Borelioza jest jedną z najczęstszych chorób zakaźnych w Polsce. Znana jest też pod nazwą krętkowica.

Jest przewlekłą, wieloetapową infekcją bakteryjną. Wywołują ją bakterie – tzw. krętki (Borrelia burgdorferi) przenoszone przez wszystkie postacie kleszczy. Stąd bywa również nazywana krętkowicą kleszczową. Co roku zapada na nią kilkadziesiąt tysięcy Polaków.  Boreliozy nie można lekceważyć - ostrzegają lekarze. Nie rozpoznana i nie leczona zagraża licznymi niebezpiecznymi powikłaniami. Kobietom w ciąży grozi nawet poronieniem i uszkodzeniem płodu.

Etapowy rozwój boreliozy

Typowe objawy choroby to czerwone plamy, gorączka, osłabienie, bóle mięśni i stawów. Występują one po upływie 3-30 dni po ukąszeniu kleszcza (rumień alergiczny lub fizjologiczny od razu! Następnie czerwone plamy powiększają się obwodowo, stopniowo blednąc od środka, do miejsca ukłucia. Zmiany skórne występują u 80-90% osób zarażonych już na I etapie choroby, chociaż występują również później wtórnie. U reszty – dopiero po kilku miesiącach od zainfekowania – pojawiają się od razu objawy charakterystyczne dla drugiego etapu choroby. W II etapie zakażenia następuje rozsiew krętków do innych narządów – zaatakowane są stawy, układ nerwowy lub krążenia.

Przebieg choroby

- I etap - od 60 do 90 dni po ukłuciu kleszcza, zmiany skórne (rumień). Niebolesnym zmianom skórnym może towarzyszyć świąd, bóle mięśni, ogólne robicie, stany podgorączkowe, niekiedy powiększenie węzłów chłonnych.

- II etap - rozwój zmian skórnych, ostre zmiany zapalne narządów (w tym stawów, serca, ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego)

- III etap - przewlekła infekcja - powyżej l roku do kilkunastu lat od zakażenia. Występują przewlekłe zmiany skórne oraz destrukcyjne zmiany zapalne stawów, przewlekłe zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych.

Rozpoznanie boreliozy

Zmiany skórne – rumień, czerwone plamy – o ile wystąpią –  są łatwe do zaobserwowania, ale bywają mylone z różą, grzybicą, skórnymi zmianami alergicznymi lub fizjologicznym odczynem na ukąszenie owadów.

Lokalizacja zmian skórnych

U dzieci czerwone plamy lub grudki pojawiają się zwykle na skórze głowy, twarzy i szyi. Natomiast u dorosłych ma pośladkach, zgięciu pod kolanami lub pod pachami, czyli tam, gdzie najczęściej przyczepiają się kleszcze.

Leczenie I etapu boreliozy

Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia przyjmują, że rumień o średnicy równej lub większej niż 5 cm (gdy jest cały czerwony) świadczy z bardzo dużym prawdopodobieństwem o zakażeniu krętkiem i wymaga specjalistycznego leczenia antybiotykami. Na początku choroby stosuje się zazwyczaj antybiotyki doustne. Na tym etapie choroby leczenie antybiotykami jest najskuteczniejsze i najtańsze.

Objawy i powikłania II etapu choroby

W II etapie rozwoju choroby – wskutek zaatakowania przez bakterie narządów wewnętrznych rozwijają się ostre zmiany zapalne narządów – zapalenia stawów, mięśnia sercowego, ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Można wyróżnić w związku z tym kilka postaci powikłań choroby.

Borelioza stawowa

W boreliozie stawowej mogą pojawiać się obrzęki dużych stawów (np. kolan, barków, łokci) i ich bolesność. Ataki choroby przedzielane okresami pozornego zdrowia, stopniowo coraz krótszymi, często są kojarzone z chorobami reumatycznymi i tak jak one leczone. Nieodpowiednie leczenie może doprowadzić do postępu choroby, trwałych zmian w stawach i kalectwa.

Neuroborelioza

Neuroborelioza u dzieci może objawiać się zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych lub porażeniem nerwów twarzy; u dorosłych występują przeszywające, napadowe bóle „korzonkowe", zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, zaburzenia psychiczne. Mogą pojawiać się zaburzenia koncentracji, silne bóle głowy, zwiększona drażliwość, uczucie zmęczenia, a nawet utrata przytomności i drgawki.

Kardioborelioza

Kardioborelioza, charakteryzująca się zapaleniem wsierdzia, osierdzia lub mięśnia sercowego, w Polsce występuje sporadycznie.

Leczenie II etapu boreliozy

Jeżeli  chory zgłasza się do lekarza w drugim etapie choroby leczenie jest już długotrwałe, bardzo kosztowne. Trwa około sześciu do ośmiu tygodni i nie zawsze skuteczne. Nie leczona borelioza jest bardzo groźna - może spowodować niedowłady, uszkodzenia mózgu..

Tragiczny dla zdrowia III etap choroby

Trzeci etap może wystąpić do 15 lat od momentu zakażenia. Na tym etapie mogą występować zmiany zanikowe skóry, zaawansowane zwyrodnienie stawów, postępujące zmiany ośrodkowego układu nerwowego prowadzące do demencji, których nie kojarzy się z krętkami, ani tym bardziej z kleszczami.

Nie wolno lekceważyć tej choroby

Już wiemy dlaczego boreliozy nie wolno lekceważyć! Każde zainfekowanie kończy się chorobą – a powikłania tej choroby zagrażają poważnie zdrowiu. Również leczenie, nawet w pierwszym etapie, jest obciążające dla organizmu (duże dawki antybiotyków!).

Profilaktyka przeciw boreliozie

Niestety dostępną profilaktyką są głównie osłony ubraniowe i środki owadobójcze. Nie można zastosować medycznej profilaktyki, gdyż nie wynaleziono dotąd szczepionki przeciw boreliozie.  Ponadto stosujmy osłony ubraniowe i ochronne środki chemiczne przeciw owadom. Idąc do lasu czy na łąkę z wysoką trawą należy odpowiednio się ubierać. Koniecznie są długie spodnie, bluza w długimi rękawami, nakrycie głowy. Po powrocie z wycieczki należy dokładnie obejrzeć skórę a jeśli przyczepił się kleszcz należy go jak najszybciej wydłubać, tak jak zadrę, a miejsce po nim dokładnie zdezynfekować. Uważać, by go nie rozgnieść i nie wetrzeć w skórę! Obecnie wiadomo, że by doszło do zakażenia kleszcz musi siedzieć w skórze ok. 48 godzin. Jeśli zostanie dłużej ryzyko zakażenia znacznie wzrasta.

W sklepach dostępne są środki owadobójcze lub odstraszające je. Działają one również na kleszcze.










Źródło: www.www.pfm.pl