Zapalenia przyzębia są niemal w 90% wywoływane przez drobnoustroje płytki nazębnej. Czynniki sprzyjające, zarówno ogólne jak i miejscowe, mogą nasilać odpowiedź zapalną, prowadząc do bardziej zaznaczonych objawów klinicznych i szybszej utraty podparcia kostnego.

Istnieje jednak szczególna grupa chorób przyzębia, występujących w przebiegu chorób ogólnoustrojowych. Podejrzenie, że dany przypadek kwalifikuje się do tej grupy, może wzbudzić wywiad ogólnomedyczny lub dysproporcja pomiędzy nasileniem objawów klinicznych i nielicznymi czynnikami ryzyka chorób przyzębia. W niektórych przypadkach dopiero brak reakcji na standardowe leczenie skłania do podjęcia poszukiwań ogólnoustrojowego podłoża obserwowanych zmian w obrębie śluzówek.

Lekarz stomatolog stosunkowo najczęściej może spotkać się z przypadkami zapalenia przyzębia w przebiegu chorób hematologicznych, przede wszystkim białaczki oraz nabytej neutropenii (1). Dlatego też ocena morfologii krwi z rozmazem jest podstawowym badaniem wykonywanym w sytuacji podejrzenia choroby ogólnej, modyfikującej przebieg zapalenia przyzębia. Często nie wystarcza to do postawienia rozpoznania i może okazać się konieczna konsultacja hematologiczna.

Kolejna grupa chorób według klasyfikacji AAP to schorzenia genetyczne (1). W przypadku chorób uwarunkowanych genetycznie charakterystyczne jest wczesne występowanie objawów – mogą pojawić się tuż po urodzeniu lub w wieku dziecięcym.
Istnieje jednak liczna grupa chorób, dla których objawy dotyczące jamy ustnej nie są charakterystyczne lub występują rzadko (2). Zdarzają się mimo to przypadki, w których objawy te poprzedzają zajęcie innych narządów i rozwój choroby, i w związku z tym mają duże znaczenie we wczesnym rozpoznaniu.

Poniżej przedstawiamy przypadek pacjenta, który zgłosił się do lekarza stomatologa z powodu objawów choroby przyzębia. Z czasem do tego obrazu klinicznego dołączyły się liczne, ale mało specyficzne objawy ogólne, prowadzące ostatecznie do zgonu.
OPIS PRZYPADKU

Pacjent KZ, lat 72, został skierowany do Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia z powodu bólu i krwawienia z dziąseł, utrzymującego się od dwóch tygodni. Stan ogólny chorego był dobry. W badaniu podmiotowym pacjent nie zgłaszał żadnych aktualnych chorób ani dolegliwości ogólnoustrojowych. Przyjmował Cinnarizinum w związku z przebytym w roku 1990 udarem mózgu oraz Biosteron (dehydroepiandrosteron). Nie stwierdzono odchyleń w badaniach laboratoryjnych morfologii krwi.

Chory zgłosił się ze zdjęciem pantomograficznym oraz wynikiem badania histopatologicznego wycinka dziąsła, wykonanymi w pierwszych dniach choroby w Wojewódzkim Centrum Stomatologii w Warszawie. Na zdjęciu pantomograficznym stwierdzono obraz typowy dla przewlekłego zapalenia przyzębia. Badanie histopatologiczne wykazało cechy przewlekłego, nasilonego stanu zapalnego błony śluzowej oraz odczynową akantozę nabłonka płaskiego.
W badaniu klinicznym stwierdzono zmiany o charakterze rozrostowym, obejmujące dziąsło brzeżne i właściwe w żuchwie i szczęce. Dziąsła miały sinoczerwone zabarwienie, z kieszonek przyzębnych wydobywał się wysięk ropny (ryc. 1a, b, c, d). Pacjent zgłaszał znaczną bolesność opisywanych zmian.

Na podstawie obrazu klinicznego postawiono rozpoznanie wstępne – martwiczo-wrzodziejące zapalenie dziąseł. Wykonano toaletę jamy ustnej, zlecono metronidazol doustnie (3x0,25 g/d).
W dniu następnym pacjent zgłosił się na wizytę kontrolną. Stan miejscowy nie uległ zmianie, choć pacjent zgłaszał subiektywną poprawę. Stwierdzono podwyższenie ciepłoty ciała (38,5°C). Pojawiły się grudki ropne na skórze twarzy.

W wyniku konsultacji w Klinice Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych wykluczono chorobę rozrostową układu krwiotwórczego. W związku z pogarszającym się stanem ogólnym pacjent został skierowany do Kliniki Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii, gdzie został poddany hospitalizacji.

W trakcie pobytu w szpitalu stan chorego ulegał stopniowemu pogorszeniu. Pojawiły się opasujące bóle pleców i klatki piersiowej, utrzymywała się podwyższona temperatura ciała (do 38,6°C). Chory tracił na wadze.

W kolejnych dniach wystąpiły nudności i wymioty, stwierdzono objawy oponowe. Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego wykazało podwyższoną cytozę. Ustalono, że obraz kliniczny może odpowiadać wirusowemu zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu w przebiegu infekcji Herpes simplex, oraz towarzyszącemu uogólnionemu zakażeniu bakteryjnemu. Za punkt wyjścia posocznicy uznano ropne zmiany w jamie ustnej. W wymazach z kieszonek zębowych stwierdzano m.in. Klebsiella oxytoca, Citrobacter, Enterobacter sp.








Źródło: www.czytelniamedyczna.pl/