Depresja jest chorobą z którą można i należy walczyć. Można ją leczyć różnymi metodami. Czasem łączonymi.


Depresja jest zaburzenie afektywnym przejawiającym się obniżonym nastrojem. Jej elementami są także obniżony napęd do działania, a w skrajnych przypadkach nawet wstanie z łóżka i umycie się bywa trudne.

Depresji może towarzyszyć również lęk, a w przypadkach głębokiej depresji także urojenia czy myśli i zamiary samobójcze. Z racji tego, że depresja tak bardzo ogranicza codzienne funkcjonowanie oraz jest tak bardzo rozpowszechniona, nie dziwi zainteresowanie metodami leczenia tego zaburzenia.

Podstawowymi metodami leczenia depresji są farmakoterapia, psychoterapia, a w szczególnych przypadkach także elektrowstrząsy. Szczególnie celowe wydaje się wspieranie przyjmowania leków psychoterapią. Jednak stosowanie leków w terapii schorzeń psychicznych wciąż wiąże się z wieloma obawami, dlatego powstał ten artykuł.

Nie tylko elektrowstrząsy

Włączenie leków przeciwdepresyjnych do lecznictwa psychiatrycznego pod koniec pierwszej połowy XX wieku było przełomem, który pozwolił na lepszą kontrolę objawów i znaczne ograniczenie użycia elektrowstrząsów.

Leki przeciwdepresyjne działają na neuroprzekaźniki. Mają one różne mechanizmy działania, jednak efekt końcowy we wszystkich przypadkach prowadzi do zwiększenia ilości serotoniny i/ lub noradrenaliny w szczelinie synaptycznej. Synapsa to miejsce styku dwóch neuronów, pomiędzy którymi znajduje się szczelina. To przez nią przepływa neuroprzekaźnik z jednego neuronu do drugiego i w ten sposób zachodzi komunikacja między komórkami nerwowymi.
 
Po zakończeniu przepływania neuroprzekaźnika, jego nadmiar jest wchłaniany przez neurony i rozkładany. Jedna z hipotez dotyczących depresji wiąże jej występowanie z niedoborem serotoniny, stąd pomysł na leczenie tego zaburzenia substancjami zwiększającymi jej stężenie. Istnieją także doniesienia, że u niektórych chorych jednoczesne oddziaływanie na przekaźnictwo serotoninergiczne oraz noradrenergiczne jest efektywniejsze niż działanie na każde z nich z osobna.

Dwie generacje leków

Za leki przeciwdepresyjne starszej generacji uważa się tak zwane trójcykliczne leki przeciwdepresyjne, jak imipramina, amitryptylina czy klomipramina. Mechanizm ich działania opiera się na hamowaniu wychwytu serotoniny i noradrenaliny do neuronów co sprawia, że stężenie tych przekaźników jest większe w szczelinie synaptycznej. Oprócz depresji, leki te wykorzystuje się także w leczeniu lęku napadowego, zespołów obsesyjno-kompulsywnych, bólu czy moczenia nocnego u dzieci.

Mimo tak szerokiego zakresu zastosowania leki z tej grupy nie są pozbawione wad. Niestety, hamują one także wydzielanie acetylocholiny i mogą być toksyczne dla mięśnia sercowego i te cechy odpowiadają w większości za ich działania niepożądane. Ogranicza to ich zastosowanie u pacjentów, którzy cierpią na schorzenia dodatkowe, takie jak jaskra z zamkniętym kątem przesączania, przerost prostaty, znaczne zaburzenia rytmu serca, czy znaczne nadciśnienie tętnicze. Stosunkowo łatwo może także dojść do zatrucia lekami z tej grupy. Wszystko to sprawia, że zaczęto poszukiwać leków przeciwdepresyjnych o korzystniejszym profilu działania.

Lekami nowszej generacji są powszechnie znane SSRI, czyli inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny. Hamują one wychwytywanie serotoniny ze szczeliny synaptycznej sprawiając wybiórczo, że tego neuroprzekaźnika będzie w obrębie synapsy więcej. Lekami z tej grupy są takie substancje jak fluoksetyna (popularny Prozac), fluwoksamina, paroksetyna, citalopram czy sertralina. Mimo identycznego mechanizmu działania, leki z tej grupy mogą się między sobą różnić profilem wpływania na poszczególne objawy.

Część z nich dodatkowo działa wyciszająco, co może być pomocne w leczeniu depresji przebiegającej z lękiem, zaś inne mogą nawet ten lęk wzmagać w początkowym etapie terapii. Zastosowanie tej grupy leków również nie ogranicza się do leczenia depresji. Można nimi także wspomagać leczenie fobii społecznej, lęku napadowego, czy zaburzeń odżywiania. Do najczęstszych powikłań stosowania leków z tej grupy można zaliczyć spadek apetytu i zaburzenia seksualne.

Do ich stosowania jest niewiele przeciwwskazań (między innymi parkinsonizm, padaczka, niewydolność wątroby lub nerek), a przedawkowanie rzadko stanowi śmiertelne zagrożenie.

Oprócz omówionych wyżej dwóch głównych grup leków przeciwdepresyjnych można w lecznictwie psychiatrycznym wyróżnić inne substancje wybiórczo wzmagające przekaźnictwo noradrenergiczne lub serotoninergiczne oraz lek będący inhibitorem monoaminooksydazy A. Mechanizm działania tego inhibitora jest nader ciekawy, zamiast hamować wychwytywanie neuroprzekaźnika do neuronu, działa on na dalszym etapie hamując rozkład tego przekaźnika już po jego wychwyceniu.

Najlepiej łącznie z psychoterapią

Szeroki wybór metod leczenia farmakologicznego depresji jest prawdziwym dobrodziejstwem, jednak doświadczenie kliniczne wskazuje na to, że najlepiej jest łączyć leczenie lekami z psychoterapią. Stosowane jednocześnie, te metody wzajemnie wzmacniają swoje efekty. Farmakoterapia sprawia, że łatwiej jest w ogóle wybrać się na sesję terapeutyczną i aktywnie uczestniczyć w psychoterapii, natomiast psychoterapia pozwala zauważyć ewentualne mechanizmy psychologiczne, które mogły doprowadzić do reakcji depresyjnej i wypracować sobie strategie radzenia z konkretnymi trudnościami życiowymi.





Źródło: www.fitness.wp.pl