Choroby sromu stanowią problem, z którym pacjentki zgłaszają się do lekarzy ginekologów i dermatologów. Niewiele jest danych epidemiologicznych uwzględniających różnice w częstości występowania schorzeń zależnie od wieku pacjentek, od etapu ich rozwoju, czyli zarazem stanu hormonalnego.

Analizie poddano 2 196 pacjentek Poradni Ginekologii i Wieku Rozwojowego w Poznaniu w wieku 0–19 lat. Wyodrębniono chore z dermatozami sromu oraz zapaleniem sromu i pochwy. W przypadku zapalenia sromu i pochwy przeprowadzono diagnostykę mikrobiologiczną.

Zmiany o charakterze leukoplakia stwierdzono u 27 pacjentek w wieku 1–8 lat i u 9 dziewczynek przed menarche. Dermatitis seborrhoica – łojotokowe zapalenie skóry sromu: u 16 pacjentek w okresie rozwojowym przed menarche i u 21 niewspółżyjących w okresie rozwojowym po menarche oraz u 37 współżyjących w okresie rozwojowym po menarche.

Folliculitis – zapalenie mieszków włosowych sromu u 5 pacjentek w okresie rozwojowym przed menarche i u 34 niewspółżyjących w okresie rozwojowym po menarche oraz u 46 współżyjących w okresie rozwojowym po menarche. Diaper dermatitis – odpieluszkowe zapalenie skóry sromu u 27 niemowląt. Condylomata acuminata – kłykciny kończyste sromu u 1 niewspółżyjącej w okresie rozwojowym po menarche oraz u 26 współżyjących w okresie rozwojowym po menarche. Herpes progenitalis – zapalenie wirusowe sromu: u 2 niewspółżyjących w okresie rozwojowym po menarche oraz u 39 współżyjących w okresie rozwojowym po menarche. Candidiasis vulvae et vaginae – grzybica sromu i pochwy: u 14 dziewczynek do 1. roku życia, u 147 pacjentek w wieku 1–8 lat i u 139 dziewczynek przed menarche, u 156 niewspółżyjących w okresie rozwojowym po menarche oraz u 178 współżyjących w okresie rozwojowym po menarche. Vulvovaginitis bacterialis – bakteryjne zapalenie sromu i pochwy: stwierdzono u 39 dziewczynek do 1. roku życia, u 256 pacjentek w wieku 1–8 lat, u 261 dziewczynek przed menarche, u 114 niewspółżyjących w okresie rozwojowym po menarche oraz u 178 współżyjących w okresie rozwojowym po menarche. Pruritus vulvae – idiomatyczny świąd sromu wystąpił u 37 dziewczynek do 1. roku życia, u 74 pacjentek w wieku 1–8 lat i u 39 dziewczynek przed menarche, u 28 niewspółżyjących w okresie rozwojowym po menarche oraz u 39 współżyjących w okresie rozwojowym po menarche.

U dziewczynki-noworodka, pozostającego jeszcze pod wpływem estrogenów z okresu życia wewnątrzmacicznego, odczyn pH pochwy po kolonizacji pałeczkami kwasotwórczymi (Lactobacillus acidophilus) jest kwaśny. W kolejnych miesiącach życia dziewczynki poziom estrogenów stopniowo obniża się. Nabłonek pochwy składa się tylko z warstwy podstawowej i przypodstawnej, bez ziaren glikogenu w komórkach, co warunkuje rozwój pałeczek kwasotwórczych-zmienia się pH. W okresie tzw. ciszy estrogenowej, aż do okresu pokwitania, pH zmienia swój odczyn na obojętny. Wówczas osiedla się mieszana flora bakteryjna złożona z ziarniaków i pałeczek. Wąskość pochwy, przyleganie jej ścian, obecność błony dziewiczej i tzw. fałdów pierzastych pochwy (plicae palmatce) stanowią w tym okresie życia mechaniczną kompensację opisanego braku obronnych mechanizmów biochemicznych.

W okresie pokwitania wzrasta poziom estrogenów – nabłonek pochwy staje się wielowarstwowy. Komórki warstwy pośredniej zawierają glikogen, co pozwala na rozwój pałeczek kwasotwórczych i zapobiega osiedlaniu się drobnoustrojów chorobotwórczych. U dojrzałej kobiety rozwijają się dalsze czynniki obronne. Obejmują one nasilenie procesów złuszczania komórek nabłonka narządów płciowych, tworzenie wydzieliny usuwanej czynnie (np. nabłonek migawkowy jajowodów) lub biernie wraz z mikroorganizmami i resztkami komórek oraz określoną wartość pH na poszczególnych piętrach układu płciowego. Spośród czynników sprzyjających nabyciu i rozwojowi zakażeń żeńskich narządów płciowych najistotniejsze są stosunki płciowe. Szczególne znaczenie ma tu wczesna inicjacja seksualna i częste zmiany partnerów seksualnych.

W czasie kontaktu płciowego dochodzi nie tylko do przeniesienia drobnoustrojów od partnera, ale i do wprowadzenia w głąb pochwy oportunistycznej flory zewnętrznych narządów płciowych z przedsionka pochwy, czy nawet, w specyficznych okolicznościach – flory jelitowej. Spektrum chorób przenoszonych drogą płciową, oprócz klasycznej dla wenerologii kiły i rzeżączki, obejmuje cały szereg bakterii tlenowych i beztlenowych, wirusy (szczególnie herpes, papilloma ale i HIV!), pierwotniaki (rzęsistek pochwowy), grzyby, a nawet owady. W tym aspekcie profilaktyka chorób przenoszonych drogą płciową, stosowanie barierowych środków antykoncepcyjnych (prezerwatywa), stanowi metodę profilaktyki chorób w ginekologii, również w ginekologii wieku rozwojowego. Niedojrzały metaplastyczny nabłonek szyjki macicy u dziewcząt jest szczególnie narażony na czynniki onkogenne raka szyjki macicy, przenoszone drogą płciową – pewne serotypy wirusa HPV. U dziewcząt, które nie podjęły współżycia, stosunkowo rzadko dochodzi do zapalenia wewnętrznych narządów płciowych, choć możliwa jest też droga zstępująca (ropne migdałki, zęby) lub przez ciągłość (zapalenie wyrostka robaczkowego).

W badanym materiale obserwowano znaczny wzrost tendencji do nabywania drogą płciową zakażeń wywołanych przez wirusy HPV i HSV oraz różnych form zapalenia pochwy w stosunku do lat sprzed inicjacji seksualnej. Innym problemem związanym z okresem dojrzewania jest pojawianie się u nastolatek epizodów bakteryjnej waginozy (tu nie omawianej), które dotyczą 3–7 proc. niewspółżyjących i 4–15 proc. współżyjących seksualnie nastolatek w wieku 13–18 lat [6]. U dziewczynek, zwłaszcza przed menarche, 75 proc. wszystkich zachorowań ginekologicznych stanowią zapalenia sromu i pochwy – vulvovaginitis. W ginekologii dziecięcej istnieje konieczność różnicowania chorób zapalnych sromu od dermatoz. Wykazano pewną specyfikę tych problemów związaną z wiekiem pacjentek i stadium ich rozwoju, a także aktywności seksualnej.

Na występowanie zmian zapalnych pochwy i sromu wpływa stan hormonalny w danym etapie rozwoju dziewcząt. Potwierdzono dane z piśmiennictwa dotyczące wzrostu zapaleń sromu i pochwy w grupie dziewcząt, które rozpoczęły współżycie płciowe. 2. Rozpoznanie chorób przenoszonych drogą płciową w ginekologii dziecięcej powoduje konieczność postępowania wykluczającego molestowanie seksualne młodocianych.





Źródło: www.termedia.pl
Zdjęcie: www.images.google.pl