Problem definicji

Termin impotencja najczęściej określa zaburzenia erekcji prącia u mężczyzn. Niektórzy autorzy przyjmują jednak szerszą definicję, rozumiejąc przez impotencję zaburzenia potencji seksualnej. Zgodnie z rozszerzoną definicją, wyróżnia się wówczas:

    * impotencję generatywną
      , czyli zaburzenia płodności

    * impotencję erektywną - zaburzenia erekcji (wzwodu) prącia

    * impotencję orgastyczną - zaburzenia wytrysku i orgazmu.

Warto zwrócić uwagę na fakt, iż w odbiorze społecznym słowo impotencja ma negatywne konotacje skojarzeniowe, rzeczownik "impotent" ma w mowie potocznej zabarwienie ironiczne, czasem obraźliwe. Dlatego też niektórzy proponują używanie w kontakcie z pacjentem terminu "zaburzenie erekcji".

Rys historyczny

Z problemami zaburzeń erekcji prącia spotkamy się już w kulturach świata antycznego, np. Sumerów czy Egipcjan. Lęk przed impotencją można spotkać w oryginalnych tekstach Babiloni, a mitologia grecka zawiera wiele przykładów radzenia sobie z tą dolegliwością wykorzystując obrzędy sakralne. Godnym spostrzeżenia jest fakt, że już kodeks prawny Hammurabiego dawał prawo do separacji żonie mężczyzny z impotencją.

Niektórzy badacze Biblii również podają przykłady zachowań wskazujących na możliwość wystąpienia impotencji, np. Abimelach, który odebrał Sarę Abrahamowi w Księdze Genesis. Istniejący w średniowieczu duży wpływ Kościoła na życie społeczne przyczynił się do uznania impotencji jako "dzieła szatana", które leczyli egzorcyści.

Wśród postaci historycznych tego okresu, u których stwierdzono impotencję, można wymienić Ludwika XVI niezdolnego do konsumpcji małżeństwa z Marią Antoniną przez 7 lat. Zainteresowanie problemem impotencji przez lekarzy występowało już za czasów Hipokratesa. Pierwsza połowa XVI wieku przynosi opis impotencji naczyniopochodnej. Pod koniec XIV wieku opisano przypadek zmian patologicznych w ciałach jamistych. Dynamiczny rozwój wiedzy na temat impotencji w XX wieku rozpoczyna się od prac Freuda nad psychologią reakcji seksualnych człowieka.

Epidemiologia impotencji

Badania epidemiologiczne z 1994 przeprowadzone na 1290 losowo wybranych pacjentach okręgu Boston USA wykazały wystąpienie impotencji pełnej u 10% badanych.

Do najważniejszych czynników ryzyka impotencji somatycznej zalicza się:

    * palenie papierosów

    * hiperlipidemię

    * cukrzycę

    * leki psychotropowe.

Czynniki ryzyka impotencji o podłożu psychogennym to:

    * fobie kastracyjne

    * kompleksy ( np. z powodu niepełnosprawności)

    * traumtyczne doświadczenia związane z inicjacją seksualną

    * rygoryzm religijny

    * nadmierne postrzeganie własnej roli seksualnej (często przy pierwszym stosunku z nową partnerką )

    * związek konfliktowy, opór partnerki

    * preferencje homoseksualne.

Etiologia impotencji

Do najczęściej spotykanych przyczyn somatycznych impotencji należą (wg Biura Statystyki Zdrowia w USA):

    * cukrzyca (40%) - neuropatie i angiopatie

    * choroby układu krążenia (30%) - miażdżyca, niewydolność serca, tętniaki

    * zabiegi operacyjne (13%), prostatektomia, cystektomia, operacje aorty

    * urazy i choroby rdzenia nerwowego (8%)

    * zaburzenia endokrynologiczne (6%) - np. akromegalia, hipogonadyzm, nadczyność tarczycy

    * stwardnienie rozsiane (3%).

Wyniki pracy prof. Zbigniewa Lwa- Starowicza z 1994 wykazują przyczyny psychogenne w 10,4%, krążeniowe w 54%, neurogenne w 18%, hormonalne w 4% i mieszane w 14%.

Na czynność erekcyjną prącia mają wpływ również leki i używki, np.:

    * leki psychotropowe

    * hipotensyjne: klonidyna, metyldopa, spironolakton - ich efekt negatywny jest wynikiem działania hipotensyjnego, adrenoli
      tycznego

    * przciwnowotworowe, diuretyczne

    * alkohol, kokaina, heroina, morfina.

Diagnostyka impotencji

Dobrze zebrany wywiad umożliwia w większości przypadków różnicowanie między etiologią psychogenną a somatyczną impotencji.

W wywiadzie należy skierować uwagę na następujące zagadnienia:

          o związek impotencji z osobą partnerki

          o moment, od którego pojawiła się impotencja

          o przebieg aktywności masturbacyjnej

          o treść fantazji w trakcie masturbacji i współżycia

          o samoocena erekcji przez pacjenta w skali 0-10 (0 - brak, 10 - pełna erekcja).

Badanie przedmiotowe powinno zawierać:

    * ocenę ogólnej budowy ciała, owłosienia, z uwzględnieniem występowania cech ginekomastii

    * badanie tętna nad tętnicami grzbietowymi członka, ciał jamistych, ujścia cewki moczowej

    * wymiary jąder

    * odruch opuszkowo - jamisty - skurcz zwieraczy odbytu przy ucisku żołędzi

    * zwrócenie uwagi na objawy niewydolności krążenia, takie jak: zimne palce, stopy, zmniejszone wymiary członka.


Test prostaglandynowy

Test ten służy ocenie zdolności fizjologicznej erekcji prącia. Wykonuje się iniekcję z 10-20 m g prostaglandyn na odcinku między 1/3 proksymalną a 1/3 środkową częścią trzonu członka w powierzchnię boczną ok. 1,5 cm za rowkiem zażołędnym. Po podaniu PGE następuje erekcja. Brak erekcji może świadczyć zarówno o etiologii naczyniowej, jak i psychogennej.

Jednym z objawów nerwicowego podłoża impotencji jest jej dodatnia korelacja ze stopniem zaangażowania emocjonalnego w partnerce. Ponadto do rozwoju podobnego stanu może dochodzić w sytuacji, gdy mężczyzna pragnie odbyć stosunek seksualny z kobietą, którą pożąda seksualnie i emocjonalnie, a jednocześnie występują hamulce uniemożliwiające realizację współżycia (lęk przed ciążą, doświadczenia z poprzednich stosunków, obawa przed oszukaniem przez nieuczciwego partnera)







Źródło: www.bibl.amaw.edu.pl
Zdjęcie: www.images.google.pl