Zespół przewlekłego zmęczenia (CFS, Chronic Fatigue Syndrome) jest zespołem objawów chorobowych, który dotychczas nie ma jednoznacznie ustalonej etiopatogenezy ani sposobu leczenia. Niemal na pewno jest zjawiskiem heterogennym; różne przyczyny mogą być jego powodem. Rozpoznanie opiera się na obrazie klinicznym.

Rozpoznanie CFS można postawić, gdy:

Występuje przedłużające się ponad 6 miesięcy niewyjaśnione zmęczenie u osoby nie mającej dotychczas dolegliwości, które nie jest związane z przymusowym leżeniem w łóżku, długotrwałym wysiłkiem, ma ściśle określony początek w czasie i powoduje zmniejszenie dziennej aktywności ruchowej o ponad 50%.

Podkreśla się, że utrzymujące się zmęczenie może być objawem wielu chorób. Nie jest jasne, czy istnieje CFS jako schorzenie o odrębnej, czekającej na wyjaśnienie patologii, czy też zawsze jest tylko przejawem jakiejś znanej już, podstawowej choroby.

Lekarz, do którego zgłasza się osoba skarżąca na długotrwałe zmęczenie, powinien rozważyć jako ewentualne przyczyny przewlekłego zmęczenia różne stany i choroby, takie jak:

- depresja
- przewlekłe lub podostre choroby bakteryjne (jak np. zapalenie wsierdzia, borelioza, gruźlica, sarkoidoza)
- miejscowe infekcje
- choroby i zakażenia wirusowe, zwłaszcza wirusowe zapalenia wątroby spowodowane wirusem WZW-C i HCV
- przewlekłe choroby płucne, kardiologiczne, żołądkowo-jelitowe, wątroby, nerek, hematologiczne
- zaburzenia endokrynologiczne
- choroby nowotworowe
- niezwiązany z chorobą stan wyczerpania pracą i tempem życia
- typ osobowości, z którym wiąże się nadmierna aktywność i nieumiejętność odpoczynku

W wielu przypadkach zespól przewlekłego zmęczenia okazuje się jednak depresją.

Czy zespół przewlekłego zmęczenia jest osobną chorobą?

W Stanach Zjednoczonych istnieje mocna tendencja, żeby dostrzegać odrębność CFS, szukać jej swoistych przyczyn metabolicznych, odróżniać od stanów zmęczenia będących przejawem depresji albo spowodowanych innymi schorzeniami somatycznymi. Podobne poglądy na CFS wypowiada wielu europejskich lekarzy reumatologów i alergologów. Natomiast większość europejskich, także polskich, psychiatrów wykazuje w większości podejście inne. Dominuje wątpliwość, czy "odrębny CFS" istnieje, albo uważa się, że jest zjawiskiem zdecydowanie rzadszym, niż się to w literaturze amerykańskiej przedstawia. W Polsce rozpoznanie zespołu przewlekłego zmęczenia stawiane jest rzadko, niemal wcale. Przyczyną tego nie jest niedokształcenie polskich lekarzy, ale fakt, że konsultowani chorzy z reguły spełniają kryteria depresji, zaburzeń somatyzacyjnych albo innych znanych schorzeń. Sprawa oczywiście nie jest zamknięta.

Leczenie

W związku z niejasnościami dotyczącymi charakteru i przyczyn zespołu przewlekłego zmęczenia nie ma ustalonych poglądów, w jaki sposób prowadzić leczenie tych chorych. W literaturze znajdują się informacje, że podejmowano próby podawania leków przeciwdepresyjnych, sterydów, inhibitorów jednej z cytokin prozapalnych. Podaje się także, że korzystne mogą być niektóre rodzaje ćwiczeń fizycznych i psychoterapii. Uzyskiwane rezultaty określane są jako mało lub częściowo tylko skuteczne. Jest oczywiste, że proponowane środki pomocy i leczenia zależą od wyznawanych poglądów na przyczyny CFS oraz od specjalności danego lekarza. Jest też bardzo prawdopodobne, że mimo podobnych skarg, chorzy zgłaszający się do psychiatrów i chorzy odwiedzający lekarzy innych specjalności mogą się istotnie różnić przyczynami swoich problemów. Sprawa oczekuje na dokładniejsze badania, których obecnie brakuje. W praktyce lekarskiej autora niniejszego tekstu u wszystkich pacjentów z dolegliwościami typu zespołu przewlekłego zmęczenia uzasadnione było jednak postawienie rozpoznania depresji.


 




Źródło: www.online.synapsis.pl