterdziestych badano pod kątem właściwości przeciwhistaminowych, a także przeciwparkinsonowskich, preparaty o budowie chemicznej z grubsza podobnej do chloropromazyny, a obecnie (z powodu specyficznej struktury) nazywane trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi (TLPD) [Ciąg dalszy wkrótce...]
Źródło: Depresja - złośliwy smutek, MUZA SA, Warszawa 2001, s. 196 - 197.

Psychoterapia

Psychoterapia wywodzi się w prostej linii od psychoanalizy Zygmunta Freuda i jest to - mówią najogólniej - zbiór technik pozwalający leczyć zaburzenia natury psychologicznej. Obecnie stosuje się kilkaset różnych technik psychoterapeutycznych (np. terapia interpersonalna, gestalt, terapia behawioralno-poznawcza) - ich opis w krótkiej notce jest niemożliwy. Ponieważ źródła depresji nie są typowo i tylko psychologiczne, skuteczność psychoterapii w leczeniu choroby afektywnej jest wątpliwa. Powinna być ona traktowana jako środek wspomagające, a nie główna i jedyna metoda leczenia.

Elektrowstrząsy (elektropleksja, sejsmoterapia)

Długa historia leczenia prądem nie należy do najszczęśliwszych, metoda ta zawsze budziła duże opory i strach. Do medycyny współczesnej sejsmoterapia wkroczyła w latach trzydziestych XX wieku - używano wtedy zastrzyków z insuliny do wywoływania utraty świadomości i konwulsji u chorych psychicznie, zgodnie z poglądem, że wyzwolone farmakologicznie napady drgawek mogą łagodzić objawy niektórych zaburzeń psychicznych. Wstrząsy wywołane prądem zastosowano pierwszy raz w 1938 roku. Elektrowstrząsy nawet dziś wywołują wiele sprzeciwów, dobrej sławy nie przyniósł im słynny film Lot nad kukułczym gniazdem, w którym bezbronny pacjent jest poddawany leczeniu wbrew swojej woli. Tak naprawdę, jest to już jednak przeszłość.

Dziś elektrowstrząsy są bezpieczne i bezbolesne. Pacjentowi podaje się przed zabiegiem środek znieczulający oraz lek rozlużniający mięśnie, co ogranicza konwulsje. Zabieg przeprowadzany jest w krótkotrwałej narkozie, sam napad drgawkowy trwa około 30 sekund. Elektrowstrząsy wykonuje się dwa lub trzy razy w tygodniu, w depresji przeprowadzanych jest do 12 zabiegów, w manii i katatonii do 20.

Zalecenia do elektrowstrząsów to: depresje lekooporne, depresje przewlekłe, depresje wieku podeszłego, depresje u kobiet w ciąży.

Leczenie snem

Zaburzenia rytmu snu należą do typowych objawów depresji. Leczenie snem może być leczeniem wspomagającym, a właściwości lecznicze są tutaj paradoksalne. Metoda polega bowiem na całkowitej lub częściowej deprywacji (pozbawieniu) snu nocnego. Ponoć pozbawienie snu powoduje natychmiastową poprawę stanu psychicznego u 60% pacjentów, niestety - poprawa zanika, kiedy tylko choremu pozwoli się spać normalnie (choć "spanie normale" to w przypadku depresji raczej nie jest właściwy zwrot).

Psychochirurgia (Lobotomia)

Najniebezpieczniejsza forma leczenia, już bardzo rzadko praktykowana. Polega na operacyjnym przecięciu istoty białej mózgu między płatem czołowym a wzgórzem w celu przerwania połączeń z korą przeczołową, a jaśniej - oddzieleniu większości tkanek łączących przednią część kory mózgowej z resztą mózgu.

Lobotomia została wprowadzona przez portugalskiego psychiatrę Egasa Moniza, który w 1949 roku otrzymał za nią Nagrodę Nobla. Powodów do chwały było zresztą później tyle samo, co powodów do wstydu. Lobotomia okazała się niezwykle niebezpieczna, przypadki poprawy nie mogły zaćmić zgonów, powikłań neurologicznych, nieodwracalnych zmian osobowości.

Źródłoepresja.net