Ostre zapalenia mają nagły początek, towarzyszy im często gorączka, złe ogólne samopoczucie oraz upośledzenie oddychania nosem, katar, spływanie wydzieliny do gardła, często ból w okolicy chorej zatoki lub uczucie ucisku.

Przyczyną ostrego zapalenia jest zwykle przeziębienie lub inna zapalna infekcja wirusowa. Wtórnie może dołączyć się zakażenie bakteryjne. Katar przybiera wówczas kolejno postać wydzieliny wodnistej, śluzowej lub ropnej.

U osób z alergią

ta forma zapalenia zatok może towarzyszyć nasileniu pyłkowicy lub dołączeniu się infekcji wirusowej lub bakteryjnej do alergii wywołanej przez roztocze kurzu domowego. Tę postać zapalenia zatok zwykle udaje się wyleczyć farmakologicznie, ale leczenie musi trwać dostatecznie długo - około dwóch tygodni.

Objawy łagodnego przebiegu ostrego zapalenia zatok

Łagodny przebieg zapalenia można kojarzyć z dominującą aktywnością zakażenia wirusowego

- wydzielina z nosa (surowicza, śluzowa lub śluzowo-ropna)

- częściowo zatkany nos,

- kaszel,

- bóle głowy lub twarzy,

- stan podgorączkowy.

Objawy ciężkiego przebiegu ostrego zapalenia zatok

Ciężki przebieg zapalenia zatok wynika zwykle z rozwoju zakażenia bakteryjnego.

- ropna wydzielina z nosa

- całkowicie zatkany nos

- dotkliwy ból głowy lub twarzy,

- obrzęk powiek,

- powyżej 39°C. (zwł. u małych dzieci)

Ból „dotykowy”

Lokalizację zapalenia i wywoływanego nim bólu możemy rozpoznać dotykiem. Przy ostrym zapaleniu zatok ból lokalizuje się w okolicy chorej zatoki. Ponadto promieniuje do oczodołu, do okolicy ciemieniowej, skroniowej i szczytu czaszki. W zapaleniu zatok czołowych boli dolna cienka ściana zatoki – czyli środkowy odcinek górnej ściany oczodołu (co możemy sprawdzić uciskając palcem). W zapaleniu zatoki szczękowej boli miejsce wgłębienia ściany przedniej (dołek nadkłowy).

Samowyleczenie zapalenia zatok?

Skutki ataku wirusów – obrzęk błony śluzowej, obfita wydzielina, uszkodzenia nabłonka śluzówki są wspólne dla połączonych jam - nosowej i jam zatok. Toteż często z chwilą samowyleczenia i cofania się objawów przeziębienia, czy innej zapalnej infekcji wirusowej, (grypy, ospy, odry, itp.) jeśli nie dokona się w międzyczasie nadkażenie bakteryjne – mogą ustąpić jednocześnie objawy ostrego nieżytu nosa i zapalenia zatok. Można wówczas powiedzieć, że zapalenie zatok uległo samowyleczeniu. Niestety, u ok. co 20 przeziębionej osoby początkowe objawy zapalenia zatok mają szansę  rozwinąć się w powikłania bakteryjne, które trzeba leczyć.

Leczenie bakteryjnego zapalenia zatok

Ostre zapalenie zatok powikłane bakteryjnie ma zwykle ciężki przebieg. Rozpoznajemy je po w/w objawach ciężkich przebiegu zapalenia zatok (np. po wysokiej gorączce i silnym bólu). W tym przypadku stosuje się antybiotykoterapię pod kontrolą lekarza, przez ok. 10-14 dni.  Celem antybiotykoterapii jest eliminacja zakażenia bakteryjnego oraz zapobieżenie ewentualnym powikłaniom. Ponadto leczy się dokuczliwe objawy stanu zapalnego – obrzęk śluzówki,  ból zatok i głowy, gorączkę, kaszel, itp.
Leczenie wirusowego zapalenia zatok

Jeśli nie nastąpiło zakażenie bakteryjne wówczas mamy do czynienia z łagodnym przebiegiem ostrego zapalenia zatok (Patrz objawy powyżej). Objawy wirusowego zapalenia ustępują zwykle po 4-5 dniach, wraz z cofaniem się infekcji wirusowej górnych dróg oddechowych.  W takich, przypadkach stosuje się tzw. leczenie objawowe. Leczenie to jest wspólne dla wirusowego i bakteryjnego zapalenia zatok. W bakteryjnym zapaleniu zatok jest leczeniem wspomagającym antybiotykoterapię.

Leczenie objawów zapalenia zatok

Celem leczenia jest zwalczenie stanu zapalnego powodującego: obrzęk śluzówki nosa i zatok oraz upłynnienie zalegającej w zatokach wydzieliny (flegmy). Ponadto zwalczenie bólu zatok, głowy, gorączki, itp. objawów.

Leki stosowane w leczeniu objawów zapalenia zatok

- leki obkurczające błonę śluzową (miejscowo preparaty sympatykomimetyczne

-  u starszych dzieci doustnie preparaty pseudoefedryny)

- niesteroidowe leki przeciwzapalne ( w tym: paracetamol i ibuprofen u dzieci)

- leki mukolityczne rozrzedzające zagęstniałą flegmę (krople do nosa, aerozole, płukanki). Ponadto można stosować  zabiegi medycyny naturalnej – np. inhalacje ziołowe z parą wodną, saunę, gorące kąpiele, gorące kompresy.

Zmniejszanie obrzęku śluzówki zatok i nosa

Ważnym celem leczenia jest zmniejszenie obrzęku błony śluzowej oraz usuwanie wydzieliny. W tym celu podaje się choremu leki obkurczające błonę śluzową do nosa lub doustnie. Leki do nosa mogą mieć postać kropli, areozolu lub żelu. W stosowaniu tych leków ważne jest, aby objęły one możliwie dużą powierzchnię błony śluzowej i działały głównie na szczelinę kanału ujściowo-przewodowego, łączącego nos z zatokami (który znajduje się w górnym odcinku jamy nosowej. Najkorzystniej jest podawać lek w aerozolu, gdy chorego w pozycji siedzącej ma głowę odchyloną ku tyłowi. U małych dzieci zalecaną postacią jest żel, który zalega dłużej.
Usuwanie wydzieliny z zatok i z nosa.

W tym celu stosuje się leki rozrzedzające wydzielinę śluzową (mukolityczne) – najlepiej działające miejscowo, w postaci areozolu. Można stosować też leki doustne, które zmniejszają obrzęk błony śluzowej np. preparaty z pseudoefedryną oraz leki normalizujące ilość i jakość wydzielanego śluzu. Ale uwaga leki z pochodnymi efedryny można stosować krótko do 4 dni, zaś leków mukolitycznych nie należy podawać osobom z astmą. Pomocnym w oczyszczaniu nosa z wydzieliny jest płukanie jamy nosowej fizjologicznym roztworem soli kuchennej (bez recepty - do kupienia w aptece). Wciągamy roztwór nosem, z wdychanym powietrzem, z dłoni uformowanej w kształcie miseczki a następnie wydmuchujemy razem z wydzieliną. 

Kłopoty diagnostyczne w leczeniu ostrego zapalenia zatok.

Niekiedy lekarze unikają szybkiego podjęcia decyzji o leczeniu antybiotykiem podejrzewając (słusznie lub niesłusznie ), że zapalenie wywołują tylko wirusy. Podejrzenie opiera się na spostrzeżeniu, że ok. 40% przypadków ostrego zapalenia zatok u dzieci ustępuje bez leczenia. Rozbieżności co do terapii nie dotyczą jednak ostrego zapalenia zatok o ciężkim przebiegu - wywołanym zwykle przez chorobotwórcze bakterie. Ten rodzaj zapalenia może ulec u małych dzieci takiemu nasileniu, że wymaga często hospitalizacji i intensywnej antybiotykoterapii. W pozostałych przypadkach leczenie antybiotykiem może być prowadzone doustnie w domu. Standardowa antybiotykoterapia może być wówczas przedłużona do miesiąca, jeżeli objawy zmniejszają się, lecz nie ustępują całkowicie. Zagraża to bowiem nie tylko przejściem w stan przewlekły zapalenia zatok, ale i niebezpiecznymi powikłaniami.









Źródło: www.www.pfm.pl